Oblys, qala jәne oblys ortalyqtary әkimdikterining júmys sapasyn baghalaghan Reyting

Aghymdaghy jyldyng sәuir aiynda «Reyting.kz» Zertteu agenttigi oblys jәne respublikalyq manyzy bar qalalar әkimshilikterining 2014 jyldyng birinshi toqsanyndaghy júmys sapasyna qatysty obektivti bagha beru ýshin sarapshylar arasynda saualnama jýrgizdi. Saualnamagha biznes qauymdastyghynyn, ýkimettik emes úiymdar men sarapshylar qauymdastyghynyng joghary tәjiriybeli 40 sarapshylary qatysty.       

Ákimshilikterding júmys sapasyn baghalau ýshin 11 negizgi ólshemderining manyzdylyghy esepke alyndy. Al әrbir әkimshilikterding júmysy 7 baldyq jýiemen («1» - eng tómen, «7» -eng joghary) baghalandy.

Zertteu nәtiyjeleri ortasha baldardy anyqtau arqyly SPSS baghdarlamasymen esepteldi. Jalpy reytingti esepteu ýshin zertteu nәtiyjelerine arifmetikalyq amaldar («salmaqtardy» esepke ala otyryp, qosu men ortasha arifmetikalyq baldardy shygharu arqyly) qoldanyldy.

Zertteu nәtiyjesi boyynsha manyzdylyghy boyynsha ólshemder dengeyi tómendegi kestede anyqtaldy:

Búdan búrynghy kórsetkishterge qaraghanda әkimderding júmysyn baghalau talaptary men erejeleri asa ózgere qoyghan joq. Ónir basshylarynyng júmysyn baghalaytyn mamandar bәz bayaghyday birinshi kezekte, oblystaghy sayasy hәm әleumettik túraqtylyqty jәne ekonomikalyq damudy әkimder júmysynyng negizgi kórsetkishi retinde baghalaydy.

Atalmysh ólshemderge say sarapshylar 2014 jyldyng birinshi toqsanynda әkimshilikterdin atqarghan júmysy sapasyn bylay baghalady:

Sonymen, sarapshylardyng baghalary boyynsha kóshbasshylar bestigine mynaday әkimshilikter endi:

1. Astana qalasy (Imanghaly Tasmaghambetov) – 4,10 ball.
2. Shyghys Qazaqstan oblysy (Berdibek Saparbaev) – 4,02 ball.
3. Qyzylorda oblysy (Qyrymbek Kósherbaev) – 4,01 ball.
4. Almaty qalasy (Ahmetjan Esimov) – 3,97 ball.
5. Pavlodar oblysy (Qanat Bozymbaev) – 3,80 balla.

2014 jyldyng alghashqy toqsanyndaghy atqarylghan júmystyng qorytyndysy boyynsha Astana qalasynyng әkimdigi birinshi oryngha shyqty. Búghan birinshi kezekte, «aymaqtyng ekonomikalyq damuyndaghy ilgerileu» jәne «aymaqtyq әleumettik baghdarlamalardy jýzege asyru» kórsetkishteri boyynsha qol jetkizildi. Býgingi tanda Elorda investisiyalyq jәne qúrylys salasyndaghy dýmpudi bastan keship otyr. Anyqtap aitsaq, qazirgi qarqyn daghdarystan búrynghy 2006-2007 jyldaghy damugha say keledi. Býgingi tanda tútas qala qúrylys alanyna ainalghan jәne búl qarqynnyng әli de ýdey týseri anyq.

Al әkimdikting júmys kórsetkishine 2014 jyldyng alghashqy shiyregindegi ekonomikalyq qiyndyqtar әser ete qoyghan joq. Degenmen, elordalyqtardy qalalyq qyzmet kórsetu qúrylymdarynyng kóktemgi sel men su tasugha dayyn bolmaghany qynjyltty. Sonyng kesirinen birqatar ýiler su astynda qalyp, al múnyng arty narazylyq aksiyasyna úlasty. Atap aitar bolsaq, qalalyq qauym biraz uaqytqa deyin Esil ózenindegi kópirdi bógep tastady. Mamandar óz kezeginde bas qaladaghy sheshimin tappay otyrghan birqatar mәselelerge, onyng ishinde – ýleskerler mәselesine nazar audardy. Ayta ketelik, «Mahabbat» túrghyn ýy keshenining túrghyndary zansyz narazylyq aksiyasyn úiymdastyrghany ýshin kýshtik qúrylymdardyng tarapynan qatty qysymgha úshyraghan bolatyn. Al búl jaghday artynsha birqatar aqparat qúraldarynda jariyalanyp, sonyng nәtiyjesinde әkimshilikting bedeline núqsan kelgeni jasyryn emes. Keyinnen taghy bir jaranyng auzy ashyldy. Kóptegen qala joldary sapasyz jasalghandyqtan, kóktem shygha qala jolynyng kópshiligi toz-tozy shyghyp, әrli-berli qatynasty qiyndatyp jiberdi. Elordalyqtar múny birinshi kezekte, baqylaudyng joqtyghynan kórdi. Sayyp kelgende búdan qala әkimi Imanghaly Tasmaghambetov tiyisti qorytyndy shygharuy kerek jәne búl óz kezeginde qalalyq әkimshilikke de sabaq boluy tiyis. Sonymen qatar Elbasynyng atalghan mәselelerge qatysty sәuir aiyndaghy syny da mamandardyng qaperinen qalys qalghan joq.

Búdan búryn reytingting tóbe basynda bolghan Shyghys-Qazaqstan oblysy búl joly ekinshi oryngha týsip qaldy. Búl rette әkimshilik júmysyna taghylghan negizgi aiyp – «Qazaqmys» korporasiyasyna qarasty Artemievsk ken oryndaghy enbek janjaly. Atalghan mәselege oblys әkimi Berdibek Saparbaevting ózi aralasqannan keyin baryp nýkte qoyylghan bolatyn. Tiyisinshe, búdan úiymdastyrushylyq jәne kadrlyq sheshim shygharyluy tiyis – әkim múnday әreketterge mәsele asa ushyqqan jaghdayda ghana aralasuy qajet. Múnday әleumettik mәselelerge әkimshilik qyzmetkerlerining der kezinde nazar audaryp, qúlaq týruin qamtamasyz etu kerek. Yaghni, múnday mәselelerdi sharyqtau shegine jetkizbey sheshken jón. Al atalghan enbek dauyn dau-damaysyz rettegeni әkimning kәsiby qyrlaryn aishyqtaydy, sonymen birge búl mәsele aimaqtaghy enbek daularyn retteudegi monitoring jýiesining әlsizdigin aighaqtap túr.

Al ýshinshi oryndy Qyzylorda oblysy myqtap ústap túr. Qyrymbek Kósherbaevtyng komandasy ónirding әleumettik-ekonomikalyq damu qarqynyn saqtay bildi. Sonymen qatar, әkimshilik «Qorqyt ata» әuejayyn kýrdeli jóndeuden ótkizu júmystaryn jalghastyru ýstinde, aldaghy uaqytta birqatar әleumettik manyzy bar nysandar iske qosylatyn bolady. Ónir transporttyq dәlizde jatqandyqtan shaghyn biznesti damytuda da ilgerimdi ister atqarylyp jatyr. Degenmen, әkimshilikting bedeline núqsan keltire jazdaghan jaghdaylar da boldy, alayda mausymdaghy sel men su tasqynynyng aumaghy men quaty soltýstik ónirlerge qaraghanda әldeqayda әlsiz boldy.

Tórtinshi oryndy Almaty qalasynyng әkimshiligi týiindedi. Qalanyng infraqúrylymyndaghy birqatar mәseleler әli de bolsa sheshimin tappaghanyna qaramastan (ekologiya, kólik infraqúrylymy jәne t.b), әkimshilik biylghy jyldyng alghashqy toqsanynda kónilge qonarlyq nәtiyjelerge qol jetkizdi:

• Qalanyng aumaghy 23 myng gektargha úlghaydy;
• Ákimshilik kýshtik qúrylymdarmen birlese otyryp devalivasiyadan keyin narazylyq aksiyalaryn úiymdastyrmaq bolghan radikaldy oppozisiyalyq toptardyng jolyn bógedi. Sonyng nәtiyjesinde qaladaghy tәrtipti rasionaldy baqylaugha aldy. Negizinde devalivasiyadan keyingi halyqtyng ashu-yzasy dәl osy Almaty qalasynda erekshe bulyghyp túrghan bolatyn;
• Býkil qysqy mausymda túrghyndar tarapynan qalalyq kommunaldyq qyzmetting júmysyna qatysty aryz-shaghym jyldaghydan qaraghanda az boldy, al jylu mausymy ayaqtalghannan keyin kommunaldy qyzmet mamandary apatty infraqúrylymdardy jóndeuge kirisip ketti;
• Ákimshilik «Jetisu» taushanghysy kurorttyq keshenining jobasyn talqylauda ashyqtyq tanytty.

  Sayyp kelgende, múnyng barlyghy qala әkimi Ahmetjan Esimovtyng pozisiyasyn bekite týsti. Búl óz kezeginde Almaty әkimshiligi men Aqordanyng arasynda aitarlyqtay týsinistik baryn kórsetedi. Songhy ailarda әkimshilik azamattardyng aldyndaghy ashyqtyq prinsiypin berik ústanuda, asa ózekti mәselelerdi birge talqylaugha dayyn ekendigin aituda. Alayda, ózge ónirler de óz kórsetkishin jaqsartu ýstinde. Eger Esimovtyng komandasy qazirgi qarqynan aiyrylyp qalar bolsa, ony ózge bәselekesteri basyp ozuy ghajap emes.

Sonyng biri – Pavlodar oblysy. Kereku óniri biylghy jyldyng alghashqy shiyreginde qarqyndy damu kórsetkishin kórsetip 13-shi orynnan 5-shi oryngha bir-aq shyqty. Erlan Arynnyng sottalyp, onyng ornyna Qanat Bozymbaevtyng kelui әkimshilik júmysynyng tamyryna qan jýgirtti. Atap aitar bolsaq, әkimshilikting sheshim qabyldau qarqyny ósti,  ónirdegi týrli mәselelerge qúlaq týrip, aqparattanu dengeyi kenidi. Sonymen qatar, jana әkim ENRC korporasiyasymen kelisimge kelip, sol arqyly kompaniyanyng ónirdegi әleumettik jauapkershiligin arttyra aldy. Degenmen de, oblysty sauyqtyru júmystary endi-endi bastalyp keledi. Oblystyq әkimshilikting aldynda sheshimin tabugha tiyisti birqanshama mәsele bar. Atap aitar bolsaq, qazirgi kýni ónirde, onyng ishinde audandarda әkimshilik isine qajetti bilikti kadrlar tapshy, sonymen birge Kereku shekaralyq aimaq retinde Keden Odaghy ayasyndaghy әriptestik baylanysty da arttyrugha kýsh saluy qajet.

Aymaqtyq әkimshilikterdin orta tobyn kelesi oblystar qúrady:

1. Manghystau oblysy (Alik Aydarbaev) – 3,78 ball.
2. Atyrau oblysy (Baqtyqoja Izmúhambetov) – 3,76 ball.
3. Ontýstik Qazaqstan oblysy (Asqar Myrzahmetov) – 3,75 ball.
4. Qaraghandy oblysy (Bauyrjan Ábdishev) – 3,56 ball.
5. Almaty oblysy (Ansar Músahanov) – 3,55 ball.
6. Batys Qazaqstan oblysy (Núrlan Noghaev)  – 3,46 ball.

Al Manghystau oblystyq әkimdigi altynshy oryngha jayghasty. Degenmen әkimshilikting bedeline núqsan keltirgen birqatar mәselelerding tuyndaghany da ótirik emes, ol:

     *  «Techno Trading» JShS-yndaghy júmysshylar narazylyghy;

• Múnay-gaz kompaniyalarynan júmys tauyp berudi talap etken Jetibay auyly túrghyndarynyng mitingi.

Degenmen, әkimdik búl mәselelerge der kezinde aralasa bildi. Búghan әkim Alik Aydarbaevtyng aralasuy ónir basshynyng reytingining jogharylauyna әser etti. Degenmen de, múnday mәselelerding neden jәne ne sebepti tuyndaghanyna aldynghy kezekte nazar audarghan jón. Ákimdikting tarapynan atqarylghan kónilge qonymdy ister de az emes. Atap aitqanda, Janaózen oqighasynan japa shekkenderge arnalghan әleumettik psihologiyalyq baghdarlamalar jýzege asyryldy. Al biylghy jyldyng aqpan aiynda alghash ret oblys әkimi oblys júrtshylyghymen onlayn súhbat ótkizdi.

Atyrau oblystyq әkimshiligi reytingtegi kórsetkishterin jaqsarta almady. Oblys Bergey Rysqaliyev jetekshilik etken qylmystyq toptyng oiran-asyr etken bylyqty jinastyra almay jatyr. Sonymen birge, 2014 jyldyng alghashqy toqsanynda «Tenizshevroyl» merdiger kompaniyasy júmysshylarynyng kóterilisi әkimdikting bedeline aitarlyqtay núqsan tiygizip ketti. Búdan syrt, oblystyng damuyna tyng serpin beredi, naqty aitqanda jana júmys oryndaryn ashugha septesedi degen Qashaghan jobasynan múnay óndiru júmystary da әzir túiyqqa tirelip túr.

Soghan qaramay, әkimdik ónirdegi әleumettik túraqtylyqty saqtap, birqatar jobadan bosaghan júmys kýshin basqa jobalargha auystyryp, júmysqa ornalastyruda әjeptәuir auqymdy is atqaryp jatyr.

Ontýstik Qazaqstan oblysynyng әkimdigi de songhy uaqyttary óz kórsetkishterin jaqsarta almady.  2014 jyldyng alghashqy toqsanynda mamandar ónirdi «korrupsiyalyq dau-damayda kósh basynda kele jatqan aimaq» retinde baghalady. Áytse de, eger naqty dәiek túrghysynan alsaq, búl kórsetkish boyynsha OQO (-4,12) men Kereku ónirining (-4,07) arasy sonshalyqty alshaq jatqan joq.  

Biylghy jyldyng alghashqy shiyreginde birqatar әleumettik tolqular boldy:

• Jylu mausymy kezinde tútynushylargha gaz beru júmysynda aqaular tirkeldi;
• Ónir azamattary túrghyn ýy qúrylysyn jýrgizuge rúqsat berilgen jer telimderine akti berudi súrap, oblystyq әkimdikting ghimaratyn qorshap aldy.

    Degenmen, әkimning komandasy tez arada týiinin tarqatqan mәseleler de joq emes. Biraq múnday mәselelerding payda boluynyng ózi әkimdik júmysyndaghy kemshilikterding bar ekenin kórsetedi, әitpegen jaghdayda búl mәselelerdi úshyqpay túryp-aq sheshuge bolar edi. Jalpy, bolashaqta (Preziydent tapsyrmasyna say) Shymkent aglomerasiyasy qúrylatynyn eskersek, aldaghy uaqytta әkimdik júmys isteu prinsiypin tolyqtay ózgertuge jәne sol arqyly halyqqa qyzmet kórsetudi jana dengeyge kóteruge tiyisti.

«Qaraghandy oblysy әkimdigining reytingi ne sebepti tómendedi?» desenizder, búl birinshi kezekte Kókpekti auylynda oryn alghan (su qoymasynyng jaryluy saldarynan) qayghyly oqighamen tikeley baylanysty. Búdan syrt biylghy jyldyng alghashqy shiyreginde ónirde birqatar enbek dauy tuyndap, onyng arty әleumettik narazylyqqa úlasty:

• Aldymen qoghamdyq kóliktegi jol jýru baghasynyng ósuine narazylyq tanytqan jergilikti túrghyndar miting úiymdastyrdy;
• Qaraghandydaghy avtobus jýrgizushileri bas kóterdi;
• «KZ ELTO» JShS-nyng júmysshylary narazylyq aksiyasyna shyqty.  

Áli kýnge deyin ónirdegi kóptegen monoqalalardyng bolashaghy búlynghyr jәne sheshimin tappaghan kýiinde qalyp keledi. Ákimdik tarapynan keybir óndiris oryndarynyng profildik qyzmetin auystyru boyynsha birqatar baghdarlamalar jasalghanymen, úzaqmerzimdi jobalar bolghandyqtan olardyng qanshalyqty nәtiyje bereri belgisiz. Ónirdegi әleumettik ahualgha әlemdik naryqtaghy qara jәne týsti metallgha degen súranystyng tómendeui de keri әser etip otyr. Qaraghandy oblysynyng negizgi «qantamyrlary»  sanalatyn – «Qazaqmys» jәne «ArselorMittal Temirtau» korporasiyalary shyghyndy azaytudy júmys kýshin qysqartu esebinen jýzege asyryp otyrghan jayy bar.

Almaty oblystyq әkimdigi búl reytingide bir satygha tómendedi. Sebebi, ónirding әleumettik ahualyna mausymdyq jaghdaylar әser etti. Atap aitqanda, qysqy uaqytta auyl sharuashylyghynan ekonomikalyq ósimdi kýtu, bolmasa qúrylys jәne jol-infraqúrylymy jobalaryn jýzege asyru mýmkin emes.  Búdan syrt «Qorghas» shekaralyq sauda ortalyghyn damytudyng qarqyny da әzir bayaulap túr. Al ónirding ózi damudyng jana kózderine múhtaj, tyng kýsh, tyng serpin ónirdi ózge aimaqtardyng qalqasynan shygharar edi. Ázirgi kýni aimaq «Almatynyng qala many territoriyasy» degen ataugha ghana iye.  Aytpaqshy, búghan Almatynyng aumaghyn 23 myng gektargha keneytuge rúqsat berge Aqordanyng әreketi anyq dәlel bola alady. Bayqauymyzsha, Aqorda atalghan aumaqty qala qaramaghyna beru arqyly «osynshama territoriyany oblysqa qaraghanda qalalyq әkimdik jaqsy damytady» degenge menzep otyr. Búl arada Almaty aglomerasiyasy strategiyalyq baghdarlamasyn damytu mýmkindikteri de qaperge alynghanyn eskeru qajet.

Batys Qazaqstan oblysynyng әkimdigi búl joly kósh sonynda kele jatqandardyng arasynan suyrylyp shyghyp, óz kórsetkishterin әjeptәuir jaqsarta aldy. Degenmen, búl uaqyt aralyghynda ónirdegi ahualdyng auyr bolghany aita ketu kerekpiz. Atap aitsaq, tanymal kәsipker qandyqol qaraqshylardyng qolynan qaza tapty, bir emes baqanday bes auyldyng әkimine budjettik qarjyny talan-tarajgha saldy degen aiyp taghyldy.

Áytse de, atalghan auyr ahualdyng jýgin jenildetken birqatar bastamalar jasalmady emes, jasaldy: әkimdik komandasy ózgerip, qúramyna bilikti jastar qabyldandy, kәsipkerdi óltirgender kóp úzamay qolgha týsti, ónir kóktemgi su tasqynynan tuyndaytyn tótenshe jaghdaydyng aldyn ala bildi. Osynyng nәtiyjesinde Batys Qazaqstan oblysynyng әkimdigi kósh sonyndaghylardyng qatarynan ozyp shyghyp, reytingting orta túsyna jayghasty.

Endi, әkimshilikterding autsayderler tobyn kelesi aimaqtar qúrady:

1. Jambyl oblysy (Kәrim Kókrekbaev) – 3,41 ball.
2. Qostanay oblysy (Núraly Sәduaqasov) – 3,39 ball.
3. Aqmola oblysy (Qosman Aytmúhametov) – 3,38.
4. Aktóbe oblysy (Arhiymed Múhambetov) – 3,38 ball.
5. Soltýstik Qazaqstan oblysy (Samat Eskendirov) – 3,37 ball.

Al autsayderler qataryndaghy alghashqy tizimdi Jambyl oblysynyng әkimdigi ashyp otyr. IYә, әkim auysqannan keyin, әkimdik júmysyn búrynghy qalpyna keltiru onay emes. Búghan birshama uaqyt kerek. Búdan syrt әkimdikting aldynda uaqyt ozdyrmay sheshudi qajet etetin ótkir әleumettik mәseleler bar, búl: ózin ózi qamtyghandardyng ýles salmaghynyng joghary boluy, әleumettik infraqúrylymnyng damymaghany jәne soghan say bilikti júmys kýshining azdyghy.

Ákimdikting óndiris salasyndaghy jetistigi – «Samrúq Qazyna» әl auqat qorymen kelisimshart jasasyp, Jambyl oblysynda himiyalyq klasterding qúryluyna qol jetkizdi.

Sonymen qatar Qostanay oblysy da búl reytingte bir saty tómendedi. Ónirdegi eng ótkir problemanyng biri – kommunaldy qyzmet, onyng ishinde kommunaldy infraqúrylymnyng әbden eskergeni mine, birneshe jyl boyy aitylyp kele jatyr. Sonymen qatar Ýdemeli industrialdy innovasiyalyq baghdarlamasynyng ayasyndaghy aimaqtyng jobalardyng oryndaluy da bayau, búl әsirese kóktemgi mausymda agrokesheni myqty sanalatyn ónirde erekshe bayqalyp otyr. Al әkimdik shekaralyq әriptestikting bar mýmkindikterin әli kýnge deyin tolyq paydalana almay otyrghan jayy bar.

Aqmola oblysy әkimdigining reytingi de aitarlyqtay tómendep ketti. Búghan negizgi ýsh sebep bar:

• ónir auyr sharuashylyghy salasynda mausymdyq faktorgha basybayly tәueldi;
• Stepnogorskidegi ken ornynda oryn alghan jarylys;
• Oblys әkimine qarsha boraghan aqparattyq syn.

Ónirding agrarlyq salanyng tek bir týrine ghana iykemdelgen jaghdayynda, әkimdik aimaqtyq ekonomikany diyversifikasiyalaugha kýsh saluy qajet, atap aitqanda: turistik klaster, transporttyq aghymdargha (negizinen Astanagha baghyt alatyn) qyzmet kórsetu jәke qúrylys salasyna qoldau tanytu. Dәl múnday sekiris jasauy ýshin jergilikti biylik eng birinshi ónirdegi shaghyn jәne orta bizneske degen kózqarasyn dúrystauy qajet, yaghny shaghyn biznesti yntalandyratyn sharalardy qolgha alghany jón. Oghan qosa, aimaq Astana faktoryn da joqqa shyghara almaydy – әzirgi kýni Elorda ózining demografiyalyq әleueti jaghynan oblyspen tenesip qaldy. Biz búl arada neni menzep otyrmyz? Búl – Astanadaghy halyq sanynyng kóbeygeni, bas qalanyng aimaqtyq óndirushiler ýshin salmaqty naryqqa ainalyp kele jatqandyghyn kórsetedi. Yaghni, tauar óndirushiler auyl sharuashylyghy ónimderinen bastap qúrylys materialdaryna deyingi qajetti dýniyeni Elordagha tasymalday alady.

Al Aqtóbe oblysynyng әkimdigi atalghan reytingtegi kósh sonynda kele jatqan ónirlerding sanatynan shygha almay-aq qoydy. Oblystyng ekonomikanyng barlyq sektorynda ózindik әleueti bar ekenine qaramay, qolda bar mýmkindikti tiyimdi paydalana almay jәne ony joghary dengeyde jýzege asyra almay otyr.

Búghan qosa, oblysta jýzege asyrylyp jatqan jobalardyng ereksheligine de nazar audarmasqa bolmaydy. Olardyng kópshiligi iri ónerkәsiptik óndiriske jatady. Al múnday jobalardy iske qosugha kem degende 3-5 jyl uaqyt qajet jәne olargha salynatyn qarjy mólsheri de qomaqty, al shyghynnyng ornyn toltyru taghy biraz uaqyt alady. Tiyisinshe, әkimdik makrojobalar men shaghyn jәne orta biznesti qoldauda ózindik tepe-tendik tabuy qajet.

Aqtóbe qalasynyng ayasynda aglomerasiya qúrylatynyn, búl óz kezeginde, býtindey batys ónirdi damytugha serpin beretin lokomotiv bolaryn eskersek, oblystyq әkimdik te júmys isteu stiylin soghan say tolyqtay ózgertui qajet.

Al Soltýstik Qazaqstan oblysynyng әkimdigi taghy da songhy orynda qaldy.  Mausymdyq júmystar túsynda mamandar ónirdegi aimaqtyq jobalar qanshalyqty jýzege asyrylyp jatyr degen mәselelerge nazar audardy. Búl, industrializasiya kartasy, túrghyn ýy qúrylys baghdarlamasy, oblystyng tranzittik әleueti, shekaralyq әriptestikting damuy.    

Aytalyq, alghashqy toqsanda túrghyn ýy –kommunaldyq salasyn damytu isinen shy shyqty: merdigerlermen «auyz jalasqan» korrupsiyalyq jaghdaylar tirkeldi, memleketting múhtajyna qajetti dep tabylghan jer telimderi ýshin tólengen ótemaqygha kónilderi tolmaghan Qyzyljar túrghyndar narazylyq aksiyasyna shyqty.

Aymaqtyng damuy mýmkindigi shekteuli ekendigin eskere otyryp, ónir әkimdigi shaghyn kәsipkerlikti damytu mәselesin qayta qarap, jemqorlyqqa qarsy kýresti kýsheytui qajet, búdan syrt әleumettik qaqtyghystardyng aldyn-ala biludi jәne soghan der kezinde nazar audardy ýirengeni jón.

Reyting.kz zertteu agenttigi

Abai.kz