«Aq jalau», «Qazanbay», «Azaly kýn» «Auyl aishyqtary», «Taghylym», «Jaratylys» atty әngimeler men «Shóntóbe, Shotay, Baldәuren» povestining avtory Qazy Danabaevty әdeby orta, әdeby kórkem shygharmalargha qúmar oqyrman ortasy úmytpasa kerek. Ol ózin ghúmyr boyy kemeldendire biletin intellektualdardyng soyynan edi. Zamandastary Qazidy sol qasiyeti ýshin qúrmet tútty, tipti onyng shygharmashylyq әleuetinen sol ýshin de ish jiyp jýrdi. Baldәuren kýnderimizden oqyghan balshyryndy dýniyeleri esimizden ketpeytin esil qalamgerding «Filosof» atty әngimesin jariya etip otyrmyz. Aldaghy kýnderi Qaraqúmda óshpestey izi qalghan qalamgerding әngimelerin mýmkindigimizshe jariya etein bolamyz.

Abai.kz

(ÁNGIME)

Esmúhan aituly uniyversiytetting filosofiya fakulitetin qyzyl diplomgha bitirip, sol qúdireti kýshti filosofiyanyng arqasynda aiqúshaq qapqan aspiranturanyng ózin joqqa shygharyp, qiyaly qúmnyng ortasyndaghy aulyna oralghanda, tórinen kóri jaqyn kempir-shal jalghyz úldyng jolyn júldyz kýtkendey tosyp otyr edi. Ákesi bayghústyng tatar dәmi taqyldanyp-aq qalypty. "Qolyn jyly sugha malmaq" týgili, balasynyng ne baqangha órmeleytin, ne baqyr jamaytyn mamandyq alghanyn bilmey-aq, búl dýniyeden jýrip ketti. Túraqsyz jaylaudan aq otauyn kóshirip, túraqty tabangha qayta tikti. Ómir degen osy endi...

Aghayyn-tuma týgel jinalyp jylap-syqtady, múnyng da kónili búzylghany sonsha: kóz jasyna iyelik jasaugha da әrekettenbegen. Júrt: "belinen beynet keshken bayghústyn, raqatyn tizesine jetkizbegen qu qúdaylap" dauys shygharsa, búl jylauyq jandardyng esik pen tórdey qysqa ghúmyry ýshin, erteng әkesi jýrgen qasqa jolmen kóshken keruendey qyr asaryn oilap borday ýgitilgeni-ay! Týptep kelgende, bәriniki bir qayghy. Jastyng týri de, týsi de joq, sosyn jigi bilinsin be?

Adam ayaghy suyp, abyr-sabyr basylghan-dy. "Oy men dene ýzdiksiz qimyl-qozghalysta boluy" ýshin qyzyl diplomdy gazetke oray salyp, Esmúhan mektep diyrektoryna kelgen.

- Ay, basynda my joq! - Qolda ósken bala ghoy, iyrelendegen aryq kisi ózimsingendikten biraz jerge aparyp tastady. - Basynda my joq bolsa, eki ayaqqa zor keledi. Myna qyzyl diplomdy qúmgha kómuge әkelding be deymin, sen. Jer kýndi emes, kýn jerdi ainalady dep qarsy dau aitsang da, ataghyn alyp, aqshasyn jep, Almatyda jýre beretin balasyn... Ayday әlemdi aqylmen ainalsang da endi maghan pendesin...

"Sonshalyqty ýghynyqty, auyl aspanyndaghy tirshilik filosofiyasy, biraq qanday móldirep túr. Ne degen ghajap! Qaraqúmnyng qasiretinen pәktik, qulyghynan da tazalyq tabasyn!" - Oqtyn-oqtyn kózin kólegeylegen kók shulan shashty sausaghymen taraqtay qayyrghan ústazynyng әr sózin oy zerdesinen ótkizip, salmaqtaghan jigit kýlim qaghady.

- Qaraghym, - dedi sәlden song diyrektor jylghalanyp aqqan qar suynday jinaqy ýnmen. - Men osy jasymda birazdy kórdim. Áyteuir, az ghana ómirde renjimey ótsinshi dep pensiyagha shygharynda Smannyng bәibishesine әn-muzykagha qosyp, dene tәrbiyesin de berdim... Qalanyng qaq ortasynda mashinasy kóldeneng jatqan kók tasqa soghylyp, pravosyz qalghan Talqybaygha da qidyq enbekti. Bala-shaghasy jýdemesinshi qúrghyrdyn... Tyrbanyp kórip edi, tirshiligi jaman emes. Qosh deniz. Al jeti qat jerding astyndaghyny oqyp tauysqan saghan ne daua! Biraq óz yntyzaryng - mәtiymәtika ma, әlde әdebiyet pe? Qay salagha baghyttarymdy bilmey dalmyn. Shirkin, pilosopiya osy ghoy!.. Otyrasyn...

Biraz kenesken song eng layyqtysy internattyng tәrbiyeshiligi dep maqúldasty.

Segiz jyldyq mektep ýshin kesip-pishilgen internat kólemi men bala sany jaghynan dóngelenip túrsa da, júmys týri qily-qily kóp eken. Kýn sayyn san-sapalaq oqigha. Kóldeneng kók attygha mingesip, aulyna qashyp ketken әr oqushy ýshin sandalatynyn aitsayshy. Ózara shekisken eki balagha tórelik aitudan qiyny jәne joq. Jarday jaratylysynyng qay jerinen juastyghy battiyp kórinetinin, múghalim dep shaytany seskenseyshi, eki iyghynan júlyp jeuge bar. Biraq, búl renjimeydi, qabaq ta shytpaydy, erinbeydi, jalyqpaydy. Apta sayyn auyl ortalyghyndaghy monshagha bastap baratyn da ózi. Monsha degen dabyrayghan aty da, zaty - búlar kirgen bólmede búrq-sarq qaynaghan qara qazan. Ekinshi tay qazanda múzy qalqyghan salqyn su. Aralarynda qaysysyna qúlap keter dep qolmen qalqalap, ebedeysiz denesi órttey qyzarghan Esmúhan. Bala jaryqtyq tәrbiyeshining qyzyl diplomy men filosofiyasyn qaytsin; qan jylym sudy úrghylap búghan da shashady, tas tóbesine de tónkeredi, jyn oinaghanday alasapyranyn shygharyp bara jatqandary. Sonda da eshqaysysyna zәr shashyp, ashu shaqyrudy bilgen emes. Bir tobyn tyrnaday tizbektep aparady da, balapandaryn shúbyrtqan ata qorazday qoqiyp, ekinshisin ertip keyin qaytady. Er balalar  qazandyghy úyaday tar monshagha ýsh kezek shomylsa, legenin jan bauyrlay basqan Esmúhan tang azannan qara keshke deyin sonda otyrady degen sóz. Tózimdilik pedagogtar ýshin búljymas zandylyq dep týsinetin jigitti shyn sastyrghan - birinshi klass oqushylary. Bir kýn kәmpit dese, ekinshi kýni ótkizgeni barday pesheney súrap qynqyldaydy. Ýnemi kýmis tiyndardy shyldyrata beruge shamasy bar ma? Joq bolghasyn, bir kezde bilim bergen ústazy ghoy, salyp úryp diyrektordan shyqqan. Autandaghan jigitti әli kýn balagha eseptep, anghaldyghyna eptep sýiispenshiligi de joq emes, mektep basshysy jaybaraqat kýlimsirep otyrghan. Esmúhan tóbesinen týskendey tonq-tonq etti.

- Aghay, siz osy materialissiz be, әlde iydealissiz be?

"Mynany birdene qaqqan ba?" degendey shýnirek kózi ýnireye tesilip túrdy da kýlip jiberdi.

- Áy, sandalmay, sharuandy ait!

- Jo-oq! Sharuam sosyn... Áueli maghan materialist, ne iydealist ekeninizdi moyyndanyz... - Bala meselin qaytara almasa da, jigitting key-keyde kejegesi keyin tartatyny, jonbay minezi soqyrgha tayaq ústatqanday kórinip túr. Qasaryssa qan alar qazir. Diyrektor alghashqyda ýlkendik jasap: "dabay, qayqay" demekshi edi, taghy da oilandy. Kónili ә degennen "materialiske" shapqan, onyng ekinshi aty "dýniyeqonyzdyq" shyghar dep taysaqtady. Qypyl qaqqan kýii "iydealinyy jigitter" jayly esine týsirgen, kóbisi qylmyskerler. Oida joqta óne boyyn qualay jýgirgen kýdik basyna shapty. Sosyn sybyrlap qana:

- Nemene, Esmúhanjan, jogharydan sonday qaghaz bar ma? - dedi. Myna bir tas emen eken, baghanaghy sózin qaytalap tapjylmay otyr. Filosof diyrektordyn, diyrektor filosoftyng oiyna boylamay an-tan. "Ózim ósirgen tekeshik" degen ústazdyng shәkirtine degen ókpesi qara qazanday. Biraz tolghanghasyn tәuekelge bul buyp:

- Pensiya jasyna kelgen adamnan nesin súraysyn, qaraghym, eptep ekeuinen de qúr alaqan emespiz endi, - dep tәrbiyeshining jýzine synay qarady.

"Ne degen adaldyq!" - Óni alabúrtqan Esmúhan shabyttana sóiledi.

- Myna dýniyede, tipti iyesiz galaktikada kýnine qyruar janalyq. Óitkeni aiday әlemning ýstindegi qylt etken tirshilikke deyin ilgeri qaray damuda. Tabanynnyng astyndaghy qara topyraqqa qaranyzshy, erteng so kýiinde kórer me ekensiz. Kýzding shuaghy, kókting búlty kýn sanap qyryq qúbylady. Elimizde qanshama oqighalar. Al endi internattyng tamaghy nege ózgermeydi?.. Osydan on jyl búrynghy makaron men kýrish... Bәri de uaqytqa qarama-qayshy... Kәmpiyt, pesheney degendi ayaysyz ba?..

Ángime eshkimning núsqauynsyz jigitting óz kókireginen shyqqanyn endi-endi sezgen diyrektor múnday quanbas. Quansa da, kәrin qabaghyna týiip, al kep úryssyn. Tipti qatty-qatty zekidi.

- Ay, basynda my joq. Solay dep birden aitsang neng ketedi, pәtshaghar! Qoy, sen pilosopiyany. Onday kitaptardyng mende jýzi bar, kerek bolsa. Mә, qara!.. - "Enbekshilerge aqy tóleu tәrtibi" atty broshurany aldyna shiyryp tastady. - Oqy. Sauatyndy ash! Dýniyedegi jalghyz bilgish senbisin? Zәrem úshyp ketkeninshi, taban astynan jik shyqqangha. Balalargha kәmpit beretindey internat kurort pa eken? Kýidiredi ghoy, ay dey me, aspan dey me? Sening mindeting zavhozdyq emes qoy, qaraghym-au, balagha tәrbie beru. Esirtseng ne demeydi, olar býgin - týiege, erteng - samoletke minip aigha úshugha bar. Úshasyng ba? Pilosopiyannyng qúdireti kelse, aparyp sal sol jaqqa. Atana myng da bir rahmet aitayyn. O, nesi!

Basshynyng aldynan beti qaytyp shyqsa da, tynymsyz qyzmetine narazylyghy bolghan joq Esmúhannyn. Gharysh keudesinen kóz salghanda internat balalarynyng erkeligi, tentektigi, oinap-kýlgeni - bәri de akvarium ishindegi balyqtardyng órisindey shekteuli. Renjiytin bir sharuasy bar: qiyaldaugha múrsa joq, uaqyt tyghyz. Ásirese júmys qys ailarynda qanasynan asyp tógiledi. Ýy men internattyng arasynda qardy qashyr-qashyr basyp jýrip: "Ayaghymnyng astynda syqyrlaq jatqan qar emes, qynsylap jatqan uaqyt-au", - dep kýizeledi. Kýmis kýnderdi aidalagha uystap shashqan auyldaghy bostekey jýristi bozbalalargha razy emes.

Qoyshy, aqpan aiyn da keulep, keude túsyna jetken kez. "Kelin әkel" dep qúlaghynyng qúrt etin jeytin sheshesi býkendep jýrip, bir aqqúman keshki shayyn aldyna qoya bergen, esikten apyr-topyr internattyng eki oqushysy kirip keldi.

- Aghay, Myrzaev auyryp jatyr.

- Auyrghany nesi, jana ghana qúlynday oinap jýr edi ghoy. Bireu-mireu úrghannan, qúlaghannan sau ma ózi?

- Sau!

- Sau bolsa nege auyrady?

- Bilmeymiz. - Tanyrqaghanday iyqtaryn kóterip mingir-mingir etedi.

- Keshki tamaqtyng ýstinde ýzben nanyn týk qoymay týgesken, botqagha qaqalyp-shashalyp jylady da, shaynaghandaryn qayta tastady.

Búghan tezirek týtin týtetip, nemere sýigizuding ornyna, tilegi júrtqa auyp, kýndiz-týni ýy kórmeytin úlyna kýiingen kempir shala býlindi.

- O-o, qyltamaq kelgir, sening basyndy jútu ýshin әdeyi ishpey jatqan shyghar. Bú qaghyndy kelgirler qara suyndy auzyna aparmay bosqyngha úshyratady, bosqyngha. O  zamanda bú zaman birin jep, ekinshisin qúsqan ne bәle. Tamaghyna tas ketti deysing be, adam qúsap asyndy ishseyshi. - Kempir sóidedi de kemsendep ketti. - Osylay, osylay endi jýre ber soqayyp. Qazir sýirep tastasang da bәribir meni, erteng ólemin... Ólemin al!..

Ne ózi, ne jaqyny syrqattanyp, tauqymet tartpaghan jigit kýizelisin әreng kóterip, auyrsyna týregeldi búl joly. Auyz ýidegi ayaq kiyimine sýrinip-jyghylyp jýrip, qayta tәptishteydi.

- Auyrdy, ә!

- Auyrdy. Mandayynan ter búrshaqtap, auzyn asha beredi.

- Áy, dúrystap sóilesendershi!.. Auzyn ashqanda aitatyny bar ma ózinin?

- Joq, sóilemeydi. "Múrnym" dep sozyp jylaydy. - Shabarmannyng bireui jymyn-jymyng etedi. - Nәnki apay qoymaghasyn "myna sorlygha dem jetpey jatyr, tezdetip tәrbiyeshini shaqyr" degen.

- Oipyrmay, aldymen doghdyrgha jýgirmedinder me? - Esmúhan múny omyrauy aiqara ashylghan palitosyn qusyrynyp jatyp mingirledi.

Júldyzy jamyraghan qysqy týnde auyl shetindegi tәpeltek ýiden shyghyp, eki balamen asyghys adymdaghan tәrbiyeshi ózi oiylatyn jylauyq qardy qarshyldata basady. Búl joly taban astynan it ýrip, at auyzdyghyn shaynap jatqanday, demderi búrqyraghan kýii baqan basyndaghy sham jaryghyn qualap ekpindep keledi. Kóz aldynda belgisiz dertting qúryghyna iligip, kýirey qúlaghan - Myrzaev! Minezi túiyq, oqu toqsany bitpey sabaqtan erterek qashyp, kesh qaytatyn qy taban sharuanyng balasy. Ata-anasyn әli kýnge kórgen emes, ózinen bir-eki jas qana ýlken apasyn biletin. Jútandau kiyinedi, sabaqqa da zeyini ortasha oqushylar. Biraq Myrzaevtyng tamaqqa degen yqylasy elden erekshe. Denesining qorashtyghyna qaramastan qosymsha sybagha súrap, asqa da, ashanagha da kónili tolmaytynnyng biri. Osy minezinen be, joldastary "Jem shelek" ataghan. Qomaghay oqushyny talay mәrte qarsy otyrghyzyp, úly adamdardyng tamaqqa degen shekten tys tәbetin tejey bilgenin ýlgi etip te kórgen. Ataqty filosof Aristoteliding ózi qanadan aspas ýshin aghash tabaghynyng ainalasyn kemirip, aqyr sonynda mysyqtyng shýngil ydysynday ghana kólemdi mise tútqan. "Ashtyqta emes, mәsele qanaghatta" degen danyshpannyng qaghidasyn janyn salyp týsindirdi-au. Týsinse de "osylar meni týbi ashtan qatyrar" degen Myrzaevtyng ish pikiri bar ma, qysqy kanikulda aulynan jarty qap arqalap keldi. Ishi toly - taba nan. Endi ashanada kóp qynqyldamaydy, tamaqtan ketken esesin qatyp-semgen nannan alady. Elde joq ýrdis. Esmúhan biraz bas qatyryp, búl әdet bitim-bolmysyna otbasynan úyalaghan degen oida.

Búlar internattyng besinshi bólmesine engende, jyp-jyltyr temir syryqshany nauqastyng múrnyna qayta-qayta jýgirtken auyldaghy felidsher qyz osynda otyr. Aytqanday-aq, Myrzaevta sýdin joq. Dәriger әli de o jer, bú jerin qolmen sharlap:

- Azanda audannan sanitarlyq samolet shaqyramyz. Polipp bolu kerek. Basqasha jaghdayda múrnyna operasiya jasaydy, - dep jinala bastady. Operasiyanyng mәnisin qasyndaghy kózi búlauday apasy jaqsy úghyndy ma, iyghy selkildep egil-tegili shyqsyn. Bir-birine jany ashyp jylaghan balalardy qalay júbatudyng retin tappay tәrbiyeshi de sasty. Múrny bitken Myrzaev emes, qúddy ózi siyaqty, qúlaqshynynyng astynan saulaghan ter sorghalap, iyegimen jorghalaydy.

...Auyl syrtyndaghy aerodrom basynda qaqyradan soqpalap salghan eki bólmeli múzday ýy bar. Tang alageuimnen Esmúhan men Myrzaev osynda. Sanitarlyq samoletting keler uaqyty beymәlim, úzaq kýtuing mýmkin. Suyq shalmasqa nauqastyng auzy-múrnyn jyly sharqatpen bastyra baylaghan tәrbiyeshining ózi edi, onysy - kórer kózge oghashyraq. Myrzaevtyng basynyng oramy beline jeteqaba. Mine-sala úshatyn býgin jolaushylardyng da arnayy marshruty joq, audangha jetkenshe asau tayday mónkiytin "AN-2" kýn ara ghana qatynaydy. Biraz otyrdy.

- Múrnyndy tartyp kórshi, - deydi kezdeysoqtyq degen úly úghymgha arqa sýiegen Esmúhan tynys joly ashylyp keter degen esek dәmemen.

Myrzaev shynymen-aq tartatyn bolsa kerek, manday terisi jiyrylyp, kirjie týiindelip túrady da, qos qabaqtyng arasymen lyqsyp tómen qúlaydy. Bәrin qalt jibermey baqylaghan búl, ómir ýshin kýresken shәkirtining jigerine dәn riza. Qas qylghanday múrnynda pys etken sybys joq, tym-tyrys.

Ayaz qúrsaulaghan esik shaqúr-shúqyr ashylghanda jalt qarasqan, tabaldyryqtan suyq auany sýiretip fermanyng bayyrghy vettehniygi keledi. Úzyn qonyshty etigining qaryn qaqqyshtap ta jatyr, sóilep te jatyr.

- Oipyrmay, әliksalam, bala! Qyrsyq shalghanda, qalagha qaray qús ta úshpay qalghanyn kórmeysing be? Órkening óskirler, sender samolet shaqyrdy degendi estip, ýiden túra shapqanym. Uhi!.. Ókpem óshti ghoy! Ilese keteyin... Auyrghan qaysylaryng edi? E-e, sen kim boldyn? - Myrzaevqa tesilip biraz kidirdi. - Auzy-basyna ne jau tiygen?

Esmúhan balany mazalamasqa mәn-jaydy týiirin týsirmey týsindirgen, vettehnik ýdep barady.

- Shyraq-ay-au, qaydan bileyin! Áy, ha-ha-ha! Týimedey múrnyng ýshin ýy aumaghynday samolet aldyrmaqsyn, ә! Mening so qalanda qyruar sharuam bar al. Aytsam, mynaday múrynnyng jýzine tatidy...

- Agha, basyng auyrsyn, bashpayyng jaralansyn, qinalatyn adam balasynyng bir jany emes pe? - Tózimi tausylghan Esmúhan tura shabuylgha kóshti. - Ózinizding qay mýshenizdi kishkentay, әri kereksiz dep kesip tastar ediniz? Salystyrmaly týrde bolsa da, sanaly tirshilik iyesi biz ghoy. Óz sharuamyzdy ózgening qasiretinen artyq sanau - әri kemsitushilik, әri basqany baqytsyzdyq soryna iyterip tastaghanmen ten. Karl Marksting "Ekonomikalyq-filosofiyalyq qoljazbalary" atty enbegin bilesiz ghoy. Sondaghy "Kiyeli shanyraqta" baqytsyzdyq turaly ne dep edi?

- Oibay, qaraghym, ne aityp kettin?! Ghafu et! Ghafu etiniz... - Vettehnik qyzaraqtaghan filosoftyng jýzine kýdikpen qarap, sózinen sekem alghan. - Múnyng samoletining maghan paydasy tiymese, ziyany bar ma? Kirpigi týsse de kelip túrsyn al! Samolet degen eki tuyp, bir qalghanym emes, kelip túrsyn!.. Aytpaqshy, auyrghan kimning júraghatynan edi? IYә, sol eken ghoy! Ózi qaysysynan eken? Keyingi sheshesi qúrsaq kótermedi dep estidim, janylmasam. Solay-solay!.. Qay jyly әkenmen qoydyng órisinde jolyqtym. Ol iyting menimen týiedey qúrdas. Atymnan shót-shót audaryp tastamady kóse neme. Biyl ma tósek tartyp jatyp qaldy degen, ishken-jegenin ózi tastap keletindey me, әiteuir? Bәri, bәri oiyn, ainalayyn, múrnynnyng da amandyghy jaqsy...

Vettehnikting sózine maghynasyz kózben tesile qarap, qabaghynda renish-quanyshtyng reni bayqalmaghan oqushyny ishtey ayasa da, bir jaghynan quandy tәrbiyeshi. Bala janyn jaraqattaytyn shaqpa til kishkene jýrekke jetpese dep tilegen, jetpegen tәrizdi. Ózi kez kelgen sәtsizdikting bastauy ýlken ruhany jetispeushilikten tuatynyn túspaldaghanyna dәn riza. Sheshesi dýnie salyp, әkesi tósek tartqan sal auru bolsa, múnan Myrzaev ýshin kem qayghy ma? Yaghny balghyn keudeni kernegen qasiretti tap basyp tanymaghan kinә ózimde, jalang filosofiyamda dep týidi. Kýndelikti qarapayym búrylys-qiylysta dúrys jol tabugha da ómirdegi naqtylyq qajet. "Karl Marks te birjaqty gumanist emes qoy, materialistik túrghydan qaraghan".

Vettehnik balany bar yqylasymen qolgha alypty.

- Shynyndy aitshy, eshqanday sanylau joq pa? Búl aghang da biraz jyl em-dommen ainalysqan. Nanbasan, jýzime tura qarashy! Qaradyng ghoy? Endi bar kýshindi jinap "Óldim" deshi.

Myrzaev "óldin" meziretin jasady da, әri qaray tym-tyrys.

- Áne, әne, kórding be? Kózing endi jetti ghoy. - Vettehnik múnymen bәstesken jansha qolyn keskilep sóileydi. - Búl týiede kezdeser múryn qúrty al!.. Keselin qolmen sylyghanday talayyn bozdatyp qoyghanbyz. Qazir bizben oqyghannyng kóbisi adam doghdyry. Osyny Mәskeuge aparghanda da qúrt demese, mening atymdy basqasha qoy. Solay...

Tang alageuimnen tosqan samolet bulidozer tegistegen alanqaygha selkildep, týs әletinde әreng qondy.

Audandyq poliklinikanyng lor dәrigeri Esmúhan qúralpy jas jigit eken, mandayyndaghy jarqyldaqpen múny bir-eki aighyshtap ótip, Myrzaevtyng tanauyna shýiildi. Qolyna qylday pinsetting neshe týrin alyp, týrtkilep bersin. Sәlden song múryn ishinen birdeneni sumang etkizip suyryp alghany. Bajaylasa, qaghaz! Matematika paraghynan jyrtyp, әbden shiyrshyqtapty. Myrzaevtyng týsine kirip-shyqpaytyn kýrdeli tendeuge deyin ap-ayqyn. "Tynys jolynyng biri bógelse, ekinshisi ózdiginen biteledi" degen dәriger jigit ózin ústay almay selkildey bastaghanda, tәrbiyeshi kenkildey kýldi. Múnyki - Myrzaevtyng amandyghyna shattanghan quanyshtyng kýlkisi. Ara-arasynda "aytpadyng ba?" degendey shәkirtine qaraydy, anau "úyaldymdy" kózimen úqtyryp, mandayyna irkilgen monshaq terdi jenimen sýrtkileydi.

Tәrbiyeshi men oqushy irkes-tirkes tysqa bettedi. Esmúhannyng alystan at sabyltyp jetken beyneti lezde úmytylghanday, sergek. Qayta bala boyyna min bop jabysqan qomaghaylyq pen nemkettilikting kiltin tapqanyna mәz. Endi oghan tәrtip berip, aqyl aitqannan góri, býkil әlemnen sezim jylylyghyn sebelep tóger kýnshuaq izdemek. Óitkeni, jetimdik týbirge de sýrindiredi, sýrinse, múqaydy. Al búl ony әrdayym qoltyghynan demey jýrmek.

Kókireginde әldeqanday kónildilik. Tәtti bir qiyalgha bólengen jigit dariyaday qala kóshesimen autanday basyp barady. Izinde - Myrzaev!