Ámirhan BALQYBEK. AUDARMALAR-2
Áziz NESIYN
KÝTU
Maghan bóget bola almaydy
Kýiki mún.
Alystasan,
Jandýniyeng tazaryp,
Alystasan,
Artady eken sýikimin.
Sol ýshin de kettim senen
Jyraqqa,
Esten shyqsyn qalghan kezder
Úyatqa.
Kóngen súlu súlu emes,
Dalbasa,
Sol shyn súlu qúshaqqa enbey
Arbasa.
Ómir súlu
Kýtkendikten ajaldy,
Men kýtken jan
Sen súlusyng ajarly.
Qansha kýtem,
Bir kýn, bir ai, mәngilik?
Kýtu – janu
Saghynyshty әn qylyp.
Kelu, ketu,
Endi biri bolmaydy.
Kýtu – paryz,
Búl ómirde
Sol qayghy.
Kýtken jan joq
Keler sәtin
Ómirge,
Tuylghasyn
Kýtering tek
Ólim de!
BEKERGE
Sen joqsyn...
Bekerge jauady janbyr...
Ekeumiz birge su bolmaghan son...
Myna ózen bekerge...
Kýrkirep-sarqyraydy...
Jaghasynda birge otyryp qaramaghan son...
Sonau alys jaqtargha...
Jol da bekerge sozylady...
Ekeumiz birge jýre almaghan son.
Saghynu da, jabyghu da bekerge
Aramyz tym qashyq...
Birge jylay almaghan son.
Seni sýigenim de bekerge...
Ómirim bekerge ótedi,
Ózinmen ony bólise almaghan son.
TAR DÝNIYE
Jýregim keudeme syimaydy,
Keudem bólmeme.
Bólmem ýiime syimaydy,
Ýiim dýniyege.
Dýniyem әlemge syimaydy,
Árdayym osylay qinaydy.
Qasiretten
Mylqau bolyp qalyp em,
Sol bolar-au
Degen edim janyma em
Ýnsizdigim jer men kókke
syimaydy,
Kónilime únamasa sezimim,
Basym ýshin bolyp aldy
my qayghy.
Mine, osylay býkil dýniye
Tarylyp,
Eki shekem bara jatyr
Jarylyp.
Sebebi ne,
Endi-endi týsindim,
Týsindim de óz-ózimnen qysyldym.
Barlyghyn da ghúlamasha taldaymyn
Eshkimge, әtten, týsindire almaymyn.
ÓSIMDIK BOLSAM EGER DE...
Ósimdik bolsam eger de,
Án-kýige tolsyn manayym,
Shayqalar jelge
kókoray shalghyn bolayyn.
Dәl ýstimnen týser bolsa jol úly,
Ótsin basyp qalyndyqtyng kóligi.
Shynjyr taban tankiden
tek saqtasyn.
Qughan, qashqan әsker emes jәne de,
Tek balalar jýgirsin,
El men eldi jalghaytyn
Jol bop aqyr jatqasyn.
Kerek bolsam,
Kirpish qylyp qúiyndar,
Mektep bolyp túrayyn
Bolashaqqa syiym bar.
Tek, tek anau týrme, zyndan sekildi,
Jaydy salyp, qyzartpandar betimdi
Dabyl emes,
Erke ysqyryq oyatsyn,
Mening ýshin sol bolady toyat shyn.
Qajet bolsa qalamsap ta
bolayyn
Ýkim emes ólimge,
Tek mahabbat jayynda
jyr jazatyn tolayym.
Ólgennen song ainalsam-au
japyraghyna danqtyn.
Qaru-jaraq boludan tek saqtasyn,
Atasy sol qauiptin.
BÚLAY JÚPAR ANQYMAYDY...
Dәl búlaysha anqymas ed qalampyrdyn
júpary,
IYisi ózindi iyiskegendey iyiskegesin
tútady.
Dәl búlaysha kóz toyghysyz bolmas edi
dala da,
Ózindi ópken qútty meken bolmasa eger
ana ara.
Dәl búlaysha bolmas edi dýnie de
әdemi,
Ózing bolyp zaryqpasam jýregimnin
әlegi.
Dәl búlaysha essiz bolghan kezim joq-ty,
búl anyq,
Essizdikting ózin endi qabyldaymyn
quanyp.
Dәl búlaysha tandanbas ed bal kórkine
el daghy.
Men sýigesin súlusyng sen, shyndyghy osy,
bolghany.
Adnan ShAHIYN
BALYQ
Aghysy asau ózen boyy qúraqty,
Meni býgin oy týbine qúlatty.
Tәnir bergen rizyqty qarsy alyp,
Balyq aulap otyr edim, nan salyp.
Kenet attay tulap ketti jýregim
Qarmaghyma balyq týsti, bilemin.
Terendikting bolsa da erke dýleyi,
Janaryna tolypty ajal ýreyi.
Endi oghan qútylu joq qarmaqtan,
Kóp keshikpey shoqqa qaryr jan-jaqtan.
Ne bolmasa tiskebasar bolady,
Ishken ýide iyesi men qonaghy.
Kenet halde óng menen týs aralas,
Armandap ed bolsam-au dep adal as,
Mýmkinsizdi mýmkin etken Qúday-ay,
Osy sәtte bau ýzildi shydamay.
Auzynda ilgek qalghanymen, jany azat,
Jýzip edi ómir jayly oy mazalap,
Augha týsti uaqyt salmay aragha,
Endi ony anyq shyjghyrady-au tabagha.
Balyqshy-ekeng isten qashan jalyqty,
Súryptap ed augha týsken balyqty,
Audan búryn týsipti-au dep qarmaqqa,
Qútqardy da auzyndaghy ilgekten,
Qoya berdi, Haqqa qarsy bolmaq pa!?
Tirshilikte ghajap kóp-au ne týrli,
Ózende endi ol erkin shorshyp sekirdi.
Alla barda ýzilmeytin ýmiti,
Osy balyq su shayyry sekildi.
Sheref YÝJEL
JANBYR
Janbyr jaudy, mine, taghy maydalap...
Seni esime týsirip.
Aspan jylap jatqanday,
Basymdaghy múnlyq haldi týsinip.
Ár tamshyda armanym bar,
IYising singen topyraqqa tamady.
Árbir tamshy jerge týsken soghylyp,
Jýregimdey parsha-parsha bolady.
Janbyr jaudy, mine, taghy maydalap...
Móldiregen bota kózin,
Jauyn bolyp janaryma qúiylsa,
Jyp-jyly bop iyegimnen
Aqqan da sen sorghalay.
Tek sen ýnsiz jauasyn,
Tek men ýnsiz jylaymyn.
Ayday kórking týsip ketse esime,
Qu janymdy jer tappaymyn qoyargha.
Búlt ta mendey jylaghan joq,
qara jerge egilip,
Eshbir alau jene almaydy sezimime
ózing jaqqan otymdy.
Jәne eshkim esimindi
ataghan joq dәl mendey,
Jýregimen dirildep.
Tamady múng taghy da,
tamshy kókten tamady.
Búlt bolsa busanghanday
Arylyp bir azaptan.
Tondym, bilem!
Qolyndy ústap túrghanda,
Tonghan kezim bolyp pa edi janbyrgha?
Qaranghydan kezim joqty ýrikken,
Sensiz jalghyz qalmasam.
Ýstimde su bolmaushy edi malmanday,
Kónilimmen ýndesip,
Jalghyzdyqtyng aq jauyny jaumasa...
Janbyr jaudy, mine, taghy maydalap...
Jan YÝJEL
BÁRI SENDE JASYRYN
Qanday kýshpen tartsa jer,
sonshalyqty auyrsyn,
Jenildikke kelgende
sekildising qauyrsyn...
Qúshtarlyghyng ómirge
dýrsilinde jýrektin,
Janarynnyng otynda
jastyq deytin jýr ekpin...
Jaqsy kórseng qanshalyq,
sonsha jaqsy bolasyn,
Jek kórgenge ózgeni
ózge qaytip jolasyn...
Jýzing súlu bolghangha
jolym boldy demegin,
Jayyp salar әngimen
jandýniyenning deregin.
Ómirindi ótkizgen
baylyghym dep sanama,
Árbir batqan kýninmen
jaqyndaysyng shamagha;
Qansha ómir sýrseng de,
asa almaysyng mejeden,
Jan qapagha batady
shyn kýlkisin tejegen.
Taghdyr qansha jylatsa,
taghy sonsha kýlesin,
Seni sonsha sýiedi,
ózing qansha sýiesin.
Kýn shyqty ma araylap,
tabighattyng syiy de,
Suar әrkez janyndy
adaldyqtyng kýiine.
Aytsang eger ótirik,
sendirem dep aldanba,
Qansha aldanghyn bәribir,
ózi senip qalghangha.
Sýiiktindi saghynsan
ol da seni saghynar,
Jýregining tórinen
saghan da oryn tabylar.
Janbyr jausa qanshalyq,
su bolasyng sonshama,
Kýnge kýiseng qanshalyq,
ystyghyng da sol shama.
Jalghyzbyn dep týnilsen,
baylap-matar jýz arqan,
Qansha kýshti sezinsen,
sonshalyqty qyzar qan.
Kóriktimin deding be,
qúlpyrady jýzing de,
Bostan-bosqa zaryghyp,
bostan-bosqa ýzilme.
Este ústa búlardy
jaryq dýnie qonaghy,
Ómir sýru degenin,
mine, osylay bolady!
Úmyttyng ba búlardy,
janylasyng shyndyqtan,
Qútylmaydy sanang esh
qasiret pen qúldyqtan.
Úmyttyng ba ózgeni,
sen de esten shyghasyn,
Beybaq bolyp ótesin,
jua almaghan kýnәsin.
Sulansa gýl qanshalyq,
sonshalyqty әdemi,
Sayray berse qústyng da
әsemdener әueni.
Jylaghany sәbiydin,
sәbiyligi dep bilgin,
Qanshalyqty ýirensen,
sonshalyqty kóp bildin.
Búnyng bәrin úghyp al
jýrek oyau kezinde,
Qansha sýisen, sonshalyq
sýiiktising ózing de...
Jerorta tenizi jarasady ózine
Jerorta tenizi jarasady ózine
Júldyzdarmen birge terge malshynsan,
Qyr múrnynda tamshy jylt-jylt etedi.
Motor ýni bir tynbaydy
Alystan ýrgen ýni estiledi itterdin
Sәby bolsa shyryldauda damylsyz
Fatima qyz oramalmen oinaydy
Ály Dýmdým anashymen kerildesip baghuda
Balyqshylar sabalaydy tenizdi.
Ýni olardyng – jerdey saghan dos bolghan
Gýl sekildi sybdyrlaudan jalyqpas.
Keshe týnde jatyp edik damyldap
Jep-jenil jel qytyqtaydy sanany
Oylarymnan jusan iyisi esedi
Biraq ta men saghan kórshi qonbastan
Kezgendeymin taudyng qúzdy soqpaghyn.
Ýirendim-au senen suret saludy
Dariyany salyp edim,
Qaryndashty qolym nyp-nyq ústady
Qolbasshyday qatygez qalyng qoldy
Bastaghan
Múghalimam bet alady mektepke,
Men de eremin sonynan
Dәpterime salyp bara jatamyn
Ontýstikting samalyn
Tek qarlyghash úshatyn
Aymalaytyn araldy.
Basymnan esh ketpeydi
Ózinmenen bolghan kýnder baqytty
Mendik ómir – planetana ózinnin
Tiyip ketken kýmis týsti óris qoy
Keregi ne qaraqshylar jaylapty
Delinetin ýngirdin,
Kózim seni kórip kór bop qalghanda
Óleng degen – sendik úly tenizdin
Sýngu shyghar terenine túnghiyq
Sen toqtasang baldyrlary terbelip
Jasyldanyp ketetin,
Al jýzding be – kógildir
Jaghalauda jatyp alyp oiladym –
Mine mening qiraghan
byt-shyt bolghan arman, múrat, maqsatym,
Mine, aqymaq dәuirim
Araq iship tanghan әrkez esinen.
Shyn baqytty
Seni kórip sezindim
Hәm týisindim
Kóne grek attary
әli kýnge ekendigin kógildir,
Kýn batqanda sol attardyng jaldary
bolatynyn tarauly,
Al jany bolsa
Kólenkesi sekildenip aghashtyn
Súlulyqqa әldebir
Ghashyq halde
Dala kezip keterin.
Jan qalqam-ay, qarashy endi kózime,
Jerorta tenizi jarasady-au ózine.
ÓSIYET
Jerle meni Datyshqa,
Ankara men Stambúldy úmytqyn.
Árkez taza bolghany jón qúlyqtyn.
Ol jaqtarda jer joq deydi
jerleuge,
Zindjyrlyqta, mysaly
700 hәm 50 million kerek bolad desedi
Joqtaushylar zirat qazyp terleuge,
Al múnda she,
arzan әri qolayly,
jer bolyp túr
esh qaupi joq orayly.
Myna meni jerle deymin Datyshqa,
Tenizge kóz salyp jatar molany,
Qazynasy birge qosa jerlengen
Aytuly bir bay eken dep qonaghy
Áldekimder qazar bolsa bir zaman,
Esh kedergi jasamaymyn, búl anyq,
Eng bolmasa kórimde jatsam deymin quanyp.
Atabol BAHRAMOGhLY
ÓMIRIMNEN ÓTKERGEN....
Ómirimnen ótkergen ýirendim men bir nәrse:
Ne ótse de basynnan jiger qajyp jasyma.
Ghashyq bolsang janyp sýi, qalghany qúr dalbasa,
Jaugha tiyseng órttey ti, zәre qútyn qashyra.
Danalyqtyng ózindey kók aspannyng didary,
Balandyqpen aitaryn kim úghyp, kim jinady?
Sezine alsang ómirdi sezingendey ózindi,
Kýlli ghalam, tirshilik qúshaghyna sighany.
Dos boldyng ba, dostyqqa adal bolghyn barynsha,
Jendim dep bil janjalda, qasyng jylap jalynsa.
Tynyghudyng atasy sol bolady, bauyrym,
Japyraq ne qúm syndy jatatyn jer tabylsa,
Bolsa deseng jan súlu әsem әuen tyndaghyn,
Sezingenshe boyynda ainakóldey túnghanyn.
Aydynyna tenizding balyq bolyp sýngigin,
Bosqa ótpeydi tek sonda ailaryng men jyldaryn.
Alys el men beytanys jandar bolsyn qúmaryn,
Úmtylghyn kóp biluge, kitap bolyp synaryn.
Bir ayaq su ishuden artyq baqyt bar ma eken,
Sony úmytsang aqiqat biyiginnen qúlaryn.
Qayghy kelse, salmaghyn kótere bil iyqpen,
Jetilse adam jetiler qasiretpen, kýiikpen.
Aghysyna ómirding qanynmenen aralas,
Qany bolsyn ómirding tamyryndy iyitken.
Ómirimnen ótkergen ýirendim men bir nәrse:
Týsingenge tabighat esh tarshylyq qylmaydy.
Ómir ýshin eng ýlken tartu bolsa tirshilik,
Adam ýshin ómirden ýlken tartu bolmaydy!
Adem ÚShAR
SENI ÚMYTU
Sezimimdi aqyl jaqqa úshyrdym,
Áz qanaty taldy biraq qúsymnyn.
Shyrghalannan alyp shyghar jalghyz jol
Seni úmytu ekendigin týsindim.
Týsingenmen, kelmey qoydy qolymnan...
Sharasyzdan men boldym ghoy qorynghan.
Kónilimde gýl býrshigin jarghanda,
Saghynghannan san berilip armangha,
Basymdaghy kóp ýtirden qaptaghan,
Saghan kerek bir nýkteni tappaghan.
Týsingenmen, kelmey qoydy qolymnan...
Áleming bar aluan týske malynghan.
Baghyt ta joq, baghdar da joq ólgende,
Shyr ainalghan boldym daghy shermende,
Amalsyzdan ere berdim artynnan,
Joldyng bәri saghan qaray tartylghan.
Týsingenmen, kelmey qoydy qolymnan...
Qansha úmtyldym, shygha almadym torynnan.
Kózden kirip, qúiyldyng da sanama,
Aynaldyng sen san qaytalar Allama.
Endi býgin demimdesing әr alghan,
Jýregimsing bәlkim birge jaralghan,
Óshiretin óshirgish te taba alman.
Týsingenmen, kelmey qoydy qolymnan...
Janylsam ba dep te kórdim jolynnan.
Jek kóruge tyrysqanmen ózindi,
Qúr aldau bop shyqty ol da ózimdi.
Ózim sýiip balaghan song janyma
Saghan kinә arta almadym taghy da.
Sezimimdi aqyl jaqqa úshyrdym,
Áz qanaty taldy biraq qúsymnyn.
Shyrghalannan alyp shyghar jalghyz jol
Seni úmytu ekendigin týsindim.
Týsingenmen, kelmey qoydy qolymnan...
Deriya MOLON
JALGhYZ MEN BE EKEM...
Jagha jyrtyp úrsysugha jaramas,
Bar baghasy qara baqyr shamalas,.
Sýigen jany sýiiktim dep qaramas
Jalghyz men bolsam, aitsanshy...
Qaramastan ash-jalanash kýiine,
Kekeytúghyn kim kóringen sýiine
Opasyz dep kirgizbes júrt ýiine
Jalghyz men bolsam, aitsanshy...
Ayaqtaghy shanyng bolyp jýreyin,
Betime kep júrt týkirse, kýleyin.
Adam deuge túrmaytúghyn dýleyin
Jalghyz men bolsam, aitsanshy...
Ayhan OKUMUSh
SENDIK BOLSYN
Kýnnen kýnge qatulanyp qabaghyn,
Kirpigindi qanjar qylyp qadadyn.
Kórmeseng de bir sen ýshin janamyn,
Tәnimdi al, sendik bolsyn ol daghy.
Ishim jalyn zәrge tolyp qabarghan,
Jas toqtady sel bop aqqan janardan.
Sharshattyng ghoy, ketti ýzilip san arman,
Kórer kýnim, sendik bolsyn ol daghy.
Haling osy, tәn týskenshe tabytqa,
Tilim dedim, atyn aityp zaryqpa.
Sen dep jýrip órtendim be tamúqqa?
Qalghan ómir, sendik bolsyn ol daghy.
Aqymaq dep kýle bersin el meyli,
Ózinmenen birge әn salghym kelmeydi.
Qolda tayaq, eki kózim kórmeydi,
Soqyr janar, sendik bolsyn ol daghy.
Mazaq bolu búl ómirding mәni me?
Tәn de tozdy, shyrt týkirdim bәrine,
Shydas berer shama da joq әrige.
Ysyrap uaqyt, sendik bolsyn ol daghy.
Saqal quday, týk qalghan joq shashtan da,
Súraq belgi sekildimin sasqanda.
Sen dep jýrsem, ajal qúshaq ashqan ba?
Kebindi tәn, sendik bolsyn ol daghy.
Meyli, maghan búrylyp ta qarama,
Ajal bir kýn jarmasady jaghana,
Jaza keser ózi Alla Taghala,
Myna alaqan, sendik bolsyn ol daghy.
Kóz kórmeydi, qúlaghym da tas keren,
Hal súrasar jaghday da joq basqamen.
Esep bermey ketem deme әste men,
Kýnә menen sauabym, sendik bolsyn ol daghy.
MAGhAN JAR EMESSIN
Endi úqtym, sen maghan jar emessin,
Bar bolghany, esimdi alghan elessin.
Qansha qara, kórinbeymin kózine,
Bar kinәni artam endi ózine.
Dep tileymin qaynasyn-shy soryng shyn,
Oysyz basyng tau men tasqa soghylsyn
Ah úrghanda qyryq qabyrghang sógilip,
Kórking qalsyn gýl siyaqty tógilip.
Deming bitip, kýlge ainalsyn jýregin,
Jaugha ainalsyn janyp sýigen tiregin.
Beling qúnys, soqyr bolsyn janaryn,
Qol tiymesten solyp qalsyn anaryn.
Bilmeding de búl dýniyening jalghanyn,
Ýlde menen býlde boldy armanyn.
Endi seni qoynyna alar qara jer,
Appaq eting qúm bolady, bara ber.
Sensiz men de myna ómirde tiri ólik,
Basta qayghy, kýnim ótti týnerip.
Mahshar kýni alqa ortagha alghanda,
Eki qolym, bil, bolady jaghanda.
Jalynarsyng súrap sonda keshirim,
Asha almassyng biraq meyir esigin.
Ózing ýshin shekken japa esebin,
Ózing aitshy, qalay ghana keshemin?
Keshe almaspyn, bolsyn jayym jahannan
Sonda aiygham qayghy, nala, qapadan.
Mahshar kýni syn bolghanda aryna
Azaptanghyn atym týspey jadyna.
Tozaq oty sharpyghanda tәnindi,
Jalghyz sózim qútqarsa da janyndy.
Bәribir sol sheshimimde qalamyn,
Sen joq jerge, tozaq bolsyn, baramyn.
Emel ChELIYKEL
QÚRT TÝSKEN ALMA
Dastan az ba jyrlaghan Lәili menen Mәjnýndi,
Tynda, aqynym, basqa da ghashyq jayly jaz jyrdy.
Tuyndy az ba ómirde mahabbatty әn qylghan,
Tapqyn basqa sebebin, kóz tyiylsyn janbyrdan.
Útys oiyn oinasaq armanymyz ýy jalghyz,
Basqa múqtaj joq pa edi, o, Tәnirim milanghyz.
Eki jarty bir býtin almaday ek keshe biz,
Ol alma da qúrttapty, endi qayghy keshemiz.
(Jalghasy bar...)
Abay.kz