Júma, 4 Shilde 2025
Biylik 1093 0 pikir 4 Shilde, 2025 saghat 16:13

Hayp ýshin әkim bolu onay, halyq ýshin әkim bolu – qiyn

Suret: aikyn.kz saytynan alyndy.

Qazaqstanda sayasy reformalar ayasynda auyl әkimderin tikeley saylau tetigi engizildi. 2021 jylghy shildede alghash ret auyl әkimderi saylandy. Búl kóptegen auyldar ýshin tarihy ózgeris boldy.

Birneshe jyldan beri osy tәjiriybe jalghasyp keledi. Ashyq derekterge sýiensek, osy kýnge deyin shamamen 2,6 myn auyl әkimisaylanypty. Búl saylau mehanizmi halyqtyng jergilikti basqarugha qatysuyn arttyryp, әkimderding eseptiligin kýsheytti. Sonday-aq, auyl túrghyndarynyng belsendiligi ósip, jergilikti mәselelerdi jedel sheshuge jol ashyldy.

Alayda búl reformanyng tiyimdi jýzege asuy – tek jýiege ghana emes, sonymen birge saylanatyn túlghanyng kәsibiyligine, bilimine jәne memlekettik qyzmetke dayyndyq dengeyine tikeley baylanysty. Auyldarda adal әri tiyimdi júmys istep jatqan әkimder az emes, degenmen, saylaushylardyng senimin aqtay almay, tútas saylau tetigine kólenke týsiretin mysaldar da kezdesip jatyr.

Solardyng biri – Atyrau oblysy Inder audanyndaghy auyldardyng birinde oryn aldy. Memlekettik basqarudan mýlde habary joq, tiyisti dayyndyqsyz jәne ózin-ózi úsynu arqyly kelgen jana әkim aynaldyrghan bir jyldyn ishinde birqatar óreskel qatelikke jol berip, nәtiyjesinde qyzmetinen merziminen búryn bosatylghan.

2023 jyldyng sәuir aiynda ótken auyldyq okrug әkimining saylauynda ózin-ózi úsynghan ýmitker jeniske jetip, 289 dauys (52,2%) jinady. Búghan deyin jana әkim sporttyq bilim beru salasynda qyzmet atqaryp kelgen edi.

Qyzmetke kirisken alghashqy ailarynda-aq onyng tarapynan birqatar zan búzushylyqtar tirkeledi. Mәselen, qyrkýiek aiynda jana saylanghan әkim ózi mas kýide bolyp, qyzmettik kólikti masang kýidegi basqa azamatqa basqarugha berip, sol jerde polisiya qyzmetkerlerine ústaldy.

Múnymen qoymay, 2023 jyldyng 24 qarashasynda auyldaghy eski ghimaratty búzu júmystary boyynsha 618 myng tengege memlekettik satyp alu sharty jasalghanymen, әkimnin naqty júmys oryndalmay túryp, merdigerge tolyq tólem jýrgizgeni tekseris barysynda anyqtalghan.

Búdan bólek, әkimning qyzmetine kónili tolmaghan auyldyntúrghyndary da saylau aldyndaghy uәdelerding mýldem oryndalmaghany jәne 1 jylda әkimdik júmysy eshqanday ong ózgeris әkelmegeni jóninde audan әkimine aryz-shaghym jazghan.

Osy jәne basqa da birqatar óreskel tәrtip búzushylyqtar negizinde әkimning ókilettigi 1 jyl 1 ay 17 kýn ótken song toqtatylypty. Búl mysal әkim bolugha niyetti әr azamattyng kәsiby dayyndyq dengeyine basa mәn beru qajettigin aiqyn anghartty.

IYә, saylauda ózin-ózi úsynghan azamattar arasynda el iygiligi ýshin adal enbek etip jýrgender az emes. Alayda búl lauazymgha ýmitkerlerden kәsiby dayarlyq pen basqarushylyq biliktilik talap etilui – auyldy tiyimdi basqarudyng basty sharttarynyng biri ekeni sózsiz.

Bylaysha aitqanda, kótere almaytyn shoqpardy – beline ilme. Áriyne, populizmnin arqasynda ondy-soldy uәde berip, әkim saylanu qiyn dýnie emes. Biraq, júmys isteuge, elding artqan ýmitin aqtaugha dayyn bolmasan, jetkilikti dengeyde biliming men qabileting bolmasa, tek bir ghana hayp arqyly alysqa barmaytynyng anyq.

Abai.kz

0 pikir