Songhy 80 jylda eline basqynshylyq jasalghan sәtte aldy-artyna qaramay qashqan talay basshylarydy bilemiz. Kóp jaghdayda olar soghystyng alghashqy kýni nemese el astanasy qúlar kezde úshyp ketip otyrghan.

Múny bireuler qauipsizdik ýshin, bireuler shette otyryp sayasy kýresti jalghastyru ýshin ketkenin aityp jatady.

Mysalgha, Aughanstan basshysy Ashraf Ghany 2021 jyly Kabul qúlaghan kýni elden ketip qalghanyn bilemiz. Osyghan úqsas jaghday Vietnamda da bolghan. Ontýstik Vietnam preziydenti Nguen Van Thieu 1975 jyly Saygon qúlardan bir apta búryn elden ketti. Astanagha qarsy shabuyl kýsheygen kezde biylikti formaldy týrde tapsyryp, ózi qauipsiz jerge shegindi.

Al Kambodjada Lon Nol 1975 jyly el astanasyn "Qyzyl khmerler" basyp alardyng aldynda on kýn búryn qarasyn batyrghanyn bilemiz. Kuveytting Ámiri 1990 jyly Irak әskeri elge basyp kirgen kýni shetelge ketken. Resmy túrghyda búl qadam syrttan qoldau úiymdastyru, halyqaralyq dengeyde el mýddesin qorghau ýshin jasaldy dep týsindiriledi. Múnday mysaldar әlemde kóp.

Qalay desek te, elde sayasy daghdarys, soghys, qantógis jýrip jatqanda, memleket basshysynyng elden ketui qarapayym azamattardyng senimine syzat týsiretini anyq.

Osylardyng arasynda Ukraina preziydenti Vladimir Zelenskiyding sheshimi ala bóten. 2022 jyly Resey әskerleri Kiyevti betke alghanda Batys elderi Zelenskiydi qauipsiz jerge evakuasiyalau turasynda úsynys aitti. Biraq Zelenskiy astanada qalyp, kýresti jalghastyrghandy jón sanady. Zelenskiy komandasymen birge qala kóshelerinde viydeoýndeu jazyp, "biz osyndamyz" dep halyqtyng ruhyn kóterdi.

Onyng "Kýres osynda jýrip jatyr. Maghan kólik emes, oq-dәri kerek" degen sózi sol zamatta әlemge tarap ketti. Zelenskiyding replikasy qarapayym adamdar ýshin simvoldyq mәnge ie bolghany anyq. Osylaysha ol jaumen jaghalasqan halqymen birge boludy tandady.

Osy túrghydan alghanda Zelenskiy qanday qúrmetke bolsa da layyqty túlgha. Soghystyng eng auyr sәtinde kóshbasshynyng jýzin kadrdan kóru ukrain qoghamy ýshin de, syrttan qarap otyrghandar ýshin de manyzdy belgi boldy desek artyq aitqandyq bolmas edi.

Núrlan Júmaqanov

Abai.kz