AGhYMGhA ARBALGhAN OQUShY
Tayauda ótken bilim salasy qyzmetkerlerining Tamyz konferensiyasynda Aqtóbe qalasynyng «bas pedagogy» – qalalyq bilim bólimining basshysy Lәzzat Orazbaeva 87 mektep oqushysynyng dәstýrli emes diny aghymdardyng jeteginde jýrgenin mәlimdep, aidy aspangha bir-aq shyghardy. Búl mәlimetti «bas ústaz» tarqatyp ta aitpady, sebebin de tәptishtep jatpady.
Kóp jyldan beri «oblysta diny ahual túraqty» dep kelgen jergilikti atqaminerler eldi dýrliktirgen atys-shabystardan keyin júmghan auyzyn ashpay, ózge qyzmetterge auysyp kete bardy. Sol kezderi halyqty shoshyndyrghan jayttar jyldar óte basylyp jatqan siyaqty kórinip edi, alayda jana oqu jyly aldynda Lәzzat Orazbaeva hanym kýmәndi aghymdar turaly sóz qozghady. 87 oqushygha qatysty tilge tiyek etken pedagog hanymnyng ne aitpaghyn bilmek bolyp, qonyrau da shalghan edik. Qabyldau bólmesindegi hatshy qyz arnayy qabyldau kýni aldyn ala jazylyp, kezekpen kiruge úsynys jasady. Amalyn tauyp, úyaly telefonyna shyqtyq. Bizding aty-jónimizdi tәptishtep súraghan Orazbaeva hanym gazetten ekenimizdi týsindi me, jinalysta otyrghanyn algha tartyp, tútqany qoya saldy. Sodan qaytyp úyaly telefonyn kótermedi...
Ol ózi bastaghan isti әri qaray jalghastyrghysy kelmedi me, әlde shynymen jinalystan qoly bosamady ma? Oblystaghy din salasyndaghy azamattardy sózge tartqymyz kelgen.
«Ansar» qoghamdyq birlestigining ókili Asqar Sәbdin bilim bólimi basshysynyng mәlimetinen habardar ekenin jasyrmady. «Búl mәsele boyynsha «Ansar» birlestigi zertteu jýrgizdi. Tipti bizding saualymyzgha jauap beredi-au dep teolog Tólegen Taldybaevqa jón siltep, telefonyn da tauyp berdi. Kimning ótirik aitatynyn bir qúdaydyng ózi bilsin, alayda tútqany kótergen Taldybaev myrza eshqanday zertteuding joqtyghyn aityp, ant-su iship jatty.
«Tizimdi (aghymgha erip ketken oqushylardyng tizimi – avt.) men qaydan bilemin, ony aitqan adamnyng ózinen súrarsyn. Sol kisining ózi jauap bersin», – dep at-tonyn ala qashty Taldybaev myrza. Jә, «ahual túraqty» dep esep-qisabyn jýrgize bersin, josparly isterin (qúr otyrys pen nәtiyjesiz basqosu) dindar azamattar jýrgize bersin delik! Eng bolmaghanda óz oi-pikirin aitugha dәti jetpegen din salasy qyzmetkerlerinen is ónbeytinin týsingen son, tәrtip saqshylaryna jolyghugha tura keldi.
Polisiya kapitany, jasóspirimderdi tәrbiyeleude edәuir júmys tyndyryp, oblysta kópke tanyla bilgen azamat Serik Saghiyevti sózge tarttyq:
– 87 oqushy dәstýrli emes diny aghymgha kirip ketti dep senimdi týrde, naqty aitugha bolmas. Olar sharighat erejelerimen jýrgen shyghar. Ata-anasy talap etip otyrghan shyghar. Diny әdebiyetterde tәrtipke baghynu kerektigi anyq aitylghan. Memleketting zannamasyn saqtau kerek. Mektepke kiyetin kiyimderge qatysty da zang talaptary oryndaluy kerek. Mektep jasyndaghy balalar diny aghymgha aqyl-parasaty tolysyp, óz erkimen kirip kete qoymas. Múhammedting (s.a.u.) ózine payghambarlyq 40 jasynda qonbap pa edi?! Eger bala óz erkimen, aqyl-sanasymen diny aghymgha kirer bolsa, týsinuge bolady. Alayda búghanasy qatyp ýlgermegen oqushyny aghymgha tartu dúrys emes. Zayyrly memleket zandaryna sәikes, din men bilim jýiesi eki bólek әlem. Eger mektepte arnayy kiyim ýlgisi qarastyrylsa, oqushy sonday kiyimmen jýruge tiyis, – deydi qúzyrly organ qyzmetkeri Saghiyev myrza.
Polisiya kapitanynyng payymynsha, ókinishke qaray, býginde qala kóshelerinde arab últynyng kiyim ýlgisin jii úshyrastyrugha bolady. Al qazaq halqynyng últtyq kiyimin tek toy-tomalaq, últtyq merekede ghana kóruge bolady. Osy mәseleni o basta sóz etken bilim bólimi basshysy, budjetten qarajat alyp, diny ahualdy egjey-tegjey saraptap otyratyn dindar sarapshylarymyz da jóni dúrys әngime aitudan qashqalaqtaydy. Álde «saqaldy» әngime qylsa, izinen bireuler sham alyp týsedi dey me eken? Joq, әlde «qysqa balaqtyny» sóz qylsaq, qúzyrly oryndardyng qyspaghyna úshyraymyz dep qorqa ma? Tym bolmaghanda, óz pikirin bildiruge bolatyn edi ghoy.
P.S. Aqtóbe oblysynda 1200 sәbiyding vaksina jasaudan «bas tartqany» anyqtaldy. Diny kózqarasy bólek ata-analardyng kesirlerinen sәbiylerge birde-bir ret vaksina egilmepti.