جەر بەتىندە گۇلدەر قاعاناتىنىڭ ءداۋىرى اياقتالار تۇستا، قازاقتىڭ رۋحاني كەڭىستىگىندەگى ادەبيەت پاتشالىعىندا استا-توك توي بولدى. بۇل توي جۇرەگىنىڭ ۇشىندا تامايىن-تامايىن دەپ تۇرعان مولدىرەگەن شىق-ولەڭى بار، ميدىڭ قاتپارلارىندا تىنىسىڭدى تارىلتاتىن، ۇرەي مەن قۋانىشقا بولەيتىن قىم-قيعاش سيۋجەتتەر جاسىرىنعان جاس قالامگەرلەردىڭ تۇساۋىن كەسۋگە ارنالدى.

كوركەم ءسوز تابالدىرىعىنان اتتاي الماي ەڭبەكتەپ جۇرگەن، بىلدىر-بىلدىر ەتكەن سۇيكىمدى قىلىعى بار جاس اقىن-جازۋشىلاردى قولتىعىنان دەمەپ، «ادەبيەتكە ادال بول، قۇلىنىم!» - دەپ اياعىنا الا ءجىپ بايلايتىن جەر رەتىندە كيەلى وڭتۇستىك قازاقستان ءوڭىرى تاندالىپتى.

سانسىز باپ پەن اۋليە-امبيەلەر مەكەنى، تۇنىق كوگىندە الاشتىڭ ارىستان  حاندارى مەن بارىستاي باھادۇرلەرىنىڭ رۋحتارى قالىقتاپ جۇرگەن قاسيەتتى وڭتۇستىكتە تۇساۋى كەسىلگەن جاس ۇرپاقتىڭ ءسوز ونەرىنە ارناعان عۇمىرى باياندى بولادى دەپ ىرىمدادىق. جول بولسىن دەگەندەرگە، «الەي بولسىن!» - دەپ قازاننىڭ 20-شى جۇلدىزى جارقىراعان كۇنى ءبۇتىن ءبىر ۇلتتىڭ ءۇمىتىن 30-عا تارتا جاس قالامگەردىڭ يىعىنا ارتىپ، كەرۋەندى قازاقتىڭ جەرۇيىعى - وڭتۇستىككە بۇردىق.

جەر بەتىندە گۇلدەر قاعاناتىنىڭ ءداۋىرى اياقتالار تۇستا، قازاقتىڭ رۋحاني كەڭىستىگىندەگى ادەبيەت پاتشالىعىندا استا-توك توي بولدى. بۇل توي جۇرەگىنىڭ ۇشىندا تامايىن-تامايىن دەپ تۇرعان مولدىرەگەن شىق-ولەڭى بار، ميدىڭ قاتپارلارىندا تىنىسىڭدى تارىلتاتىن، ۇرەي مەن قۋانىشقا بولەيتىن قىم-قيعاش سيۋجەتتەر جاسىرىنعان جاس قالامگەرلەردىڭ تۇساۋىن كەسۋگە ارنالدى.

كوركەم ءسوز تابالدىرىعىنان اتتاي الماي ەڭبەكتەپ جۇرگەن، بىلدىر-بىلدىر ەتكەن سۇيكىمدى قىلىعى بار جاس اقىن-جازۋشىلاردى قولتىعىنان دەمەپ، «ادەبيەتكە ادال بول، قۇلىنىم!» - دەپ اياعىنا الا ءجىپ بايلايتىن جەر رەتىندە كيەلى وڭتۇستىك قازاقستان ءوڭىرى تاندالىپتى.

سانسىز باپ پەن اۋليە-امبيەلەر مەكەنى، تۇنىق كوگىندە الاشتىڭ ارىستان  حاندارى مەن بارىستاي باھادۇرلەرىنىڭ رۋحتارى قالىقتاپ جۇرگەن قاسيەتتى وڭتۇستىكتە تۇساۋى كەسىلگەن جاس ۇرپاقتىڭ ءسوز ونەرىنە ارناعان عۇمىرى باياندى بولادى دەپ ىرىمدادىق. جول بولسىن دەگەندەرگە، «الەي بولسىن!» - دەپ قازاننىڭ 20-شى جۇلدىزى جارقىراعان كۇنى ءبۇتىن ءبىر ۇلتتىڭ ءۇمىتىن 30-عا تارتا جاس قالامگەردىڭ يىعىنا ارتىپ، كەرۋەندى قازاقتىڭ جەرۇيىعى - وڭتۇستىككە بۇردىق.

شىمكەنت تاڭعى شۇعىلاسىن اياماي شاشىپ، ءبىزدى جىلى قارسى الدى. قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ 75 جىلدىعى جانە وبلىستىق گازەتتىڭ 85 جىلدىعىنا وراي ۇيىمداستىرىلعان «وڭتۇستىك-2009» جاس قالامگەرلەردىڭ ءىى فورۋمىن وبلىستىق ج.شانين اتىنداعى دراما تەاترىندا اشىپ تا جىبەردىك. اشىلۋ سالتاناتىندا ءسوز العان وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى اسقار مىرزاحمەتوۆ مىرزا فورۋم دەلەگاتتارى مەن قۇرمەتتى قوناقتارعا «قوش كەلدىڭىزدەر!» - دەپ، اق تىلەگىن جاۋدىردى. وسىدان ەكى جىل بۇرىن پەيىشتىڭ جەردەگى ءپروتوتيپى - باياناۋىلدىڭ اكىمى قوراباي شاكىروۆ قازاقتىڭ حاس اقىندارىنىڭ ولەڭدەرىن جاتقا سوققاندا ءبىر سۇيسىنگەنىمىز بار. ەندى مىنە، وڭتۇستىك اكىمىنىڭ ءار سوزىنەن ادەبيەتكە دەگەن قۇشتارلىعى مەن سۇيىسپەنشىلىگى سەزىلىپ تۇرعانى ءبىزدى تاعى ءبىر قۋانتتى. زاماناۋي سۇلتاندار مەن بولىستاردىڭ كيەلى ءسوز الەمىنە ماحابباتى باردا، قاس ساق ادەبيەتى جەتىمسىرەمەيدى دەپ ءبىر ءتۇيىپ قويدىق.

فورۋمنىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا ءسوز العان حالىق جازۋشىسى تۇمانباي مولداعاليەۆ پەن جازۋشىلار وداعى باسقارما توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى، كورنەكتى اقىن عالىم جايلىباي جاس وركەنگە ءسات ساپار تىلەدى. مۇحتار شاحانوۆ تا جاستاردان كوپ ءۇمىت كۇتەتىنىن ايتىپ، ولاردىڭ ءتىل مەن ۇلت الدىنداعى پارىزىن تاعى ءبىر ەسكە سالىپ قويدى. زالدا وتىرعان ەل الاقانىن اياماي، مىنبەرگە شىققان ءار قالامگەر اعا-اپالارىمىزدى جانارىمەن ايالاپ وتىردى.

بۇل فورۋمنىڭ وتكىزىلۋى وسى ءوڭىردىڭ تاعى ءبىر ۇلان-اسىر تويى - «وڭتۇستىك قازاقستان» گازەتىنىڭ 85 جىلدىعىمەن تۇسپا-تۇس كەلدى. ىرگەسىن ت.رىسقۇلوۆ، س.قوجانوۆ، و.جاندوسوۆ پەن و.يساەۆتار قالاعان وڭتۇستىك كوسەمسوزىنىڭ قارا شاڭىراعى - «وڭتۇستىكتىڭ» جەتىستىكتەرى جينالعان جۇرتتى ءبىر تامسانتتى. بۇل گازەتتە ايگىلى اسقار توقماعانبەتوۆ، تاكەن الىمقۇلوۆ، ساۋىربەك باقبەرگەنوۆ، ايان نىسانالين، مارحابات بايعۇت، نۇرعالي وراز سىندى اقىن-جازۋشىلار، بەيسەنباي كەنجەباەۆتاي كوسەمسوزشى، سادىقبەك ادامبەكوۆتەي سىقاقشى ەڭبەك جولىن باستاپتى. قۇتتىقتاۋ سەزىمى مەن شارىقتاۋ تىلەگىن ءبىز دە جۇرەگىمىزدىڭ ىشىندە الديلەپ جۇردىك.

ءىستىڭ باسىنا جاس كەلسە، كەز كەلگەن شارۋا دامۋدان باسقا جولى بولماي قالادى. باسىلىمنىڭ باس رەداكتورى بەيسەنباي تاجىباەۆ ءوزىنىڭ العىرلىعىمەن، كوپتى كورگەنگە ءتان پاراساتتىلىعىمەن، بويىن بوياماسىز  ۇستاۋىمەن ءبارىمىزدى ءتانتى ەتتى. ءبىز گازەتتىڭ جارقىن بولاشاعىن كوز الدىمىزعا ەلەستەتىپ، تاڭىرگە شۇكىرشىلىك ايتتىق.

فورۋمدى اشۋ سالتاناتىن ادەمى ءبىر ءداستۇر جاپتى. باياناۋىلدا باستالعان جاس قالامگەرلەر فورۋمىنىڭ ەستافەتاسىن وڭتۇستىك قازاقستانعا كيەلى كەرەكۋدەن ارنايى كەلگەن تالانتتى اقىن ەرلان احمەتوۆ تابىستادى.

تاۋەلسىز ەلدىڭ تاككاپپار ادەبيەتى

وسى كۇننىڭ ەكىنشى جارتىسىندا فورۋمنىڭ جۇمىسى قىزا باستادى. م.اۋەزوۆ اتىنداعى ۋنيۆەرسيتەتتە وتكەن «تاۋەلسىزدىك كەزەڭىندەگى ادەبيەت: بۇگىن جانە ەرتەڭ» اتتى دوڭگەلەك ۇستەل جاس قالامگەرلەردىڭ قارىمىن بايقاۋ ءۇشىن ارنايى ۇيىمداستىرىلعان-دى. شارانىڭ جۇرگىزۋشىلەرى تالانتتى اقىن-قالامگەر بەيبىت سارىباي مەن وسى جولداردىڭ اۆتورى ورتاعا تەرەڭ استارلى، جۇگى اۋىر، كۇردەلى ساۋالدار تاستادى. «ايتپاسا، ءسوزدىڭ اتاسى ولەدى» - دەمەكشى قاتىسۋشىلاردان جاسقا ءتان البىرتتىقتى كۇتكەنبىز. باسىندا جاسقانشاقتىققا تاپ بولدىق. كۇتپەگەن سۇراقتاردان توسىرقاپ قالعان جاس تالانتتاردى اعالارىمىز قۇتقاردى. جۇرەكتەرى لۇپىلدەپ وتىرعان ۇلكەن ادەبيەت ۇمىتتەرىنىڭ توماعاسى شەشىلگەن سوڭ، قىزدى-قىزدىمەن تىنىسى اشىلىپ، جۇيكەسى قوزعان جاس اقىن-جازۋشىلار ءسوز كوكپارىن ارى قاراي ءىلىپ اكەتتى.

ءسوز العان ءار جاستىڭ پىكىرىن مۇقيات تىنداپ، قويىن داپتەرىنە ءتۇرتىپ وتىرعان ۇلت ولەڭىنە ليريكالىق اعىس اكەلىپ قۇيعان يسرايل ساپارباي دوڭگەلەك ۇستەلدەگى ايتىس-تارتىستى ءسوزىن سابىرلى باستاپ، سۇيكىمدى تۇيىندەدى. جاستار يساعاڭا ءدان رازى!

اتالعان پىكىر-تالاسقا قاتىسىپ وتىرعان «قالامگەر» مەديا ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى، اقىن جاناربەك ءاشىمجان ءار ءسوزىن نىعارلاي ايتىپ، بايىپتى قورىتتى.

ءبىزدىڭ وسى شارادان تۇيگەنىمىز - ادەبيەتتەگى تەنتەكتىكتى (جاقسى ماعىناسىندا), «توبەلەس» پەن مىنەزدىلىكتى جاقتىرمايتىن، تاڭىرگە تاۋبە ايتاتىن، جاننىڭ ىشكى ساۋلەسىنەن تۋعان ءسوز ارقىلى ەلىن ىزگىلىككە شاقىراتىن يماني ادەبيەتتىڭ وكىلدەرى دۇنيەگە كەلىپتى. ول دا بولسا، قازىنالى قازاق ءسوز  ونەرىنىڭ ءبىر جەتىستىگى دەپ بىلەيىك.

ۇلى ادەبيەتتىڭ تۇيسىگىندە جاڭا سانالاردىڭ جارىعى قىلاڭ بەردى.

دوڭگەلەك ۇستەل ەرتەڭگى كۇنى وتكەن سەكتسيالارعا جالعاستى. ۇلكەن اعالارىمىز جاستاردىڭ شىعارماشىلىعىمەن تانىسىپ، باعالارىن بەردى. مەملەكەتتىك تاپسىرىسپەن كىتاپ شىعارۋ، گرانت بەرۋ ماسەلەسى دە وسى تۇستا شەشىلدى.

ەل نازارىندا

وڭتۇستىكتىڭ حالقى قاشاندا كوڭىلى مامىرجاي، جانى جومارت ءارى قوناقجاي. قوناق ۇيدەگى بولمەمىزگە «ءاي، شابىتى كەلىپ قالۋى ىقتيمال-اۋ!» - دەپ اق پاراقتار مەن سياسى سۇيىق جورعا قالامدى اكەلىپ قويۋعا دەيىن ويلاستىرعان وسى فورۋمدى ۇيىمداستىرۋشىلار، ەرتەسى ءبىزدى ءۇش توپقا ءبولىپ ەلگە اتتاندىردى. قازاق ەلىنىڭ ءار تۇكپىرىنەن كەلگەن قالامگەرلەر ەلمەن كەزدەسۋ ءۇشىن قاسيەتتى تولە بي، ءۇش ءجۇزدىڭ باسىن قوسقان ورداباسى جانە ادامزات قايتا تاراعان كيەلى قازىعۇرتقا تارتتى.

ءسوز پاتشاسى - ولەڭ وقىلدى، ءسوز قازىسى - پروزا وكىلدەرى سوزدەن سۋرەت سالدى. رۋحاني اڭگىمەگە سۋساپ وتىرعان اۋدان جۇرتشىلىعى ءبىر مارقايىپ قالدى. ءبىز دە ەلدىڭ الدىنا شىعىپ، ولەڭ ۇشىرعانىمىزدا باقىتتان باسىمىز اينالىپ جۇرە بەردى.

قالامگەردىڭ باعاسىن بەرەتىن - ءوزىنىڭ تۋعان ەلى. ولەڭ مەن ايتىلعان سوزگە باعا رەتىندە الاقاندار ءتۇيىسۋىنىڭ جاڭعىرىعى دالەل بولدى. وڭتۇستىك ايماعىنداعى ابىز الاش جۇرتىنا ءيىلىپ سالەم بەرىپ، كەۋدەمىزگە قولىمىزدى قويىپ، قيماي-قيماي شىمقالاعا اتتاندىق.

ادەبيەت كوگىندەگى جاڭا جۇلدىزدار

ەلدەن العان اسەرلەرىمىزدى ەنتىگە بايانداپ، قۋانىپ، ارقا-جارقا بولىپ، فورۋمنىڭ جابىلۋ سالتاناتىنا، «ەرتەڭ ءبارى بىتەدى-اۋ» دەگەن ويمەن، ءىشىمىزدى تىرناعان وكىنىشپەن باردىق. وسى جەردە جوعارىدا ايتىلعان سەكتسيالار قورىتىندىسى بويىنشا تاپسىرىلعان دۇنيەلەر بەلگىلى بولدى. ءتۇرىن تۇستەپ، اتىن اتاپ شىعۋدى ءجون كورىپ وتىرمىز.

سونىمەن مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنەن ارنايى كەلگەن وكىل بەكجان سۇلەيمەنوۆتىڭ ۋادەسىنە قۋانىپ، كەلەسى جاس تالانتتارعا مەملەكەتتىك تاپسىرىسپەن كىتاپتارىڭ شىعاتىن بولدى دەپ ءسۇيىنشى سۇرادىق.

ولار: استانالىق ۇلاربەك دالەي - اقىن، الماتىلىق قانات ءابىلحايىر - جازۋشى، تالدىقورعاندىق تولەگەن مەللات - اقىن، الماتىلىق شىرىن تولقىنوۆا - اقىن، الماتىلىق ارشىن نۇرباقىت - اقىن، الماتىلىق ساعادات ورداشەۆا - جازۋشى، اتىراۋلىق سەرىكبول حاسان - جازۋشى.

وڭتۇستىك قازاقستان اكىمشىلىگىنىڭ گرانتىنا يە بولعاندار: اقتوبەلىك بالتابەك نۇرعالي، ماڭعىستاۋلىق اسىلبەك جاڭبىرباي، شىمكەنتتىك اباي قالشابەك، فورۋمنىڭ ەڭ جاس دەلەگاتى، اقىن الماتى وبلىسىنان كەلگەن قۋانىش جازاي.

جابىلۋ سالتاناتىنىڭ اياعى دەربەس جىر كەشىنە اينالىپ كەتكەندى ايتا كەتكەن ءجون. جاس قالامگەرلەرمەن قوسا، شابىتتارى شالقىپ باقىت بەدەلحان، باقىتجان الديار سىندى اقىندار اۋەگە شۋماق-شۋماق ولەڭ-قۇستار ۇشىردى.

قوش بول، شىمقالا!

جانىمىزعا ەرتەڭگى كۇن اسپاننان ۇشكىر ساۋلەسىن  سۇققىلاپ تۇردى. استانا، الماتى ءھام ءار ايماققا اتتانار الدىندا جاس قالامگەرلەردىڭ وڭتۇستىكتەن سەرپىلە قانات قاعىپ بارا جاتقانىن سەزىندىك.

پەيىلى كەڭ، ءسوزى جۇمساق جۇرتتى قيماي-قيماي، جاسىل ۆاگوندارعا وتىرىپ جاتقان اقىن-جازۋشىلار «تاعى ءبىر كەلەر مە ەدى!» دەگەن ويدىڭ ۇستىندە بولدى-اۋ دەيمىن.

القيسسا! قاراشا كەلمەي تۋاتىن جۇلدىز، بۇل - سۇمبىلە. جوعارىداعى ءبىز مەڭزەگەن سۇمبىلە-جۇلدىزدار وڭتۇستىكتىڭ اسپانىندا قازان ايىندا تۋدى. ال وڭتۇستىكتە تۋعان ول جۇلدىزداردىڭ ءبۇتىن كەڭىستىكە ۇلاساتىنىن ۋاقىت-اعزام تارازىلايتىن بولادى.

اقبەرەن ەلگەزەك، اقىن، «سەرپەر» سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى.

رەداكتسيادان: وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا وتكەن جاس قالامگەرلەردىڭ 2-ءشى رەسپۋبليكالىق فورۋمىنا قاتىسقان اقىنداردىڭ ولەڭدەرىن جاريالاۋعا ىنتالى بولىپ وتىرمىز. ول ءۇشىن اۆتور ماقالانىڭ سوڭىنداعى وقىرمان پىكىر ايتاتىن تۇسقا ءوز ولەڭدەرىن جازىپ جولداپ جىبەرسە بولعانى. قازاق پوەزياسىنداعى اق قاۋىرسىن جىرلار abai.kz اقپاراتتىق پورتالىنىڭ اۋديتورياسىنا دا جەتە بەرسىن.