Jer betinde gýlder qaghanatynyng dәuiri ayaqtalar tústa, qazaqtyng ruhany kenistigindegi әdebiyet patshalyghynda asta-tók toy boldy. Búl toy jýregining úshynda tamayyn-tamayyn dep túrghan móldiregen shyq-óleni bar, midyng qatparlarynda tynysyndy taryltatyn, ýrey men quanyshqa bóleytin qym-qighash sujetter jasyrynghan jas qalamgerlerding túsauyn kesuge arnaldy.

Kórkem sóz tabaldyryghynan attay almay enbektep jýrgen, byldyr-byldyr etken sýikimdi qylyghy bar jas aqyn-jazushylardy qoltyghynan demep, «Ádebiyetke adal bol, qúlynym!» - dep ayaghyna ala jip baylaytyn jer retinde kiyeli Ontýstik Qazaqstan óniri tandalypty.

Sansyz bap pen әuliye-әmbiyeler mekeni, túnyq kóginde Alashtyng arystan  handary men barystay bahadýrlerining ruhtary qalyqtap jýrgen qasiyetti Ontýstikte túsauy kesilgen jas úrpaqtyng sóz ónerine arnaghan ghúmyry bayandy bolady dep yrymdadyq. Jol bolsyn degenderge, «Áley bolsyn!» - dep qazannyng 20-shy júldyzy jarqyraghan kýni býtin bir últtyng ýmitin 30-gha tarta jas qalamgerding iyghyna artyp, keruendi qazaqtyng jerúiyghy - Ontýstikke búrdyq.

Jer betinde gýlder qaghanatynyng dәuiri ayaqtalar tústa, qazaqtyng ruhany kenistigindegi әdebiyet patshalyghynda asta-tók toy boldy. Búl toy jýregining úshynda tamayyn-tamayyn dep túrghan móldiregen shyq-óleni bar, midyng qatparlarynda tynysyndy taryltatyn, ýrey men quanyshqa bóleytin qym-qighash sujetter jasyrynghan jas qalamgerlerding túsauyn kesuge arnaldy.

Kórkem sóz tabaldyryghynan attay almay enbektep jýrgen, byldyr-byldyr etken sýikimdi qylyghy bar jas aqyn-jazushylardy qoltyghynan demep, «Ádebiyetke adal bol, qúlynym!» - dep ayaghyna ala jip baylaytyn jer retinde kiyeli Ontýstik Qazaqstan óniri tandalypty.

Sansyz bap pen әuliye-әmbiyeler mekeni, túnyq kóginde Alashtyng arystan  handary men barystay bahadýrlerining ruhtary qalyqtap jýrgen qasiyetti Ontýstikte túsauy kesilgen jas úrpaqtyng sóz ónerine arnaghan ghúmyry bayandy bolady dep yrymdadyq. Jol bolsyn degenderge, «Áley bolsyn!» - dep qazannyng 20-shy júldyzy jarqyraghan kýni býtin bir últtyng ýmitin 30-gha tarta jas qalamgerding iyghyna artyp, keruendi qazaqtyng jerúiyghy - Ontýstikke búrdyq.

Shymkent tanghy shúghylasyn ayamay shashyp, bizdi jyly qarsy aldy. Qazaqstan Jazushylar odaghynyng 75 jyldyghy jәne oblystyq gazetting 85 jyldyghyna oray úiymdastyrylghan «Ontýstik-2009» jas qalamgerlerding II Forumyn oblystyq J.Shanin atyndaghy drama teatrynda ashyp ta jiberdik. Ashylu saltanatynda sóz alghan Ontýstik Qazaqstan oblysynyng әkimi Asqar Myrzahmetov myrza forum delegattary men qúrmetti qonaqtargha «qosh keldinizder!» - dep, aq tilegin jaudyrdy. Osydan eki jyl búryn Peyishting jerdegi prototiypi - Bayanauyldyng әkimi Qorabay Shәkirov qazaqtyng has aqyndarynyng ólenderin jatqa soqqanda bir sýisingenimiz bar. Endi mine, Ontýstik әkimining әr sózinen әdebiyetke degen qúshtarlyghy men sýiispenshiligi sezilip túrghany bizdi taghy bir quantty. Zamanauy súltandar men bolystardyng kiyeli sóz әlemine mahabbaty barda, Qas Saq әdebiyeti jetimsiremeydi dep bir týiip qoydyq.

Forumnyng ashylu saltanatynda sóz alghan halyq jazushysy Túmanbay Moldaghaliyev pen Jazushylar Odaghy basqarma Tóraghasynyng birinshi orynbasary, kórnekti aqyn Ghalym Jaylybay jas órkenge sәt sapar tiledi. Múhtar Shahanov ta jastardan kóp ýmit kýtetinin aityp, olardyng til men últ aldyndaghy paryzyn taghy bir eske salyp qoydy. Zalda otyrghan el alaqanyn ayamay, minberge shyqqan әr qalamger agha-apalarymyzdy janarymen ayalap otyrdy.

Búl forumnyng ótkizilui osy ónirding taghy bir úlan-asyr toyy - «Ontýstik Qazaqstan» gazetining 85 jyldyghymen túspa-tús keldi. Irgesin T.Rysqúlov, S.Qojanov, O.Jandosov pen O.Isaevtar qalaghan ontýstik kósemsózining qara shanyraghy - «Ontýstiktin» jetistikteri jinalghan júrtty bir tamsantty. Búl gazette әigili Asqar Toqmaghanbetov, Tәken Álimqúlov, Sәuirbek Baqbergenov, Ayan Nysanaliyn, Marhabat Bayghút, Núrghaly Oraz syndy aqyn-jazushylar, Beysenbay Kenjebaevtay kósemsózshi, Sadyqbek Adambekovtey syqaqshy enbek jolyn bastapty. Qúttyqtau sezimi men sharyqtau tilegin biz de jýregimizding ishinde әldiylep jýrdik.

Isting basyna jas kelse, kez kelgen sharua damudan basqa joly bolmay qalady. Basylymnyng Bas redaktory Beysenbay Tәjibaev ózining alghyrlyghymen, kópti kórgenge tәn parasattylyghymen, boyyn boyamasyz  ústauymen bәrimizdi tәnti etti. Biz gazetting jarqyn bolashaghyn kóz aldymyzgha elestetip, Tәnirge shýkirshilik aittyq.

Forumdy ashu saltanatyn әdemi bir dәstýr japty. Bayanauylda bastalghan Jas qalamgerler forumynyng estafetasyn Ontýstik Qazaqstangha kiyeli Kerekuden arnayy kelgen talantty aqyn Erlan Ahmetov tabystady.

Tәuelsiz elding tәkkappar әdebiyeti

Osy kýnning ekinshi jartysynda Forumnyng júmysy qyza bastady. M.Áuezov atyndaghy uniyversiytette ótken «Tәuelsizdik kezenindegi әdebiyet: býgin jәne erten» atty dóngelek ýstel jas qalamgerlerding qarymyn bayqau ýshin arnayy úiymdastyrylghan-dy. Sharanyng jýrgizushileri talantty aqyn-qalamger Beybit Sarybay men osy joldardyng avtory ortagha tereng astarly, jýgi auyr, kýrdeli saualdar tastady. «Aytpasa, sózding atasy óledi» - demekshi qatysushylardan jasqa tәn albyrttyqty kýtkenbiz. Basynda jasqanshaqtyqqa tap boldyq. Kýtpegen súraqtardan tosyrqap qalghan jas talanttardy aghalarymyz qútqardy. Jýrekteri lýpildep otyrghan ýlken әdebiyet ýmitterining tomaghasy sheshilgen son, qyzdy-qyzdymen tynysy ashylyp, jýikesi qozghan jas aqyn-jazushylar sóz kókparyn ary qaray ilip әketti.

Sóz alghan әr jastyng pikirin múqiyat tyndap, qoyyn dәpterine týrtip otyrghan últ ólenine lirikalyq aghys әkelip qúighan Israil Saparbay dóngelek ýsteldegi aitys-tartysty sózin sabyrly bastap, sýikimdi týiindedi. Jastar Isaghana dәn razy!

Atalghan pikir-talasqa qatysyp otyrghan «Qalamger» Media ortalyghynyng diyrektory, aqyn Janarbek Áshimjan әr sózin nygharlay aityp, bayypty qorytty.

Bizding osy sharadan týigenimiz - әdebiyettegi tentektikti (jaqsy maghynasynda), «tóbeles» pen minezdilikti jaqtyrmaytyn, Tәnirge tәube aitatyn, jannyng ishki sәulesinen tughan sóz arqyly elin izgilikke shaqyratyn imany әdebiyetting ókilderi dýniyege kelipti. Ol da bolsa, qazynaly qazaq sóz  ónerining bir jetistigi dep bileyik.

Úly әdebiyetting týisiginde jana sanalardyng jaryghy qylang berdi.

Dóngelek ýstel ertengi kýni ótken seksiyalargha jalghasty. Ýlken aghalarymyz jastardyng shygharmashylyghymen tanysyp, baghalaryn berdi. Memlekettik tapsyryspen kitap shygharu, grant beru mәselesi de osy tústa sheshildi.

El nazarynda

Ontýstikting halqy qashanda kónili mamyrjay, jany jomart әri qonaqjay. Qonaq ýidegi bólmemizge «әi, shabyty kelip qaluy yqtimal-au!» - dep aq paraqtar men siyasy súiyq jorgha qalamdy әkelip qoigha deyin oilastyrghan osy forumdy úiymdastyrushylar, ertesi bizdi ýsh topqa bólip elge attandyrdy. Qazaq elining әr týkpirinen kelgen qalamgerler elmen kezdesu ýshin qasiyetti Tóle bi, ýsh jýzding basyn qosqan Ordabasy jәne adamzat qayta taraghan kiyeli Qazyghúrtqa tartty.

Sóz patshasy - óleng oqyldy, sóz qazysy - proza ókilderi sózden suret saldy. Ruhany әngimege susap otyrghan audan júrtshylyghy bir marqayyp qaldy. Biz de elding aldyna shyghyp, óleng úshyrghanymyzda baqyttan basymyz ainalyp jýre berdi.

Qalamgerding baghasyn beretin - ózining tughan eli. Óleng men aitylghan sózge bagha retinde alaqandar týiisuining janghyryghy dәlel boldy. Ontýstik aimaghyndaghy abyz Alash júrtyna iyilip sәlem berip, keudemizge qolymyzdy qoyyp, qimay-qimay Shymqalagha attandyq.

Ádebiyet kógindegi jana júldyzdar

Elden alghan әserlerimizdi entige bayandap, quanyp, arqa-jarqa bolyp, Forumnyng jabylu saltanatyna, «erteng bәri bitedi-au» degen oimen, ishimizdi tyrnaghan ókinishpen bardyq. Osy jerde jogharyda aitylghan seksiyalar qorytyndysy boyynsha tapsyrylghan dýniyeler belgili boldy. Týrin týstep, atyn atap shyghudy jón kórip otyrmyz.

Sonymen Mәdeniyet jәne aqparat ministrliginen arnayy kelgen ókil Bekjan Sýleymenovting uәdesine quanyp, kelesi jas talanttargha memlekettik tapsyryspen kitaptaryng shyghatyn boldy dep sýiinshi súradyq.

Olar: astanalyq Úlarbek Dәley - aqyn, almatylyq Qanat Ábilhayyr - jazushy, taldyqorghandyq Tólegen Mellat - aqyn, almatylyq Shyryn Tolqynova - aqyn, almatylyq Arshyn Núrbaqyt - aqyn, almatylyq Saghadat Ordasheva - jazushy, atyraulyq Serikbol Hasan - jazushy.

Ontýstik Qazaqstan әkimshiligining grantyna ie bolghandar: aqtóbelik Baltabek Núrghali, manghystaulyq Asylbek Janbyrbay, shymkenttik Abay Qalshabek, forumnyng eng jas delegaty, aqyn Almaty oblysynan kelgen Quanysh Jazay.

Jabylu saltanatynyng ayaghy derbes jyr keshine ainalyp ketkendi aita ketken jón. Jas qalamgerlermen qosa, shabyttary shalqyp Baqyt Bedelhan, Baqytjan Aldiyar syndy aqyndar әuege shumaq-shumaq ólen-qústar úshyrdy.

Qosh bol, Shymqala!

Janymyzgha ertengi Kýn aspannan ýshkir sәulesin  súqqylap túrdy. Astana, Almaty hәm әr aimaqqa attanar aldynda jas qalamgerlerding ontýstikten serpile qanat qaghyp bara jatqanyn sezindik.

Peyili ken, sózi júmsaq júrtty qimay-qimay, jasyl vagondargha otyryp jatqan aqyn-jazushylar «taghy bir keler me edi!» degen oidyng ýstinde boldy-au deymin.

Álqissa! Qarasha kelmey tuatyn júldyz, búl - Sýmbile. Jogharydaghy biz menzegen sýmbile-júldyzdar Ontýstikting aspanynda qazan aiynda tudy. Al ontýstikte tughan ol júldyzdardyng býtin kenistike úlasatynyn uaqyt-aghzam tarazylaytyn bolady.

Aqberen ELGEZEK, aqyn, «Serper» syilyghynyng laureaty.

Redaksiyadan: Ontýstik Qazaqstan oblysynda ótken jas qalamgerlerding 2-shi respublikalyq forumyna qatysqan aqyndardyng ólenderin jariyalaugha yntaly bolyp otyrmyz. Ol ýshin avtor maqalanyng sonyndaghy oqyrman pikir aitatyn túsqa óz ólenderin jazyp joldap jiberse bolghany. Qazaq poeziyasyndaghy aq qauyrsyn jyrlar abai.kz aqparattyq portalynyng auditoriyasyna da jete bersin.