Seysenbi, 7 Qazan 2025
Alashorda 176 0 pikir 7 Qazan, 2025 saghat 13:12

Alash arystarynyng múrasy – mәngilik qazyna!

Suret: qazaquni.kz saytynan alyndy.

HH ghasyrdyng basynda qazaq qoghamy tarihy syndarly kezendi bastan ótkerdi. Resey imperiyasynyng otarshyldyq sayasaty kýsheygen shaqta últtyng ertenine alandaghan, elding derbestigi men jerining tútastyghyn qorghaugha úmtylghan jana sayasiy-әleumettik kýsh qalyptasty.

Búl – Alash qozghalysy edi.Alash iydeyasynyng týpqazyghy – últtyq memlekettilik pen tәuelsizdik boldy. Álihan Bókeyhan, Ahmet Baytúrsynúly, Mirjaqyp Dulatov, Maghjan Júmabaev, Jýsipbek Aymauytúly, Halel Dosmúhamedúly syndy qayratkerler qazaq halqynyng sayasy sanasyn oyatty. Olar «Alash» partiyasyn qúryp, 1917 jyly Alash Orda ýkimetin jariyalady. Búl – qazaqtyng janasha memleket qúrudaghy túnghysh qadamy bolatyn.Alash ziyalylarynyng enbegi san qyrly.

Birinshiden, olar últtyq mektep jýiesin qalyptastyrugha airyqsha mәn berdi. Ahmet Baytúrsynúly qazaq tilining әlipbiyin týzep, alghashqy oqulyqtardy jazdy.

Ekinshiden, baspasóz arqyly halyqqa aghartushylyq qyzmet kórsetti. «Qazaq» gazeti últtyng ruhany minberine ainaldy.

Ýshinshiden, әdebiyet pen mәdeniyet salasynda jana lep әkeldi. Mirjaqyp Dulatovtyng «Oyan, qazaq!» jinaghy, Maghjan Júmabaevtyng «Pedagogikasy» men poeziyasy – últtyq sanagha serpilis bergen shygharmalar.

Alash arystarynyng basty maqsaty – qazaq halqyn órkeniyetti elder qataryna qosu edi. Álihan Bókeyhannyng «Qazaqtyng bayyrghy jerin qazaqtyng qolynda qaldyru» turaly ústanymy últtyng bolashaghy ýshin strategiyalyq baghdar boldy. Búl iydeya qazirgi Tәuelsiz Qazaqstannyng memlekettik mýddesimen sabaqtasyp jatyr. Ókinishke qaray, kenestik jýie Alashtyng armanyn jýzege asyrmady. 1920-30 jyldary bastalghan qughyn-sýrgin olardyng taghdyryn qidy.

Degenmen, uaqyt óte kele әdilet saltanat qúrdy: alashtyqtar aqtaldy, enbekteri elge qayta oraldy. Býginde Alash múrasy – ghylymy túrghydan zerttelip qana qoymay, qoghamdyq oi-pikirding temirqazyghyna ainaldy. Búl múra – halyqqa eldik pen erkindiktin, bilim men órkeniyettin, últtyq birlik pen әdiletting qúndylyghyn úqtyratyn mәngilik qazyna.

Qorytyndylay kelgende, Alash arystarynyng sayasy kózqarastary men әdebi-aghartushylyq enbekteri – qazirgi tәuelsiz memleketimizding ruhany negizi. Olardyng iydeyasy – býgingi úrpaqqa amanat, al ol amanatty oryndau – bizding tarihy boryshymyz.

Baghlan Tashimov

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

46 - sóz

Profilaktika bytovogo nasiliya

Almaz Eshanov 705
Qauip etkennen aitamyn

Jau joq deme – jar astynda...

Quat Qayranbaev 9523