Seysenbi, 11 Qarasha 2025
Janalyqtar 127 0 pikir 11 Qarasha, 2025 saghat 21:47

Qazaqstan men Resey: senimge negizdelgen yntymaqtastyq pen jana dengeydegi әriptestik

Qazaqstan Preziydentining Reseyge sapary qarsanynda eki el arasyndaghy strategiyalyq seriktestikting manyzy qaytadan kýn tәrtibine shyqty. Sarapshylardyng pikirinshe, búl sapar tek protokoldyq sipattaghy is-shara emes, songhy jyldary aimaqtyq jәne jahandyq dengeyde qalyptasqan jana geosayasy shyndyq ayasynda Qazaqstan men Reseyding ózara baylanysyn terendetuge baghyttalghan manyzdy kezeng bolmaq.

Resey halyqaralyq yntymaqtastyq qauymdastyghynyng jәne Resey–Qazaqstan dostyq qoghamynyng preziydenti Sergey Vyacheslavovich Kalashnikov bizge bergen súhbatynda eki elding tarihi, mәdeny jәne әleumettik jaqyndyghyna toqtalyp, bolashaqtaghy yntymaqtastyqtyng baghyttaryn atap ótti. Sarapshynyng pikirinshe, Qazaqstan býginde Ortalyq Aziyadaghy negizgi oiynshy retinde óz ornyn aiqyndap, aimaqtyq túraqtylyq pen damudyng kepiline ainalyp otyr.

Sergey Vyacheslavovich, qazirgi tanda Qazaqstan men Resey arasyndaghy qarym-qatynastardy qalay baghalaysyz? Búl sapardyng ereksheligi nede dep oilaysyz?

Rasynda da, songhy jyldary eki elding basshylary týrli halyqaralyq alandarda jii kezdesip jýr. Biraq bir nәrseni naqty týsinu kerek: resmy saparlar men ekijaqty kezdesuler – búl mýlde basqa dengey. Memleket basshylarynyng tikeley qatysuymen ótetin joghary dengeydegi kezdesulerding sayasi, ekonomikalyq jәne simvoldyq mәni әldeqayda joghary.

Sondyqtan Qazaqstan Preziydentining Reseyge resmy sapary – erekshe mәnge iye. Búl sapar Qazaqstan men Resey arasyndaghy qatynastardyng qazirgi jaghdayyn baghamdaugha, jana baghyttardy aiqyndaugha mýmkindik beredi. Eki el arasynda 250-den astam kelisimge qol qoyylghan, yaghny qúqyqtyq jәne institusionaldy baza bar.

Manyzdy jayt – Qazaqstannyng jana Syrtqy ister ministri óz qyzmetindegi alghashqy resmy saparyn Reseyge jasady. Búl, sózsiz, eki memleketting arasyndaghy ózara senim men joghary dengeydegi baylanystardyng dәleli. Búl qadam aldaghy sapardyng naqty mazmúnmen tolyghatynyn kórsetedi.

Osy sapardyng nәtiyjesinde qanday ózgerister boluy mýmkin? Jalpy, onyng manyzy qanday dep esepteysiz?

Men búl sapardy óte manyzdy dep sanaymyn. «Tarihi» dep te aitugha bolar edi, biraq búl sózdi abaylap qoldanghym keledi. Sebebi qazirgi әlemdik jaghdayda Qazaqstan halyqaralyq qatynastar jýiesinde manyzdy rólge ie bolyp otyr. Elding ústanymy aiqyn, sayasaty salmaqty, al Reseymen baylanys – búl strategiyalyq túraqtylyqtyng ózegi.

Mening oiymsha, búl kezdesu eki el arasyndaghy qarym-qatynastardy jana serpinmen damytady. Árbir memlekette sheshudi qajet etetin mәseleler bar. Qazaqstan men Resey arasynda da keybir tehnikalyq nemese ekonomikalyq sipattaghy qiyndyqtar kezdesedi, mysaly, kólik jәne energetika salalarynda. Degenmen, dәl osynday joghary dengeydegi saparlar osy týitkilderdi sheshuding eng tiyimdi alany bola alady.

Nәtiyjesinde Resey senimdi serikteske ie bolmaq, al Qazaqstan ózining tranzittik jәne habtyq rólin nyghaytady. 

Qazir Qazaqstan Ontýstik-Shyghys Aziyany, Arab elderin, Parsy shyghanaghy men Europany baylanystyratyn strategiyalyq kópir rólin atqaryp otyr. Búl sapar osy róldi jana dengeyge kóteruge mýmkindik beredi dep senemin.

Sizding pikirinizshe, eki elding arasyndaghy baylanystardyng beriktigi neden bastau alady?

Mening oiymsha, múnda eki basty faktor bar. Birinshisi – tarihy jәne mәdeny jaqyndyq. Qazaqstan men Resey halyqtaryn ghasyrlar boyy qalyptasqan әleumettik jәne mәdeny baylanystar biriktiredi. Qazirgi zamanghy sayasy prosesterdi qansha ózgertkenmen, búl tereng tamyrly baylanystardy joqqa shygharu mýmkin emes.

IYә, býginde jii aitylatyn «týrki baghyty», «ortalyqaziyalyq jol» siyaqty úghymdar bar, biraq shyndyghynda, qazaqstandyqtar men reseylikterding ómir salty men mentaliyteti óte úqsas. Búl úqsastyq ótken ondaghan jyldar boyy birge qalyptasqan dýniyetanymnan tuyndaydy. Sondyqtan da adamdar arasyndaghy ózara týsinistik pen ruhany jaqyndyq eki elding resmy baylanystarynan da berik.

Ekinshiden, Qazaqstan songhy 35 jylda Ortalyq Aziyadaghy eng túraqty, pragmatikalyq jәne salmaqty sayasat jýrgizip keledi. Qasym-Jomart Toqaevtyng әr sheshimi aimaqtyng túraqtylyghyna jәne kórshiles eldermen ózara tiyimdi baylanys ornatugha baghyttalghan.

Siz mәdeniyet pen turizm salasyn da atap óttiniz. Osy baghyttaghy yntymaqtastyqty qalay baghalaysyz?

Songhy uaqytta Qazaqstannyng tabighi, mәdeny jәne tarihy әleueti jayly әleumettik jelilerde, TikTok-ta jәne jalpy media kenistikte kóptegen ong materialdar shyghyp jatyr. Men ózim de Qazaqstanda tuyp, 18 jyl ómir sýrip, mektepti sonda bitirgen adam retinde kóptegen jana jerler turaly aqparatty endi ghana bilip, olardy kórging keletinin sezinesin.

Mysaly, men búryn kórmegen, biraq qazir әleumettik jeliler arqyly tanylyp jatqan aimaqtar bar – tabighaty ghajayyp, tarihy tereng jerler. Men ózimning ómirimde solardyng keybirin kórmey qalghanyma tanghalamyn. Qazir sol jerlerge barugha shynayy qyzyghushylyq bar.

Abai.kz

0 pikir