Adam qanynyng qúny qansha?

Adamzattyng aqyl-esi kemeldenip, órkeniyet órge jýzgen sayyn, kerisinshe, adamnyng pighyl-niyeti azyp, aghzasy men ruhy azghyndap barady...
Óshpendilik pen órkókirektik – adamdy jyghyp alyp, jermen-jeksen etti. Aqyldyng kýshi kemip, ashudyng quaty aldynghy oryngha shyqty. 
Nege?  Óitkeni, jer betindegi ozbyr elderdi ózge elderding tynyshyn alugha ómir  boyy mashyqtanghan qatygez tynshylar, yaghni, arnayy bólim ókilderi basqaryp  otyr. Búl adamdardyng bolmysy tym qarabayyr, tegi men týbi joq, týsinigi  de jalghyz: “Mynau – biz, mynau -jau”...
Reseyding qazyna-baylyghyn ayamay qarpyp, býginde 40 mlrd AQSh dollarynan astam dýnie jinaghan Resey basshysy Vladimir Putiyn әlemdegi 3-shi Dýniyejýzilik soghystyng sebepkeri bolugha bar kýsh-jigerin  saluda. Oi-armany – Reseyding mýddesin kózdep, orys últyna jәrdemdesu  emes, maqsat bireu-aq – tarihta ózining atyn óshpestey etip qaldyru. 
Arman – anyq, maqsat – aiqyn. 
Aldymen,  sheshendermen alysty: “Sodyrlardyng bet-auyzdaryn dәrethanalarda qyzyljosa  qan qylu kerek!” dep edi, aqyrynda, aitqany ózining basyna kelerin  sezip, sheshendermen “dostasyp” aldy...
Sosyn, aulaqta beybit kýn keshken tәuelsiz el Gýrjistangha úryndy... Búdan da aitarlyqtay nәtiyje shyqpady...
Endi  erkin el Ukrainagha soqtyqty. Sirә, Qyrymdy ózine zansyz әri op-onay  qaratyp alghan son, kýlli Ukraina jerin lezde qalpaqpen qaghyp alarmyn dep  oilasa kerek. Olay bolmady, boluy mýmkin de emes edi...
...Mine,  17 shilde kýni saghat 16:20 shamasynda Ukrainanyng Donesk oblysynda  Amsterdamnan Kuala-Lumpurgha baghyt alghan malayziyalyq Boeing-777  jolaushylar úshaghy atyp týsirildi. Úshaq bortynda 283 jolaushy men 15 ekipaj  mýshesi bolghan. Úshaq «Buk» zeniyt-zymyran kesheninen atylghan. 
“Sezikti  – sekiredi” demekshi, óz isinen shoshyp ketken Resey preziydenti Vladimir  Putiyn: “Malaysia Airlines әue kompaniyasynyng «Boing-777» úshaghynyng apatyna  Ukraina aiypty. Qayghyly oqigha qay elding territoriyasynda bolsa, sol el  jauapty” dep sandyraqtady.
Biraq,  dәp qazir Donesk oblysyn Putinning baskeser lankesteri basyp alyp, oinaq  salyp jýr. Demek, úshaqty atyp týsirgen de, osynau qasiretke jauapty da  bir adam, ol – Resey preziydenti V.Putiyn! Mәseleni osylay qoy kerek.
«Buk»  zeniyt-zymyran keshenining kómegimen terrorister atqan Amsterdam –  Kuala-Lumpur baghytyndaghy azamattyq úshaq sodyrlardyng baqylauyndaghy  Grabovo túraghy audanyna qúlady. Ukraina biyligi separatisterding úshaqty  atyp týsirgeni turaly telefon әngimesin jazyp aldy. Telefon әngimesi  barysynda terrorist Igori Bezler (“Bes”) ózining kuratory RF QK BBB polkovniygi Vasiliy Nikolaevich Geraniynge  úshaqty atyp týsirgeni turaly bayandaghan. “Bes” bylay deydi: “Qazir ghana  “Miynera” toby úshaqty atyp týsirdi. Enakiyevogha qúlady...”. 
Ukraina qauipsizdik qyzmeti taghy bir jasaqshynyng dondyq ataman Nikolay Kozisynmen  sóilesken sózin keltiredi. Jasaqshynyn: “Malayziyalyq úshaq Ukraina  territoriyasynda ne istep jýr?” degen saualyna, Kozisyn: “Shpiondar  әkelgen shyghar, soghys bolyp jatqan jerde nesi bar?” dep jauap beredi.
...Qazirge  deyin jolaushylar úshaghy qúlaghan jerde 298 adamnyng qaza tapqany turaly  derekter anyqtaldy. 247 adamnyng sýiegi Torez eldi mekenine jiberildi.  Áli de anyqtau-tanu júmystary jalghasyp jatyr.
Ukraina preziydenti Petr Poroshenko bylaysha mәlimdedi: “Býkil әlem naghyz qanysherding shynayy beynesin  kórdi.Sodyrlar bir-aq ret atyp, 300 adamdy jer jastandyrdy. Búl –  tótenshe oqigha nemese apat emes, dýniyejýzine qarsy baghyttalghan әreket,  halyqaralyq terrorlyq akt. Búl songhy uaqytta oryn alghan ýshinshi  tragediyalyq jaghday. Búghan deyin reseylik terrorister Ukraina Qaruly  Kýshterining AN-26 jәne SU-25 úshaqtaryn atyp týsirgen”.
Ukraina  basshysynyng janayqayyn kýlli әlem estigenimen, ókinishke qaray, kәri  Europa Reseyge qarsy batyl qadamdargha barmay otyr. Jolaushylar úshaghyn  atyp týsirgen orys sodyrlary ózderin eshkimning jazalay almaytynyna senimi  kýsheyip, lankestik әreketterin arttyra týsti. 21 shildening tansәrisinde  orys terrorshylary Ukrain әskerine tútqiyldan shabuyl jasap, ýlken shyghyngha  úshyratty. Lugansk oblysyndaghy Roveniky jergilikti aumaghyna jaqyn “Grad”  reaktivti atqysh jýiesinen atqylaghan oqtardan shekaragha jaqyn ornalasqan  Zelenopolie auyly manynda memlekettik shekaranyng belgili bir aumaghyn  qorghaugha baghyt alghan 23 ukrain әskeri kóz júmyp, 93 jauynger jaraqat  aldy...
...Búrynghylar: “Adam qanynyng qúnyna bagha jetpeydi” deushi edi, býginning eng qúnsyzy – adamnyng qany bolghany ma?!.
Qajymúqan GhABDOLLA
Abai.kz
 
                                                                                                 