Qazaqstanda maqúldanghan, jýieli, ishki-syrtqy memleket mýddesin tolyqtay qamtyghan sayasattyng joqtyghy әr kez kórinip jatady. Kez kelgen dengeydegi lauazymdy memlekettik qyzmetker basshylyqqa alatyn múnday sayasat joq bolghan son, әrkim mәseleni óz ynghayyna qaray iyip, aita beredi.

Mәselen, eks-viyse-ministr, qazirgi Aqtóbe oblysynyng әkimi Berdibek Saparbaev «Úly qorghan» JShS júmysshylarymen kezdesu kezinde qazaq tilin bilmeytin kompaniya audarmashysyna jәne tek ana tilinde ghana sóileytin kompaniya basshysyna Qazaqstannyng memlekettik tilin biluleri mindet ekendikterin eskertken edi. Ákim kelesi joly kelgende qytay kompaniyasy qazaq tiline jetik arnayy audarmashy jaldap qoydy. Sóitip oblys әkimi osynday әreketimen memlekettik mýddening biri – qazaq tilin qorghap, investorlargha eng әueli memleketti syilaudy ýiretip jatsa, qazirgi viyse-ministr Darigha Nazarbaeva bilim jәne ghylym ministrligining alqa mәjilisinde «Tayau bolashaqta bәrimizge qytay tilin ýirenuge tura keledi. Ontýstikte ornalasqan úly kórshimiz - bizding taghdyrymyz, Qytay zor qarqynmen damyp keledi. Qytay - bizding dosymyz, bizding sauda seriktesimiz jәne elimizding ekonomikasyndaghy eng iri investor. Demek, ertengi kýni bizding balalarymyz ónerkәsip nemese auyl sharuashylyghy salalaryndaghy sol zauyttarda súranysqa ie bolady», - dep memlekettik tilding mýddesin ayaq asty etip, qana qoymay, «Demek, ertengi kýni bizding balalarymyz ónerkәsip nemese auyl sharuashylyghy salalaryndaghy sol zauyttarda súranysqa ie bolady» deu arqyly elding bolashaghy Qytaygha tәueldi ekenin, bizding týgili, bizding balalarymyz qytaylar salghan ónerkәsipterde júmys istep, solardyng tilinde sóileytinin anyq anghartty. Demek, viyse-ministrding oiynsha, Qazaqstan qytaysyz ónerkәsip pen auylsharushylyq salasyn damyta almaydy jәne óz azamattaryn júmyspen qamtamasyz ete almaydy. Sondyqtan, Qazaqstannan kýderin ýzip, osy bastan qytaysha ýirene berinder deydi.

Búl – Qazaqstannyng bolashaghynan ýmit ýzgen adamnyng sózi. Ýkimet basshysynyng orynbasary osylay dep otyrsa, elimizde júmys istep jatqan qytay kompaniyalary Saparbaevtay til mýddesin qorghaghan әkimning sózin qystyra ma? Viyse-ministrding ózi qytay tili arqyly qytay mýddesin jaqtap otyrsa... Al, Ýkimet basshysy turaly aitudyng ózi artyq... Mine, osylaysha, Qazaqstannyng bolashaghynan kýderin ýzgen viyse-ministr memlekettik til mýddesin taban astynda kórshi elding aldynda jyghyp berdi.

Aytpaqshy, kýni keshe ghana bilim jәne ghylym ministri auysty. Jana ministr de ýsh túghyrly til sayasatyn qoldaydy eken degen aqparat tarap ýlgerdi. 2014 jyly «Egemen Qazaqstan» gazetinde jaryq kórgen maqalasynda qazirgi ministr Erlan Saghadiyev: «Eger ana tilinde oqymasang sen qazaq bolmaysyn, onyng bay mәdeniyetinen aulaq bolasyn», deydi bizding kóptegen aghayyndar. Eki jaqqa bólingen pikirtalastyng eng ózekti túsy osy. Bizding oiymyzsha, osynyng negizinde bilim men mәdeniyetting ara-jigin tolyq aiyrmau jatyr» dey kelip, bilim beru men mәdeny tәrbie ekeui eki basqa deydi. «Mәdeny tәrbiyening maqsaty bólek. Ol sening últtyq tiling men dilindi, últtyq bolmysyndy somdaydy, óz tarihyng men ónerine ýiretedi».

Osydan-aq, anday beriniz. Su jana ministrding búl qiysyny mynau: qazaq tili, balanyng últtyq tәrbiyesi, ministrshe aitqanda, mәdeny tәrbiyeni týgeldey ata-anagha, otbasyna iytere salady da, mektep ýshtúghyrly tilge kirisedi. D.Nazarbaevanyng jogharydaghy sózin esepke alsaq, ýshtúghyrly til – orys, aghylshyn, qytay tili bolatyn syqyldy... Ózge elderdegi memlekettik til mәselesindegi qatang sayasatqa qarap, Tәuelsizdikti saqtau, memleket mýddesin qorghau – memlekettik tildi qorghaudan, ony damytudan bastalady deseniz, Qazaqstan Ýkimetining týsiniginde Siz qatty qatelesesiz әri bolashaqty oilamaytyn, qazaq tili dep qana jylay beretin jaman adamsyz...

Núra Matay

Abai.kz