Mәselen, «Avtonúr» bazaryndaghy kólikten satylyp jatqan kókónisten basqa barlyq ónimder túraqtandyru qoryndaghy byltyrdan qalghan tau-arlar eken. Kókónis baghalaryna toqtalyp ótsek, sәbiz – 75, pavlodarlyq kartop – 65 tengeden satylyp jatyr. Al, «Jana shahar» bazarynda kókónis baghasy bes tengege arzan saudalanuda.
Sonday-aq, túraqtandyru qorynyng qoymasynda byltyrdan qalghan 1000 tonna qúmsheker, 140 tonna makaron ónimderi, 203 tonna kýrish bar. Osy rette, korporasiya astyqtyng jiyn – terimi ayaqtaluyna baylanysty tauar óndirushilerimen kelisimshart jasasyp jatyr. Ayta keterligi, qaraghandylyq jәne pavlodarlyq kartop pen sәbizge tapsyrys jasalghan. Sonymen qatar jergilikti tauar óndirushilerden satylyp alynghan ónimderden keler jylgha qor jasalatyn bolady. Naryqtaghy ózgeriske qaramastan әleumettik sauda oryndarynda azyq-týlikting baghasy túraqty. Mәselen, otandyq kýnbaghys mayyn qoljetimdi baghamen túraqtandyru qory úiymdastyrghan sauda nýktelerinde satyp alugha bolady. Múnda әleumettik baghadaghy ónimder, mәselen kýrishting kelisi 165 tenge, qúmshekerding kelisi 190 tengeden satyluda.
Jergilikti biylik kýndelikti tútynatyn azyq-týlikke baghany túraqtandyrugha әreket jasauda. Degenmen mamandar arzandatylghan ónimning kólemi az ekenin aitady. Sondyqtan bolar, múnday әleumettik oryndarda sauda búrynghyday qyzyp túrghan joq.
Naqtyraq aitqanda, әleumettik sauda oryndarynda qúmsheker, kýnbaghys mayy syndy azyq-týlikterdi kezdestire almadyq. Shymkent qalasy boyynsha, arzandatylghan ónimdi saudalaytyn on nýkte júmys isteydi. Búl oryndargha arnayy qoymadan tauarlar tasymaldanady.
Áleumettik sauda oryn-daryndaghy bagha әzirge túraqty týrde saqtalghan. Al, ónimining azangyna baylanysty azyq-týlikti saqtaytyn qoymagha aldaghy kýnderi 1,5 tonna kartop pen 400 tonna piyaz әkelinbek.
Oljas Baqtybaev, Azyq-týlik kompaniyasy «Ontýstik» JShS diyrektory:
– Býginde bazarlardaghy satylyp jatqan kartop, sәbiz, piyaz túraqtandyru qorynyng esebine jatpaydy. Bizding tauarlar qarasha aiynyng ekinshi jartysynda satylymgha shygharylady. Búl kókóniske qatysty aityp jatyrmyz. Mәselen,Qaraghandy oblysynan 1,5 myng tonna kartop jetkizilude. Aldaghy uaqytta túraqtandyru qory komissiyasynyng sheshimi boyynsha kartoptar ónirdegi bazarlargha tasymaldanatyn bolady.
Bizding negizgi maqsatymyz – azyq-týlik naryghyndaghy alypsatarlyqqa jol bermey, nauqandyq kezde baghany túraqtandyru. Qazirge astyq jetkilikti. Bazardaghy azyq-týlik baghasy tútynushylardyng qaltasyna ynghayly bolyp túr.
«Azyq-týlik sebeti» neden túrady?
«Azyq-týlik sebetine» birinshi kezende jalpy qúnnyng 50 payyzgha juyghyn qúraytyn tamaq týrleri enip otyr. Ekinshi topqa kiyim-keshek, ayaq kiyim, bas kiyim, ish kiyim, dәri-dәrmek siyaqty azyq-týliktik emes tauarlar kiristirilgen. Al ýshinshi topta kommunaldyq qyzmet aqysy, transport shyghyny, mәdeny sharalargha júmsalatyn qarjy mólsheri enip otyr.
Sebetke engen tagham men qyzmet týrlerine kóz salsanyz, Ýkimetting payymynsha, enbekke qabiletti әr qazaqstandyq azamat jylyna 100,4 keli kartop, 114,6 keli kókónis, 60 keli jemis, 126,5 keli nan men nan ónimderin, 58,6 et ónimderi men 18,5 keli balyq ónimderin tútynady eken. Al mәdeny sharalargha júmsalatyn ailyq shyghyn 5 payyzdan aspaydy.
Aynúr Aqbaeva
Abai.kz
