Qadirli dostar, biz bir uaq, tútqyn toly tas qaranghy zyndanda Dýniyege kelip, sonda ósip, belgili bir sebepterge baylanysty, sonda ómir-baqy qalyp qoyghan bir beybaqty kózge elesteteyikshi. Áriyne, ol beybaq әr tútqynnan Jaryq Dýnie turaly kóptegen әngimeler estiydi, biraq, sol әngimelerden eshtene úqpauy bylay túrsyn, olardyng mәnisin kózine elestete de almaydy. Sebebi - ol qaranghylyq pen qaranghylyqtaghy tirlikten ózge eshtene kórmegen de bilmegen.

Týp Jaratushy men Onyng tan-ghajayyp Álemine degen bizding senimimiz ben imanymyz da dәl sonykindey - "zyndandyq" senim, kórtyshqandyq pighyl. Aytalyq, maghan Qúdaydyng "toqsan toghyz kórkem Esimi" eshqanday ghylym da, bilim de ýiretpeydi. Men ýshin olar - jay ghana epiytetter ya eponimder. "Músylmandyq bes paryz" turaly "baptar" da - eshqanday ghylymgha sýienbegen qúr konstatasiyalar. Aqyldy adam ózi kórmegen, bilmegen nәrsege senushi me edi? Sene qalghan jaghdayda, onday senim - jalghan senim, Jalghan senimning quaty Jalghan Dýnie sheginen әrige bara almaydy. Óitkeni, "Dýniyening kóringen hәm kórinbegen syryn týgeldep, eng bolmasa, denelep bilmese, adamdyqtyng orny bolmaydy" (Abay).

Biz, tipti, jerbetindik barsha tirshilikke nәrin seuip túrghan Kýndi de elemeytin bolyp aldyq qoy, it tirlikting sonynan salpaqtaymyz dep!.. 

Áriyne, belgili bir mólsherde, kókirekti jalghan senimmen de ghúmyr boyy jylytyp jýruge bolady. Sóitip, ózinizdi kәdimgidey taza sezinip, ainalagha әdemi kórinuge jetisesiz; mysaly, namaz oqyp, pitir sadaqa berip degendey. Alayda, jalghan senimge negizdelgen ol qareketiniz de qiyanatsyz nadandardyng tirligi bolyp qana shyghady. Shahkerimning "qiyanatsyz nadandar әuliyeden kem emes" deytúghyny da sodan. Onday "әuliyeliktin" Tәnirdi tanu hiymetine qatysy qanshalyqty? Qatysy - nól! Tәnirdi tanu ózindi tanudan bastalady. "Ózin tanyghan - Tәnirisin tanidy" naqyly solay deydi. Al, Óztanymnyng kepili - Sóztanym. Sóztanym - Bestanym (Adamtanu, Tabighattanu, Kýntanu, Gharyshtanu, Tәnirtanu) qúpiyalarynyng birden-bir ruhany kilti. Bizding óz anqymalyq jazbalarymyzda qashanda Qazaqtyng Ata Tiline, bayyrghy babalarymyzdyng әlemde tendesi joq sondaghy dana Dýniyetanymyna sýienetindigimizding mәnisi de sonda. "Eger, Qazaq Tilin bilse edi: d i n de osynda, ghylym-bilim de osynda, ә u l y e sh i l i k te osynda. Solay bolghany ýshin, búrynghy ótken ata-babalarymyz bәri jaqsy bolyp, ә u l y e bolyp ótti" ( ә u l y e Mәshhýr Jýsip). Áuliyening búl Ósiyetin de mansúqtasaq, "tas qaranghy zyndanda" qalghanymyz qalghan!

Tynyshtyqbek Ábdikәkimúly.

Abai.kz