Súraq

Ereke! Ayyp etpeseniz bir-eki súraghym bar edi.

1. Osy siz qanshama jyl boyy biylikpen arpalysyp kelesiz. Qansha mәrte sottaldynyz, qanshama gazetiniz jabyldy. Shynynyzdy aitynyzshy, sharshaghan joqsyz ba? "Barlyghy qúryp ketsin, tynysh ómir nege sýrmeymin" degen súraqtar mazalamay ma?

2. Sizding osynday tirshiliginizge otbasynyz, jengey qalay qaraydy. "Osyny qoyshy, qaytesin" demey me?

3. Jaqynda Romin Madinov degen alpauyt gazetinizdi japqyzdy. Áriyne, ol biylikting tapsyrmasy. Alayda erteng zaman ózgerip, sol Romin aldynyzdan shygha kelse, oghan ne der ediniz? Qolynyzdy berer me ediniz?

Bauyrjan, Astanadan

Jauap:

Súraq

Ereke! Ayyp etpeseniz bir-eki súraghym bar edi.

1. Osy siz qanshama jyl boyy biylikpen arpalysyp kelesiz. Qansha mәrte sottaldynyz, qanshama gazetiniz jabyldy. Shynynyzdy aitynyzshy, sharshaghan joqsyz ba? "Barlyghy qúryp ketsin, tynysh ómir nege sýrmeymin" degen súraqtar mazalamay ma?

2. Sizding osynday tirshiliginizge otbasynyz, jengey qalay qaraydy. "Osyny qoyshy, qaytesin" demey me?

3. Jaqynda Romin Madinov degen alpauyt gazetinizdi japqyzdy. Áriyne, ol biylikting tapsyrmasy. Alayda erteng zaman ózgerip, sol Romin aldynyzdan shygha kelse, oghan ne der ediniz? Qolynyzdy berer me ediniz?

Bauyrjan, Astanadan

Jauap:

Sәlem, Bauyrjan! Shynymdy aitsam, sharshadym. Otty-sotty tirlik keship jýrgeli on ekinshi jylgha ketti. Tórt ret qylmystyq jazagha tartty, sansyz azamattyq-әkimshilik sottardan óttim, atty, jardy, órtedi, t.t. Biraq oilap otyrsam, meni sharshatqan - jar jaghalap, qar saghalap ótken kýnderim emes, osy sýrginning shegine qashan jetemiz degen oy eken. Múqym eldi sýrginge salghan ajdahanyng ajaldy sәtin kóre almay әdiletsizdik pen qiyanat biylegen ómirden ketip qalamyz ba degen uayym sharshatady.
Áriyne, mening qiyr shegi joq búl arpalysyma jengeng de, bala-shagham da, aghayyn-tughan men dos-jarandar da alandaydy. Sen aitpaqshy "barlyghy qúryp ketsin, tynysh ómir nege sýrmeysin?" degen súraqty aptasyna eki-ýsh ret estiymin. Balalaryng er jetken kezde, dýleymen eregesip, sotty bolghan onay emes.
Biraq, kete almaydy ekensin... Áldebir keudemsoq, lepirme sóz aitqym kelmeydi... Kete almadym... Kindikti matap tastaghan bir bәleket bar siyaqty. Álde tumysym solay ma, kim bilsin?.. Negizinde men kempirdin, soghys jesirining shandyryn soryp ósken balasymyn ghoy, bәlkim topyraghy torqa bolghyr sol qara kempirden sinip qalghan bir qiqarlyq bar shyghar...
Al Romin siyaqty búl zamannyng súrqyltaylary mening ómirime búryn da biraz kesir bolghan, búdan keyin de keziger. Sondaylardyng birqatary qazir boq jep jýr ghoy, anda-sanda keybirine kezdesip qalamyn. Sonda olardyng qanday kýige týsetinin kim bilsin, al men sonday jandayshaptar halqyna kesir keltirip ketkenine nalimyn, keyde solar ýshin ózim úyalamyn. Al zaman ózgergen kezde dәl sol Romin aldymnan kez bolsa, betine týkirip keter edim...

Súraq

Myna oppozisiyanyng basy nege birikpeydi? Yqylasy joq pa, әlde namysy jetpey me?

Oppozisiyalyq basylymdar deysiz. Dúrys-aq, bolsyn. Alayda olardyng qazaq mәselesine tiygizip jatqan paydasy qaysy? Oppozisiyalyq basylymdardyng betin qashan ashysang da ya Jovtiys, ya Ablyazov dep jatady. Sonda til qayda, jer qayda, qyrylyp jatqan qazaq qayda? Osyghan ne deysin? Qazaqqa Jovtisterding ne qatysy bar?

Jauap:

Oppozisiyanyng basyn biriktiru ýshin sonau 2000-shi jyldan beri biraz enbek etken siyaqtymyn. Shygharghan gazetterimning bәrinde oppozisiya serkelerine birdey oryn beruge tyrystym. Al endi kózim jetkeni - búlardyng әrqaysysy bas-basyna by bolghysy kele me dep qauiptenem. Ano-o-u  Esilding arghy betindegi Aqordadaghy alpauyt túrghanda, búlardyng birde-birine biylik búiyrmaytynyn sezbeytin siyaqty. Áytpese olardyng basy birigetin kýn - arysyn aitpaghanda, berisi - Zamanbek pen Altynbek atylghan kýni tughan joq pa edi?!

Qazir mening taghy bir kózim jetken jәit - oppozisiyagha jana iydeya jәne sol iydeyany alyp keletin jana serkeler qajet siyaqty. Men Serikbolsyn aghany da, Jarmahan men Bolatty da azamattyqtyng asyl ýlgisi dep bilem. Biraq "jaqsy azamat" bolu men "elge kósem" bolu degen eki týrli úghymdar ekeni mәlim. Sayasy baghyttaghy búranqy jol búralqygha ainalyp ketkende, sayasat batyp qalghanda ("buksovati" dep úghynyz), ony batpaqtan shygharatyn bir kýsh qajet emes pe? Meninshe bizge qazir sonday bir kýsh kerek.

Ol kýshti bireulerding syrttan әkelui tipten de qajet emes. Osy býgin kóz aldymyzda jýrgen túlghalardyng biri jana úranmen, әldeqayda batyl jәne tabandy tegeurinmen Aqordagha qaray atoylay jónelse, oppozisiya sol sәtte jana kýshtermen tolyghar edi. (Áriyne ony týrmege qamauy, tipti atyp tastauy da mýmkin, biraq tónkeris "jertvasyz" bola ma?).

Al ol kýshterding qaynar kózi - halyq. Býginde beyshara kýige týsken, biylik әbden mәngýrt etken ol halyq bronevikting ýstine shyqqan bireudi kórmese, oghan ne kinә tagharsyn?! Halyqty oyatatyn - broneviktegi adam. Sol paqyr kópten beri kórinbey ketti. Sonymen birge broneviktegi adamnyng sózin Qyzylqúmda qoy jayyp jýrgen Qazaqbaylargha jetkizetin gazet qajet. Mәselening mәni osynda dep bilem.

Aytpaqshy, súraqtyng ekinshi bóligi dәl osy gazetterge qatysty edi ghoy. "Oppozisiyalyq gazetterding qazaq mәselelsine tiygizip jatqan paydasy qaysy?" deysiz taghy da. Men osy súraqty kerisinshe qoyyp kóreyinshi: "Egemen Qazaqstan" gazetining "qazaq mәselesine" tiygizip jatqan paydasy qaysy? Ádiletsizdikten qiyanat kórgen qaysy qazaqtyng mәselelsin "Egemen" enirep jazdy eken? Saylaudaghy dauysy tonalghan, azamaty atylyp, aidalyp, jer auyp ketken qaysy qazaqtyng qasiretin Qazaqstannyng qay gazeti jazdy? Tipti osynday oqighalar jóninde bir auyz aqparat jariyalaudan tyshaday qorqatyn ol gazetter qaysy qazaqqa pana bola bildi?

"Til qayda, jer qayda, qyrylyp jatqan qazaq qayda?" deysiz taghy Marstan kelgen adam siyaqty. Tildin, jerdin, qyrylyp jatqan qazaqtyng mәselelsin oppozisiyalyq gazetterding mindetine artyp qong  - jónsiz sóz. Tipti, búl problemalardy, ayaghy aspannan salbyrap týsse de, "Egemen" de sheshe almaydy. Búl arada bir ghana týiin bar, ol - eldegi sayasy biylikting betin qazaqqa qaratpayynsha, osy zarlaghanyng - zarlaghan. Býgingi biylikke qazaq qajet emes. Oghan ózining otyrghan oryny ghana qajet. Sol oryn ýshin ol biylik erteng qazaqtyng teng jartysyn qyryp tastauy da ghajap emes. Eger "Malybay oqighasyna" úqsas qazaqqa qarsy jaghdayttardy esinizge alsanyz mening oiymda orasan oghashtyq bar dep aita almaysyz. Eldin, jerdin, qazaqtyng taghdyryna tireu bolu ýshin eldegi sayasy biylik týbirimen reformalanuy qajet. Onysyz "qazaq-qazaq" degen qaqsauynyz bos byljyraq bolady.

Aytpaqshy, "Jovtis pen Ábilәzovting qazaqqa qanday qatysy bar" dep, biylikke býiregi búratyn taghy bir súraq qoyypsyz. Jovtis - eldegi әdilettilik (dúrysy - әdiletsizdik) mәselelsin әlemdik dengeyde qaqyratyp aityp kelgen eki-ýsh adamnyng biri. Songhy tórt-bes jylda OBSE-ge, Eurokeneske, Euroodaqqa, Europarlamentke baryp, el ishindegi adam aitqysyz zansyzdyqtar problemasyn qaysy partiyanyng serkesi aitty - esinizge týsirip kórinizshi. Týsire almaysyz! Sebebi bizding serkelerge shetke shyghyp, halyq ýshin sóz aitu - jylap-syqtaumen, betimen jer basqanmen birdey. Al ol halyqaralyq úiymdar bolmasa, olardyng aldynda el ishindegi jaghdaydy aityp otyrmasan, býgingi biylik bayaghyda ajdahagha ainalyp keter edi.

Al Múhtar Ábilәzov - ol qiyanattyng qúrbany. Biz onday qúrbandargha әrdayym jaqtaushymyz. Bәlkim, Múhtardyng zang aldynda kinaraty bar shyghar, biraq ony jabayy jolmen emes, zannyng yghymen sheshu kerek edi ghoy. Biraq biz olay ete almaymyz. Sebebi bizde ZANG degen úly týsinik joq. Onyng joqtyghyn bile túra Ákejan da, Múhtar da, basqalar da elden ketuge mәjbýr boldy. Bizde Marat marqúm Qabanbaev agham aitpaqshy PAHANNYNG ghana zany bar. Al eldegi basty pahan kim ekenin, qúdaygha shýkir, siz biletin shygharsyz.

(Jalghasy bar)