Beysenbi, 31 Shilde 2025
Biylik 1215 0 pikir 30 Shilde, 2025 saghat 14:00

Túrannyng tiregi: Qazaqstan men Týrkiyanyng seriktestigi men kelisimi

Suret: gov.kz saytynan alyndy.

Memleketter arasyndaghy qarym-qatynasta basty nazarda tek payda men maqsatqa jetudegi әreket qana manyzdy emes, bastysy búl senim. Qazaq halqynda «Joldas kóp bolghanmen, jarasqan az»degen sóz bar, búl ortasy kóp bolghanymen dos bolyp jarasqannyng az ekendigine negizdeydi. Dәl solay Qazaqstan men Týrkiya tarihy joldardyng aiyrmashylyghyna qaramastan seriktestigi deklarasiyalarda emes, strategiyalyq mýddelerde, mәdeny qoghamdastyqta jәne ózara qoldauda nyghayatyn odaqtastargha ainaldy.

Qazaqstan- Týrkiya qatynastarynyng qazirgi kezeni júmsaq kýsh, pragmatizm jәne týrki yntymaqtastyghy yntymaqtastyqtyng túraqty vektoryn qalyptastyrugha qabiletti ekenin kórsetedi. Jahandyq geosayasy turbulenttilik pen logistikalyq marshruttardy qayta qúru ayasynda Týrkiya Qazaqstan ýshin jay ghana dos memleket emes, Shyghys pen Batys osindegi manyzdy geoekonomikalyq jәne geosayasy habqa ainaluda.

Búl maqala Preziydent Qasym-Jomart Toqaevtyng Týrkiyagha saparynyng negizgi jetistikterine, strategiyalyq dialogyna jәne simvolizmine basa nazar audara otyryp, qazaqstan-týrik baylanystarynyng dinamikasyn tereng taldaugha baghyttalghan. Preziydent Erdoghanmen kezdesuge jәne Ankarada ótken forumnyng mazmúndy kýn tәrtibine, týrki әlemining býkil ónirine әser ete alatyn ózara әriptestikting jana arhiytekturasynyng kórinisi retinde erekshe nazar audarylady.

1. Qazaqstan men Týrkiya seriktestigi: qúrylymy, dinamikasy, syn-qaterleri

HHI ghasyrdaghy Qazaqstan- Týrkiya qatynastary mәdeny yntymaqtastyq jazyqtyghynan strategiyalyq ózara is-qimyl jazyqtyghyna kóshti. Songhy ýsh jylda Týrkiya Qazaqstannyng sauda seriktesteri arasynda 4-shi oryngha shyghyp, ózara tauar ainalymynyng 2021 jyly $4,1 milliard dollardan 2022 jyly 6,3 milliard dollargha deyin óskenin kórsetti, búl 54%-dyq ósim kórsetkishi. Aymaqtaghy geoekonomikalyq kýizelisterge qaramastanambisiyalyq maqsat 10 milliard dollarlyq ósimge kóteru ózekti bolyp qala beredi.

Ekonomikalyq ózara is-qimylda qazaqstandyq shiykizattyng eksporty sheshushi ról atqarady: múnay, mys, aluminiy, kómir jәne poliymerler eksporttyq sebetting 70%- dan astamyn qúraydy. Tek mys pen katodtardyng eksporty 2025 jyly 622,5 million dollardy, múnay 469,3 million dollardy qúrady. Saudanyng shiykizat modeline múnday tәueldilik Qazaqstan ýshin ong salido qalyptastyrady (eksport importtan 2 ese artyq), biraq qúrylymdyq osaldyghyn óndeu ónimderining әlsiz kórinisin kórsetedi.

Týrkiyadan importtau joghary qayta óndeumen sipattalady jәne toqyma, farmasevtika, jihaz, qúrylys materialdary men jabdyqtaryn qamtidy. Mysaly, 2022 jyly Qazaqstan tek týrik kiyimine 459 million dollar júmsaghan, búl ótken jylmen salystyrghanda 2,5 ese kóp. Búl tehnologiyalyq jetilu túrghysynan eksporttyq-importtyq tengerimsizdikti kórsetedi.

Investisiyalyq yntymaqtastyq ta kýsheye týsude. Qazaqstan Týrkiya ekonomikasyna 2025 jyldyng alghashqy tórt aiynda ghana rekordtyq 610 million dollar investisiyalady, búl ótken jyldardaghy kólemnen on ese artyq. 2005-2024 jyldar aralyghynda Týrkiya Qazaqstangha 5,2 milliard dollargha investisiya saldy. Elde týrik kapitalynyng qatysuymen, әsirese qúrylysta, saudada jәne ónerkәsipte belsendi 5000-nan astam kompaniya tirkelgen. 78 iri joba iske asyryldy, 39-y iske qosu satysynda.

Qazaqstan-týrik qatynastaryndaghy ózekti ýrdis farmasevtika, agroónerkәsip, keme jasau jәne qorghanys ónerkәsibining jana salalaryndaghy ózara is- qimyldy keneytu boldy. Shymkentte 650 million dollarlyq jylyjay jobasy iske asyryluda, onyng alghashqy ónimi 2025 jyldyng kýzinde shyghady. Týrik farmasevtikalyq kompaniyalary Qazaqstanda óndiristi oqshaulaudy bastady, búl elding medisinalyq qauipsizdigining mindetterine jauap beredi. Kaspiy ónirinde týrik kapitalynyng qatysuymen keme jasau zauytyn salu josparlanuda, al qorghanys sektorynda týrik tehnologiyalaryna sýiene otyryp, qazaqstandyq әskerdi janghyrtu jýrip jatyr. Búl auysular seriktestikting saudadan birlesken industriyalyq damugha baghyttalghanyn kórsetedi, búl jetilgen strategiyalyq odaqtyng basty belgisi.

Jeke ólshem ol logistika salasy. Transkaspiy baghytyn (orta dәliz) damytu boyynsha birlesken júmys Qazaqstan men Týrkiyany Qytay men Europa arasyndaghy tranzittik hab retinde nyghaytady. Týrkiya qazirding ózinde Qazaqstandaghy logistikalyq terminaldargha 100 million dollar investisiyalaugha dayyn ekenin mәlimdedi.

Osylaysha, ekijaqty qatynastar 1991 jyly simvoldyq qoldaudan bastap, ondaghan kelisimderde, investisiyalyq aghyndarda, ósip kele jatqan turizmde jәne bilim almasuda kórsetilgen institusionaldy seriktestikke deyin jetile týsti. Kelesi qadam-sauda qúrylymyn sapaly transformasiyalau jәne tehnologiyalyq kooperasiyany keneytu, búl jahandyq turbulenttilik jaghdayynda ekonomikalyq baylanystargha túraqtylyq beredi.

Preziydent Qasym-Jomart Toqaevtyng 2025 jylghy 29 shildedegi Týrkiyagha resmy sapary tek diplomatiyalyq is-shara ghana emes, týrki biregeyligi, tarihy jaqyndyghy men strategiyalyq senimi biriktirilgen eki memleket arasyndaghy bauyrlastyq baylanystardy nyghaytudyng simvoly boldy. Sapar joghary dengeydegi saltanatty qabyldaumen qatar jýrdi: Rejep Tayiyp Erdoghan Ankarada Toqaevpen jeke kezdesip, qazaqstan-týrik seriktestigining erekshe manyzyn atap ótti. Sapar ayasynda keneytilgen qúramda kelissózder jýrgizildi, ekijaqty qújattargha qol qoyyldy, al joghary dengeydegi strategiyalyq yntymaqtastyq kenesining besinshi otyrysy eki el arasyndaghy ýilestiruding negizgi tetigi sharyqtady. Ózara qúrmet, kórneki birlik jәne uaghdalastyqtardy is jýzinde iske asyrugha basa nazar audaru atmosferasy sapargha aimaqtaghy týrki diplomatiyasynyng jana baghytyn belgiley alatyn oqigha mәrtebesin berdi.

2. Preziydent Qasym-Jomart Toqaevtyng Týrkiyagha resmy sapary

2025 jylghy 28 shildede Qazaqstan Preziydenti Qasym-Jomart Toqaev Ankaragha resmy saparmen keldi, ol qazaqstan-týrik strategiyalyq әriptestigin nyghaytudyng manyzdy kezeni boldy. Úshaq baspaldaghynda ony Týrkiya preziydenti Rejep Tayiyp Erdoghan jeke qarsy aldy, búl eki memleket arasyndaghy senim men bauyrlastyq baylanystyng erekshe dengeyin kórsetedi. Qúrmetti qarauyl jәne týrik kóshbasshysynyng kezdesu rәsimine jeke qatysuy Qazaqstannyng Ortalyq Aziyadaghy Ankaranyng negizgi seriktesi retinde tanyluyn kórsetetin manyzdy qimylgha ainaldy. Toqaev: «Bizding aramyzda eshqanday týitkil joq. Bizdi tek tuystyq, yntymaqtastyq baylanystyrady. Erteng manyzdy sapar bolady. Sapardyng baghdarlamasy óte mazmúndy. Ony tolyq iske asyramyz dep oilaymyn» - degen bolatyn.

Sapar qazirgi týrik memleketining negizin qalaushy Mústafa Kemal Atatýrik kesenesine barudan bastaldy. Toqaev gýl shoqtaryn qoyyp, Qúrmetti qonaqtar kitabyna jazba qaldyryp, halyqtardyng tarihy jaqyndyghy men seriktestikting strategiyalyq baghytyn atap ótti: «Qazaqstan men Týrkiyanyng dostyghy bolashaqta da nyghaya týsedi» dep bastama kóterdi.

Sapardyng negizgi mazmúny ekonomika jәne investisiyalar boyynsha kelissózder boldy. Preziydent iri týrik kompaniyalarynyng basshylarymen birqatar kezdesuler ótkizdi. YDA Holding-pen Týrkistan, Astana jәne Petropavl qalalarynda kópsalaly auruhanalar salu jobalary, sonday-aq Aqtauda mulitimodalidy hab qúru josparlary talqylandy. Týrkiyadaghy qoyma quattylyghynyng 100myn sharshy metr qoyma jelisin basqaratyn s Sistem Lojistik «Qazposhta» kompaniyasymen birlesip Aqtóbe әuejayyndaghy logistikalyq ortalyqtyng jobasyn úsyndy.

Agroónerkәsipte dәndi jәne mayly daqyldardy óndeu boyynsha әlemdik kóshbasshy Tiryaki Holding-pen yntymaqtastyq manyzdy boldy. Kompaniya Astanada biday men búrshaqty tereng óndeu zauytynyng qúrylysy turaly jariyalady, búl Qazaqstannyng eksporttyq әleuetin nyghaytady. Farmasevtikada Orzax Group 500-ge deyin júmys ornyn qúra otyryp, Týrkistan oblysynda biologiyalyq belsendi qospalar óndirisine 40 milliondollardy investisiyalaudy josparlap otyr.

Osylaysha, Toqaevtyng sapary tek diplomatiyalyq qana emes, sonymen qatar ónerkәsipte, logistikada, medisinada jәne AÓK-de jana perspektivalar ashqan ekonomikalyq serpilis boldy. Búl uaghdalastyqtar Qazaqstannyng Týrkiyanyng euraziyalyq kenistiktegi strategiyalyq seriktesi retindegi rólin kýsheytedi jәne tehnologiyalyq yntymaqtastyq ýshin negiz qalyptastyrady.

Qasym-Jomart Toqaevtyng Ankaragha saparynyng sharyqtau shegi Týrkiya preziydenti Rejep Tayiyp Erdoghannyng qatysuymen eki elding sayasy senimi men strategiyalyq ýndestiruining joghary dengeyin kórsetetin negizgi is-sharalar seriyasy boldy. Kóshbasshylardyng ekijaqty kelissózderi ortalyq oryngha ie boldy, onyng barysynda keneytilgen strategiyalyq seriktestik baghytyna jalpy mindetteme rastaldy. Sol kýni sayasi-ekonomikalyq jәne gumanitarlyq kýn tәrtibining kendigi boyynsha ózara is- qimyl vektoryn belgileytin institusionaldyq tetik- Joghary dengeydegi strategiyalyq yntymaqtastyq kenesining 5-shi otyrysy ótti. Kezdesu qorytyndysy boyynsha memleket basshylary kólik infraqúrylymynan ónerkәsiptik oqshaulaugha deyingi kooperasiyany terendetuding naqty uaghdalastyqtary men salalaryn belgiley otyryp, BAQ ýshin birlesken brifing ótkizdi. Týrik Respublikasynyng basty memlekettik nagradasyQasym-Jomart Toqaevqa Devlet Nişanı ordenining tabystaluy simvoldyq diplomatiyanyng eng biyik nýktesi boldy. Erdoghan tarapynan jasalghan búl qimyl Toqaevtyng ekijaqty qarym-qatynastardy damytudaghy jeke rólin atap qana qoymay, Qazaqstandy aimaqtaghy geosayasy ózgeristerayasynda Týrkiyanyng Ortalyq Aziyadaghy basym odaqtasy retinde tirkedi.

3. Toqaev pen Erdoghannyng kezdesui: sayasy sinhrondau jәne strategiyalyq әriptestik arhiytekturasy

2025 jylghy 29 shildede Ankarada Qazaqstan Preziydenti Qasym-Jomart Toqaevtyng resmy saparynyng negizgi kezeni ótti, onyng Týrkiya preziydenti Rejep Tayiyp Erdoghanmen kelissózderi ekijaqty qatynastardyng ornyqty instituttandyryluyn kórsetti. Strategiyalyq әriptestikti nyghaytu boyynsha talqylaular ortalyq oryngha ie boldy, onyng shenberinde taraptar qorghanys ónerkәsibi men energetikadan bastap logistikagha, auyl sharuashylyghyna jәne sifrlyq tehnologiyalargha deyingi yntymaqtastyqty keneytuding naqty vektorlaryn belgiledi.

3.1. Joghary dengeydegi strategiyalyq yntymaqtastyq kenesining otyrysy: institusionaldandyru jәne basym baghyttardy terendetu

2025 jylghy 29 shildede Ankarada ótken Qazaqstan men Týrkiya arasyndaghy joghary dengeydegi strategiyalyq yntymaqtastyq kenesining besinshi otyrysy ekijaqty qatynastardy institusionaldyq nyghaytudyng sheshushi sәti boldy. Kóshbasshylar tarihiy-mәdeny qauymdastyqqa ghana emes, jalpy ekonomikalyq, infraqúrylymdyq jәne geosayasy mýddelerge de sýienetin «keneytilgen strategiyalyq seriktestik» formulasyna berilgendigin rastady. Preziydent Qasym-Jomart Toqaev atap ótkendey, qoldanystaghy 60-tan astam memleketaralyq kelisimder qazirding ózinde berik sharttyq-qúqyqtyq bazany qalyptastyruda, al kezdesu qorytyndylary qarym-qatynastardyng jana sapaly dengeyge shyghuy turaly aitugha negiz beredi.

Otyrystyng basty mәselelerining biri tauar ainalymyn әrtaraptandyru boldy. Qazaqstan eksporttyq jelini produksiy 1 milliard dollar somasyna 34 ónim atauyna deyin keneytudi úsyndy, búl rette 2024 jyly ekijaqty saudanyng jalpy kólemi 5 milliard dollardyqúrady. Logistika men infraqúrylymgha eleuli kónil bólindi: Qazaqstan Transkaspiy halyqaralyq kólik baghytyn damytugha jәne jana qúrlyq porttaryn, jýk terminaldaryn, keme jasau obektilerin jәne temirjol infraqúrylymyn qúrugha týrik investisiyalaryn tartugha mýddeliligin bildirdi.

Energetika, auyl sharuashylyghy jәne joghary tehnologiyalargha qosymsha nazar audaryldy. Baku – Tbilisy – Djeyhan múnay qúbyry boyynsha qazaqstandyq múnaydy jetkizudi keneytu perspektivalary jәne elektr energetikasyndaghy birlesken jobalar talqylandy. Preziydent Toqaev QR jana Salyq kodeksinde royalty modeli boyynsha shiykizatty tereng óndeu ýshin preferensiyalar qarastyrylghanyn jәne týrik kompaniyalaryn tau-ken jәne energetikalyq jobalargha qatysugha shaqyrghanyn atap ótti. $1,3 milliard somasyna 23 birlesken joba iske asyrylyp jatqan agrosektorda Qazaqstannyng joghary eksporttyq әleueti rastaldy, qazaqstandyq astyqtyng 25%-y jәne maqtanyng ýshten biri Týrkiyagha jetkiziledi.

Otyrysta bilim beru, gumanitarlyq jәne mәdeny bastamalar da talqylandy. Jaqyn arada Astana men Almatyda «Maariyf» qorynyng mektepteri, al Shymkentte Gazy uniyversiytetining filialy ashylady. Týrkiya azamattary ýshin 90 kýndik vizasyz rejim turaly sheshim qabyldandy, búl turizm men iskerlik baylanystargha jana serpin beredi. Otyrystyng qorytyndysy qazaqstan-týrik ózara is-qimylynyng barlyq baghyttaryn keshendi janghyrtugha negiz bolghan Birlesken deklarasiyagha jәne 18 ekijaqty kelisimge qol qoi boldy.

Olardyng negizgileri Kenesting besinshi otyrysynyng birlesken mәlimdemesi jәne yntymaqtastyq basymdyqtary boyynsha taraptardyng kelisilgen ústanymdaryn belgilegen otyrystyng sheshimi boldy. Salalyq kelisimderding ishinde: «Qazmúnaygaz» ÚKAQ men TPAO arasyndaghy seriktestik turaly, týrik tarapynyng qazaqstandyq energetikalyq naryqqa shyghuy ýshin jaghday jasaytyn shart, sonday-aq TCDD Taşımacılık jәne Pasifik Eurasia qatysuymen qol qoyylghan orta dәlizding temirjol baghyty boyynsha jýk tasymaldaryn damytu turaly kelisim erekshe kózge týsedi.

Infraqúrylymdyq jәne sifrlyq transformasiyagha erekshe nazar audarylady. Kólik logistikasy, halyqaralyq avtotasymaldar, erkin ekonomikalyq aimaqtar, jasandy intellekt jәne innovasiyalar salasyndaghy, onyng ishinde Qazaqstannyng sifrlyq damu jәne Týrkiya ónerkәsibi ministrlikteri arasyndaghy yntymaqtastyq turaly birqatar memorandumdargha qol qoyyldy. Búl seriktestik birtindep shiykizatqa tәueldilikten tehnologiyalyq integrasiya kezenine auysady degendi bildiredi.

Bilim, densaulyq saqtau jәne ghylym da strategiyalyq serpin aldy. Tayau jyldary Qazaqstanda birqatar týrik oqu oryndary, onyng ishinde Maarif qorynyng mektepteri men uniyversiytetterding filialdary júmys istey bastaydy, al Týrkiyada 12 mynnan astam qazaqstandyq studentterdi oqytudy jalghastyrady. Eki elding bilim, densaulyq saqtau jәne әdilet ministrlikteri arasynda farmasevtika, qala qúrylysy, ekologiya jәne tau-ken ónerkәsibi boyynsha memorandumdargha qol qoyyldy. Jeke qújat Qazaqstannyng qorghanys salasyndaghy ekijaqty tehnikalyq yntymaqtastyq sharttarynda BÚÚ-nyng Livandaghy missiyasyna (UNIFIL) qatysuyna qatysty.

Osylaysha, qol qoyylghan kelisimderding kendigi men sektoraralyq qamtyluy Qazaqstan men Týrkiya arasyndaghy strategiyalyq dialogtyng jana kezenining keshendi, úzaq merzimdi jәne tengerimdi sipatyn aighaqtaydy.

3.2. Toqaev pen Erdoghannyng brifingi: strategiyalyq kýn tәrtibin bekitu jәne simvoldyq tanu

Sapardyng resmy bóligining qorytyndy akkordy Qazaqstan men Týrkiya preziydentterining birlesken baspasóz konferensiyasy boldy, onyng barysynda ekijaqty әriptestikting negizgi uaghdalastyqtary, strategiyalyq baghalary men geosayasy ekpinderi aityldy. Qasym-Jomart Toqaev sapardyng erekshe manyzdylyghyn atap ótip, Týrkiyany Qazaqstannyng basty strategiyalyq seriktesterining biri retinde sipattady. Ol kelissózder men joghary dengeydegi strategiyalyq yntymaqtastyq kenesining otyrysy ózara is-qimyl ayasyn keneytip qana qoymay, ony tehnologiyalyq jәne gumanitarlyq odaq dengeyine shygharghanyn atap ótti. Preziydent: «Bizding elderimiz arasyndaghy qarym-qatynas keneytilgen strategiyalyq seriktestikke ainaldy. Býgingi kelisimder ekijaqty kýn tәrtibine jana serpin beredi».

Brifingte naqty sandar men baghalar aityldy. Qazaqstanda 6 milliard dollardan astam somagha jobalardy iske asyra otyryp, 4000-gha juyq týrik kompaniyasy tabysty júmys isteude, Qazaqstan óz kezeginde Týrkiya ekonomikasyna2,5 milliard dollardan astam investisiya saldy, tayau bolashaqtaghy: Auyl sharuashylyghyn sifrlandyru, energetika men tau-ken ónerkәsibinde birlesken óndiristerdi iske qosu, farmasevtikany oqshaulau jәne IT-infraqúrylymdy damytu basymdyqtary belgilendi. Sonday-aq, Qytay men Europa arasyndaghy qúrlyq jýkterining 85%-na deyin Qazaqstan arqyly ótetin negizgi kólik jobasyOrta dәliz de nazarda boldy. Týrik tarapy Kaspiydi qosa alghanda, temirjol jәne Port infraqúrylymyna investisiyalardy keneytuge dayyn ekenin bildirdi.

Brifing tek praktikalyq ghana emes, sonymen qatar simvoldyq maghynagha ie boldy. Preziydent Toqaev Týrkiyanyng eng joghary memlekettik nagradasy Devlet Nişanı ordenimen marapattaldy. Búl onyng qazaqstan-týrik qatynastaryn damytugha qosqan ýlesin moyyndau belgisi boldy jәne jahandyq turbulenttilik ayasynda eki elding sayasy jaqyndyghyn tirkedi. Jauap sózinde Toqaev Týrkiyany «Qazaqstannyng tәuelsizdigin moyyndaghan alghashqy el», al Erdoghan «Qazaq halqynyng tarihy túlghasy jәne dosy» dep atady. Osylaysha, brifing sapardy qorytyndylap qana qoymay, ekijaqty qatynastar sayasy senimge, ekonomikalyq ózara tәueldilikke jәne jalpy geosayasy kózqarasqa negizdelgen jana strategiyalyq terendikke ie bolghanyn rastady.

Qorytyndy

Preziydent Qasym-Jomart Toqaevtyng 2025 jylghy shildedegi Týrkiyagha sapary kezekti diplomatiyalyq epizod emes, qazaqstan-týrik qatynastarynyng strategiyalyq kýsheytu nýktesi boldy. Jýrgizilgen kelissózder, strategiyalyq yntymaqtastyq kenesining otyrysy jәne 18 ekijaqty kelisimge qol qong seriktestikting jýieli jәne institusionaldyq resimdelgen modeline kóshudi tirkedi. Týrkiya Euraziyalyq kólik integrasiyasy, ónerkәsiptik kooperasiya jәne tehnologiyalyq almasu shenberinde Qazaqstannyng basym seriktesi retinde bekitilgen.

Energetika, logistika, shiykizatty qayta óndeu, agrosektordy sifrlandyru jәne jasandy intellekt salalaryndaghy naqty uaghdalastyqtar eki elding de tereng ekonomikalyq ózara baylanysqa jәne óndiristik tizbekterdi birlesip janghyrtugha baghdarlanghanyn kórsetedi. Orta dәlizge negiz, Qazaqstannyng infraqúrylymyn damytugha Týrkiyanyng qatysuy jәne qazaqstandyq kompaniyalardyng týrik naryghyna shyghuy syrtqy syn-qaterlerge tótep bere alatyn geoekonomikalyq ózara is-qimyldyng túraqty arhiytekturasyn qalyptastyrady.

Qazaqstan-týrik odaghy gumanitarlyq dengeydebilim, ghylym, medisina jәne mәdeny almasular arqyly nyghaya týsude. Eki jaqtan kadrlyq jәne ziyatkerlik kapitaldy qalyptastyru úzaq merzimdi perspektivada strategiyalyq túraqtylyq ýshin negiz bolyp tabylady. Ónirlik tәrtipting jedeldetilgen transformasiyasy jaghdayynda Týrkiyanyng tehnologiyalyq jәne logistikalyq kópir retindegi, al Qazaqstannyng Ortalyq Aziyanyng túraqty jәne resurstyq ortalyghy retindegi róli olardyng seriktestigin ózekti ghana emes, ózara tәueldi etedi.

Qazaqstan men Týrkiya jay ghana seriktester emes, ortaq tarihy jadymen, mәdeny tartymdylyghymen jәne strategiyalyq oilauymen biriktirilgen týrki әlemining jetekshi ortalyqtary. Eki el de týrki memleketteri arasyndaghy kóldeneng baylanystardy nyghayta otyryp, derbes syrtqy sayasy oiyngha qabilettiligin kórsetedi. Osy túrghyda Túran iydeyasy týrki tildes elder birlestigining simvoldyq jәne sayasi-ekonomikalyq jobasy retinde, týrki memleketteri úiymy, strategiyalyq yntymaqtastyq kenesi jәne kópjaqty formattar ayasyndaghy birlesken bastamalar arqyly pragmatikalyq tolyqtyru alady. Qazaqstan men Týrkiya quatty jәne teng qúqyly memleketterding ortaq tarihy kodpen jәne jalpy geosayasy jauapkershilikpen ózara is- qimylynyng qúrylymy retinde deklarativti emes, júmys isteytin Túrannyng irgetasyn qalauda.

Aynúr Baqytjanova

Abai.kz

0 pikir