Dýisenbi, 13 Qazan 2025
Kókjiyek 336 0 pikir 13 Qazan, 2025 saghat 15:42

Jasandy zerde men óner arasyndaghy nәzik baylanys

Suret: Avtordyng jeke múraghatynan alyndy.

XI Sankt-Peterburg halyqaralyq mәdeniyetter forumy: Jasandy zerde men óner arasyndaghy nәzik baylanys

2025 jyldyng qyrkýiek aiynyng basynda Sankt-Peterburg әlemning mәdeny jәne tehnologiyalyq jýregine ainaldy. Búl kýnderi ghasyrlar tarihyn terbegen qalada — әrqaysysy óz halqynyng ruhany ýni men mәdeny bolmysyn boyyna sinirgen, 69 elden kelgen 2600-den astam dara túlgha bas qosty. Olar san týrli últtyng ýnin, órnegin, әlemge ortaq ruhany izdenisti biriktirip, XI Halyqaralyq Mәdeniyetter forumyn shynayy yntymaqtastyq alanyna ainaldyrdy.

Ermitaj — tarih pen bolashaqtyng toghysqan mekeni

Forum ayasyndaghy basqosulardyng basty sahnasy — Ermitaj — tek tarihy ghimarat emes, týrli órkeniyetter ýnining toghysqan ruhany kenistigine ainaldy. Osynda ótken kezdesulerde dәstýr men tehnologiya arasyndaghy nәzik baylanys әngimege arqau boldy. Qazaqstannan kelgen delegasiya últtyq múrany sifrlyq kenistikke kóshiru, mәdeny bolmysty jasandy zerde arqyly saqtap qalu syndy bastamalarymen erekshelendi.

Jasandy zerde — ónerding jana serigi me, әlde kólenkesi me?

Jasandy zerde — óner әlemine entelep kirip kele jatqan qúbylys. Talantty, biraq jansyz shәkirt sekildi. Ol úly sheberlerding tәsilin kóshirip ýirene alady, biraq jýrekke úyalaytyn shynayy sezimdi jetkizuge qauqarsyz. Onyng tuyndylary — nәzik, biraq jýrekting dirilinsiz jasalghan janghyryq.

Búl — «tehnologiyadan shyqqan siqyrshy». Ol tandandyrady, biraq keyde ónerding manyzyn joyyp, ony qalypty ónimge ainaldyryp jiberui mýmkin. Shablon men qaytalau — shygharmashylyqtyng jansyz kólenkesi. Shynayy ónerding qúny — qatelikte, qayshylyqta, jýrektegi izgi alauda jatyr.

Shygharmashylyq bolashaq: adam men algoritm arasyndaghy nәzik tepe-tendik

Forum qatysushylarynyng basym bóligi myna bir oigha toqtaldy: jasandy zerde — tek qúral ghana, al shynayy shabyt adamnyng tereng ishki jan dýniyesindegi nәzik tebirenisten tuyndaydy. Eger ónerdi tehnologiyagha tapsyratyn bolsaq, daralyq pen ruhany terendik joghaluy mýmkin. Jasandy zerde eshqashan adamnyng ishki tebirenisin almastyra almaydy. Sondyqtan bolashaqta adam men jasandy zerdening shygharmashylyq baylanysy nәzik tepe-tendikke negizdelui tiyis.

Bilim beru — sifrlyq dәuirdegi ruhany tәrbiye

Tek tehnologiyany mengeru jetkiliksiz. Balalargha sezinu, týsinu, shygharmashylyq erkindikpen oilau ýiretilui kerek. Qazaqstandyq sarapshylar últtyq dәstýrler men zamanauy әdisterding toghysynda túrghan bilim beru baghdarlamalaryn úsyndy. Maqsat — sanaly, jan-jaqty damyghan shygharmashyl úrpaq tәrbiyeleu.

Mәdeny tәuelsizdik — sifrly ghasyrdyng tiregi

Aqparat aghyny tasyp jatqan zamanda últtyq mәdeniyetti saqtau — ruhany shekaragha qorghan túrghyzumen ten. Sifrlyq egemendik pen últtyq jasandy zerde — zaman talaby. Biraq búl jýieler ashyqtyq, әdildik, adam bolmysyna qúrmet negizinde qúryluy kerek. Qazaqstan tәjiriybesi osy jolda ýlgi bola alatyn naqty jobalarmen tolyqty.

Jasandy zerde jәne jana shygharmashylyq kenistikter

Sifrly tehnologiyalar men jasandy zerde ónerge jana boyaular, jana formalar, tipti jana shabyt kózderin alyp keldi. Muzyka men kino, suret pen әdebiyet — bәri de jasandy zerdening tәjiriybelik alanyna ainaluda. Qazaqstandyq mamandar últtyq ónerdi sifrlandyru, til men dәstýrdi saqtaytyn otandyq algoritmder jasau turaly naqty úsynystaryn ortagha saldy.

Resey mәdeniyeti — ruhany kýsh

Forumnyng taghy bir manyzdy taqyryby — Resey mәdeniyetining әlemdik dengeydegi róli jәne onyng ruhany kýsh retindegi manyzy boldy. Mәdeniyet pen ónerding yqpaly arqyly diplomatiya men halyqaralyq qatynastarda jana tәsilder qalyptasuda. Reseyding mәdeny múrasy әlemning kóptegen elderinde tanylyp, onyng shygharmashylyq әleueti basqa últtarmen yqpaldastyqty nyghaytyp, gumanitarlyq baylanystardy terendetude manyzdy ról atqarady.

Resey mәdeniyetining syrtqy yqpaldan aryluy jәne ruhany derbestik

Sonymen birge, forumda Resey mәdeniyetining syrtqy yqpaldan aryluy, ruhany derbestik pen tәuelsizdik mәseleleri tónireginde de keninen talqylaular ótti. Últtyq mәdeniyetting ózindik ereksheligin saqtap, ony jahandanu jaghdayynda damytudyng joldary qarastyryldy. Búl óz kezeginde mәdeny avtonomiya men últtyq sanagha serpin beredi, sonday-aq mәdeny tәuelsizdikting manyzdy sharty retinde qabyldandy.

Damushy elderding mәdeny ruhany kenistigi ýshin kýres

Ásirese damushy elderding mәdeny jәne ruhany kenistigin saqtau jәne nyghaytu mәselelerine erekshe nazar audaryldy. Olar ózderining últtyq mәdeniyetin qorghap, damyta otyryp, jahandyq mәdeny kenistikke óz ýlesin qosugha úmtyluda. Forum shenberinde osynday elderding mýddeleri men qiyndyqtary turaly ashyq dialog qúrylyp, halyqaralyq qoldaudyng manyzdylyghy atap ótildi.

Týiin. XI Sankt-Peterburg halyqaralyq mәdeniyetter forumy jasandy zerde men óner arasyndaghy nәzik qarym-qatynasqa jana kózqaras qalyptastyrdy. Forumda tehnologiya men dәstýrding ýilesimi, mәdeny tәuelsizdik pen ruhany derbestik, sonday-aq әlemdik mәdeny kenistiktegi yntymaqtastyq mәseleleri jan-jaqty qaraldy. Resey mәdeniyetining ruhany júmsaq kýsh retinde manyzy men damushy elderding mәdeny kenistigin qorghau qajettiligi erekshe atalyp ótildi. Osynday syndarly pikirtalastar men tәjiriybe almasular mәdeniyetter arasyndaghy kópirdi nyghaytyp, shygharmashylyq bolashaqqa degen senimdi arttyrady.

Shynghys Ergóbek,

Temirbek Jýrgenov atyndaghy Qazaq últtyq óner akademiyasynyng oqu jәne oqu-әdistemelik júmystar jónindegi prorektory

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

46 - sóz

Profilaktika bytovogo nasiliya

Almaz Eshanov 855
Qauip etkennen aitamyn

Jau joq deme – jar astynda...

Quat Qayranbaev 10002