Adasqan podpolkovnik
Áskery bólimde qyzmet istey jýrip sektagha kirgendikten júmystan alastatylghan búrynghy әriptesim jayly hikayany «Alash ainasyna» úsynyp otyrmyn.
...Ol aqyldy әri kórikti edi. Minezining jaydarylyghy, ýlkendi ýlkendey, kishini kishiley qúrmettey biletindigi ózgelerden erekshelenip túratyn. Birdeneni súray qalsan, eshqashan «men bilmeymin» dep aitpay, súraghyndy qalayda jauapsyz qaldyrmaugha tyrysatyn.
Elimizding mandayaldy әskery bólimi bolyp sanalatyn osy polkting tәrbie beru bólimin basqaratyn podpolkovnikti eshqashan dauys kótermeytin izettiligi ýshin ofiyserler men sarbazdar da jaqsy kóretin. Syrtynan baqylar bolsanyz, onyng gazetterdegi jylt etken janalyqqa qúmarlyghyn, sportqa degen sýiispenshiligin, elding bәrine qol úshyn beruge dayyn túratyn janashyrlyghyn tez angharar ediniz.
Zeynetkerlikke ketuine eki-ýsh ay qalsa da, bir kýni podpolkovnik myrza qyzmetten oqys shyghyp ketti. Birneshe kýnnen song ol júmys ornynda qalyp qoyghan qaghazdaryn alugha әskery bólimge bas súqqan edi. Nege ekeni belgisiz, sol kýni búrynghy syilas әriptesterining bәri odan qashqaqtap, polk basshylary syrtynan andyp jýrdi. Ile-shala komandirden «Ana podpolkovnik búdan bylay polk aumaghyna ótushi bolmasyn!» degen búiryq keldi.
Ketip qalghan podpolkovnikting esimi osydan bastap jasyryn, sybyrmen ghana atalatyn boldy. «Nege búlay boldy?» - dep súrap edim, әriptesterimning birde-biri ol jayly sóz qozghaugha qúlyq bildirgen joq. Tek kabiynettes serjant qyz ghana: «Ol әielining ýgitteuimen sektant bolyp ketipti», - dedi aqyryn.
Baqsam, podpolkovniygimiz ýnemi shetelden kelgen missionerlermen qyzu júmys istep, olardyng iydeyalaryn uaghyzdap jýripti. Birde sonday júmys ýstinde ony qauipsizdik qyzmetkerleri ústap alyp: «Mynauynyz ne, agha? Óziniz ofiysersiz, óziniz qazaqsyz. Úyat emes pe?» - dep abaylap eskertse, podpolkovnik qútyryp ketip:
–Maghan tyiym salatyn kimsing sen? Bile bilsen, men pәlenshe polkting podpolkovniygimin! – dep, bet qaratpapty. Osydan song qauipsizdik qyzmetinen polk komandiyrine qyzmettik hat kelip, әlgi aghamyz júmystan alastatylady.
Oqyghan, kózi ashyq dep jýrgen sauatty әri elding betke ústar sarbazdaryna on jyldam astam uaqyt tәrbie bergen qazaq azamatynyng qylyghy mynaday bolsa, basqa qaranghy tobyr ne istemeydi?! Onyng diny sektagha kirip, jat dinge senim artuyna ne sebep boldy eken? Shydamym jetpey, ýiining telefonyn terip: «Agha, siz bir shirkeuge baratyn siyaqty ediniz ghoy... Maghan ruhany kómek qajet bolyp túr. Mekenjayyn berseniz, barayyn dep edim», - dedim jorta. Ol mening ózi baryp jýrgen sektagha barugha yqylas tanytqanyma qatty quanyp ketkenin jasyra almay qaldy. «Sen Nauryz merekesinde biz kýtetin Qydyr atanyng kim ekenin bilesing be?» - dedi ol. «Qydyr ata degenimiz – kәdimgi Isa qúdaydyng ózi ghoy! Isa ólgen joq, ol bizdi qiyndyqtan qútqaru ýshin әrdayym janymyzdan tabylady».
...Ár jeksenbi kýni týski saghat 12-de qazaqtar bas qosatyn búl jer «Ýmit qauymy» dep atalady eken. Biz ózimizdi músylmandar desek, búlar ózderin mәsihshilermiz deydi. Múndaghylardy últy korey, kózildirik taqqan bir erkek basqaryp jýr. Ol janadan barghan adamdy dereu tanyp, sodan syr tartugha, minez-qúlqyn zertteuge kirisetin kórinedi. Alghash súraytyndary: «Kim arqyly keldiniz?». Soghan qaraghanda, sonynan kóbirekteu adam ertip әkelgenderge syiaqy berip, qaryq qylatyngha úqsaydy. Álgi adam menen syr tarta otyryp, mening joghary bilimdi ekenimdi, kop oqitynymdy angharyp qaldy. Jәne menikónilimdi jaulaugha kәdimgidey úmtyldy.
Búryn әskery kiyimmen jýrgende symbatty siyaqty edi, bizding búrynghy bastyghymyzdyng týri adam shoshyrlyqtay, olpy-solpy. Júpyny, qalay bolsa solay kiyine salghan. Áyeli, bala-shaghasy- bәri birdey týp-tamyrlarymen osy qauymgha tughan úyasynday sinip alghany kórinip túr. Áyelining kiyimine qarasan, osydan eki-ýsh ghasyr búrynghy uaqytta ómir sýrip jatqanday.
Bir kezde qúdaydy madaqtap әn aitu bastaldy. Odan song Isa payghambargha arnalghan әnder aityldy. «Isa – bizding әkemiz! Shyn jýrekten oghan senemiz!» dep keledi әnderining qayyrmasy. Bólme ishi azan-qazan bolyp ketti. Qúddy bir jyndyhana ma dersin. Bәri ayaqtalghan song birinshi ret kelip otyrghan «qonaqtargha» kónil audaryldy. Jinalghandardyng bәri artqy qatarda otyrghan bizderge qoldaryn soza búrylyp: «Qarsy alam seni Isanyng atymen, Jýzinde sening Isanyng núry bar!» - dep rahattana shyrqady. «Kórding be, - dedi maghan búrynghy podpolkovnik masattana qarap, - qay jerde seni osylay iltipatpen erekshe qarsy alady? Adamdy jyly jýrekpen qarsy alu rәsimi bizde ghana bar!».
Ándetip bolghan son, kishkentay balalar qúday jәne Isa turaly dәris tyndaugha basqa bólmege ketti. Al ýlkender ózderinshe dúgha oqugha kiristi. Dúgha oqyghanda týrleri esengiregen adamsha, mәngirgen kýige enip ketedi eken. Eki qolyn eki jaqqa sermep otyrghan әngýdikke qarap otyryp, búryn sonyng qaramaghynda qyzmet istegenime namystanyp kettim. Biraq júmystan shyghyp qalghanyna nalyghan ol joq. «On jyl boyy shәkirt tәrbiyelediniz. Býginde 22 jasqa tolghan aituly әsker tarihynda sizding de qoltanbanyz bar ghoy. Bir-aq kýnde kereksiz zattay syrtqa laqtyryp tastaghandaryna ishiniz ashymay ma? Tipti el qatarly merekelik jiyndargha da shaqyrylmaysyz», - dep syr tartyp edim. «Esh ókinbeymin. Óitkeni qúdaydyng qalauymen mening adamdar arasyndaghy missiyam ayaqtaldy. Endigi ómirim, kýsh-jigerim qúdaygha ghana arnalmaq», - dedi ol, qúdaymen kelisimshartqa otyryp qoyghanday.
Meni әreketimen tanghaldyrghan podpolkovnikting sektagha әielining yqpalymen barghany, ózine arnalyp aitylghan «qarsy alu әninin» әserine tútqyndalghanyn úqtym. Jәne әlgi jerde bir gipnozdyng bary anyq bayqaldy. Óitkeni shyqqanda basyng qatty ainalady.
Mәn-jaydy bireuding aituynsyz, óz kózimmen kórgendigim kóp nәrsege kózimdi ashty. On jyl boyy bir jaghynan sarbazdargha bilim berip, ekinshi jaghynan, sheteldik missionerlerding missiyalaryn pighylyn aqyryn ghana jýzege asyryp jýrgen zymiyan podpolkovnikting kesh bolsa da әskery qyzmetten shettetilgeni jaqsy boldy. Basqalargha da úmytylmas sabaq. Qansha degenmen, ýkimet múndaygha nemqúraydy qaramaydy eken dep sýisinip qaldym. Shen-shekpeni biyik memlekettik qyzmetkerlerding búlaysha adasuyn әriptesterimiz «otangha jasalghan opasyzdyq» dep tapty. Sodan beri men adasqan podpolkovnikti «shirigen júmyrtqa» deymin.
Janar Ábdikәrim
Alash ainasy gazeti