...Jýregi Jaratqan IYesin tanymaghan, sanasy qúdaysyzdyq­pen ulanghan arsyzdyqtyng aqyry qasiretke ghana әkeledi. Mine, eki keshting arasynda Jambyl oblysy, Túrar Rysqúlov audanyna qarasty Kamenka auylynda on ekide bir gýli ashylmaghan beykýnә sәby - ekinshi synyptyng oqushysy Erasyl balapanymyz - qazaqtyng balasy jantýrshigerlik aiuandyqpen azaptalyp óltirildi...

«Azghyn jeti jastaghy balany azaptap zorlap, esik aldyndaghy aghashqa asyp ketken. Er balanyng azaptalghanyn saraptama qorytyndysy rastady» - deydi baspasóz aqpary. Erasyldyng anasy búryn túrmys qúryp ajyrasqan kórinedi, býginde eki balasymen ekinshi nekedegi joldasynyng ýiinde túryp jatqan eken. Áytse de, Erasyldyng qazirgi әkesi ógeylik tanytyp, jazyqsyz jetkinshek «otyrsa opaq, túrsa sopaq»-tyng kýiin keshken. Óletin kýni ógey әkesi mektepten kelgen oqushyny ýige otyrghyzbay mal jayghaugha júmsapty. Búl sәtte ýide bolghan sheshesi bauyr eti balasyna qauip tóngenin sezgendey qora jaqqa baryp «Erasyl!» dep atyn atap aiqaylap, shyrqyrap izdeydi.

Dәp osy kezde ógey әkesining 38 jastaghy tughan aghasy Serik qorada Erasylgha bilgenin istep jatuy mýmkin edi, dauysyn shygharmas ýshin balanyng auzyn jauyp, túnshyqtyryp óltirui de yqtimal. Naghashylary mektep jasyndaghy jiyenderining ólimi ógey әkesining tughan aghasy Serikten keldi dep kýdiktenedi. Erasyldyng naghashy әjesi Gýlbaq ShYNÁSILOVA bylay deydi: «Qysqy demalysqa kelgen Erasyl anasynyng qolyna qaytyp barugha azar da bezer boldy... Serikten basqa eshkimnen kýdiktenbeymiz. Serik dalada mal jayghap jýrgen. Bala birge jýrgen...»

Ish kiyimsiz tabylghan balanyng zorlanghany aitylady. Kýdikti Serik ýsh jyl búryn psihdispanserge jatyp shyghypty. Biraq, Serikting sheshesi Zәure BAYTAQOVA balasynyng múnday azghyndyqqa barghanyna senbeydi...

«Bolar is bolyp, boyauy sindi». Qapyda qaza tap­qan jasóspirimning denesin tughan әkesi jer qoynyna tabystady. Perzentinen airylghan 29 jastaghy kelinshek balalaryn ertip tórkinine kóship keldi...

Qazirgi qazaq qoghamyn qaptaghan qasiretterding tamyry - qúdaysyzdyqta jatyr. Bizder - qazaqtar - tәuelsizdikting aldynda, yaghni, sovet biyligi kezinde, jetpis jyldan astam uaqyt «din - apiyn» dep adasyp, «qúdaysyz» ómir sýrgen halyqpyz. Sol adasudyng arty azghyndyqqa úlasyp, zardabyn әli tartyp kelemiz...

Tipti, sovetting «kózin kórip, suyn ishken» zamandas­tarymyzdyng basym bóligi býgingi kýnning ózinde balasynyng (nemese nemeresinin) syrahanagha barmay, meshitke qadam basqanyna qauiptene qaraydy. Ózderi ata saqaly auyzdaryna týsse de, Allanyng bar ekendigine kýmәnmen qarap, etegin jinap oramal taqqan qyzdan shoshynyp, keudesining jartysy men sandaryn jaltyratyp ashyp tastaghan qyzdargha «qaryndas» dep, qiyla qarap, silekeyleri shúbyrady...

Býginde 30 ben 70 jastyng arasyndaghy ata-analar men ata-әjelerding basym bóligi meshitke bet alghan úrpaghynyng izgi qadamyna iygilik tilep, imanyn ýiiruding ornyna, batystyng jalghan da qaskóilik nasihatyna ulanghandyqtaryn sonsha, qoldarynan kelse, jastardy meshitke jibergisi joq. Esterinizde bolsyn: kýndiz meshitke barmaghan jasty - týnde týngi klubtan kóretin bolasyzdar!

Atamyz qazaq: «Qyzyng ósse, qyzy jaqsymen kórshi bol!» degendi beker aitpaghan, kim biledi, әlgi azghyn Serik meshitke barsa, beykýnә Erasyl qúrban bolmas pa edi?!.

Jýrekte jaqsylyqqa senimning bolmauy, izgilikke ýmitting ýzilui - qúdaysyzdyqqa әkeledi. Basty qadamymyz - qúdaysyzdyqtan qútyluymyz kerek. Baspasóz de, basqa da qúdaysyzdyq turaly aqpar-әngimeni jeti ólshep, bir kessin! Qayghy-qasiret jayly jaghymyz talmay qaytalay beru - jýrekterdi jibitpeydi. Jýrek - Haqtan qorqyp, qanaghat qylyp, senimi zor qorghan tapqanda ghana meyirimga tolady...

Qajymúqan GhABDOLLA

Abai.kz