...جۇرەگى جاراتقان يەسىن تانىماعان، ساناسى قۇدايسىزدىق­پەن ۋلانعان ارسىزدىقتىڭ اقىرى قاسىرەتكە عانا اكەلەدى. مىنە، ەكى كەشتىڭ اراسىندا جامبىل وبلىسى، تۇرار رىسقۇلوۆ اۋدانىنا قاراستى كامەنكا اۋىلىندا ون ەكىدە ءبىر گۇلى اشىلماعان بەيكۇنا ءسابي - ەكىنشى سىنىپتىڭ وقۋشىسى ەراسىل بالاپانىمىز - قازاقتىڭ بالاسى جانتۇرشىگەرلىك ايۋاندىقپەن ازاپتالىپ ءولتىرىلدى...

«ازعىن جەتى جاستاعى بالانى ازاپتاپ زورلاپ، ەسىك الدىنداعى اعاشقا اسىپ كەتكەن. ەر بالانىڭ ازاپتالعانىن ساراپتاما قورىتىندىسى راستادى» - دەيدى ءباسپاسوز اقپارى. ەراسىلدىڭ اناسى بۇرىن تۇرمىس قۇرىپ اجىراسقان كورىنەدى، بۇگىندە ەكى بالاسىمەن ەكىنشى نەكەدەگى جولداسىنىڭ ۇيىندە تۇرىپ جاتقان ەكەن. ايتسە دە، ەراسىلدىڭ قازىرگى اكەسى وگەيلىك تانىتىپ، جازىقسىز جەتكىنشەك «وتىرسا وپاق، تۇرسا سوپاق»-تىڭ كۇيىن كەشكەن. ولەتىن كۇنى وگەي اكەسى مەكتەپتەن كەلگەن وقۋشىنى ۇيگە وتىرعىزباي مال جايعاۋعا جۇمساپتى. بۇل ساتتە ۇيدە بولعان شەشەسى باۋىر ەتى بالاسىنا قاۋىپ تونگەنىن سەزگەندەي قورا جاققا بارىپ «ەراسىل!» دەپ اتىن اتاپ ايقايلاپ، شىرقىراپ ىزدەيدى.

ءداپ وسى كەزدە وگەي اكەسىنىڭ 38 جاستاعى تۋعان اعاسى سەرىك قورادا ەراسىلعا بىلگەنىن ىستەپ جاتۋى مۇمكىن ەدى، داۋىسىن شىعارماس ءۇشىن بالانىڭ اۋزىن جاۋىپ، تۇنشىقتىرىپ ءولتىرۋى دە ىقتيمال. ناعاشىلارى مەكتەپ جاسىنداعى جيەندەرىنىڭ ءولىمى وگەي اكەسىنىڭ تۋعان اعاسى سەرىكتەن كەلدى دەپ كۇدىكتەنەدى. ەراسىلدىڭ ناعاشى اجەسى گۇلباق شىءناسىلوۆا بىلاي دەيدى: «قىسقى دەمالىسقا كەلگەن ەراسىل اناسىنىڭ قولىنا قايتىپ بارۋعا ازار دا بەزەر بولدى... سەرىكتەن باسقا ەشكىمنەن كۇدىكتەنبەيمىز. سەرىك دالادا مال جايعاپ جۇرگەن. بالا بىرگە جۇرگەن...»

ءىش كيىمسىز تابىلعان بالانىڭ زورلانعانى ايتىلادى. كۇدىكتى سەرىك ءۇش جىل بۇرىن پسيحديسپانسەرگە جاتىپ شىعىپتى. بىراق، سەرىكتىڭ شەشەسى زاۋرە بايتاقوۆا بالاسىنىڭ مۇنداي ازعىندىققا بارعانىنا سەنبەيدى...

«بولار ءىس بولىپ، بوياۋى ءسىڭدى». قاپىدا قازا تاپ­قان ءجاسوسپىرىمنىڭ دەنەسىن تۋعان اكەسى جەر قوينىنا تابىستادى. پەرزەنتىنەن ايرىلعان 29 جاستاعى كەلىنشەك بالالارىن ەرتىپ توركىنىنە كوشىپ كەلدى...

قازىرگى قازاق قوعامىن قاپتاعان قاسىرەتتەردىڭ تامىرى - قۇدايسىزدىقتا جاتىر. بىزدەر - قازاقتار - تاۋەلسىزدىكتىڭ الدىندا، ياعني، سوۆەت بيلىگى كەزىندە، جەتپىس جىلدان استام ۋاقىت ء«دىن - اپيىن» دەپ اداسىپ، «قۇدايسىز» ءومىر سۇرگەن حالىقپىز. سول اداسۋدىڭ ارتى ازعىندىققا ۇلاسىپ، زاردابىن ءالى تارتىپ كەلەمىز...

ءتىپتى، سوۆەتتىڭ «كوزىن كورىپ، سۋىن ىشكەن» زامانداس­تارىمىزدىڭ باسىم بولىگى بۇگىنگى كۇننىڭ وزىندە بالاسىنىڭ (نەمەسە نەمەرەسىنىڭ) سىراحاناعا بارماي، مەشىتكە قادام باسقانىنا قاۋىپتەنە قارايدى. وزدەرى اتا ساقالى اۋىزدارىنا تۇسسە دە، اللانىڭ بار ەكەندىگىنە كۇمانمەن قاراپ، ەتەگىن جيناپ ورامال تاققان قىزدان شوشىنىپ، كەۋدەسىنىڭ جارتىسى مەن ساندارىن جالتىراتىپ اشىپ تاستاعان قىزدارعا «قارىنداس» دەپ، قيىلا قاراپ، سىلەكەيلەرى شۇبىرادى...

بۇگىندە 30 بەن 70 جاستىڭ اراسىنداعى اتا-انالار مەن اتا-اجەلەردىڭ باسىم بولىگى مەشىتكە بەت العان ۇرپاعىنىڭ ىزگى قادامىنا يگىلىك تىلەپ، يمانىن ءۇيىرۋدىڭ ورنىنا، باتىستىڭ جالعان دا قاسكويلىك ناسيحاتىنا ۋلانعاندىقتارىن سونشا، قولدارىنان كەلسە، جاستاردى مەشىتكە جىبەرگىسى جوق. ەستەرىڭىزدە بولسىن: كۇندىز مەشىتكە بارماعان جاستى - تۇندە تۇنگى كلۋبتان كورەتىن بولاسىزدار!

اتامىز قازاق: «قىزىڭ وسسە، قىزى جاقسىمەن كورشى بول!» دەگەندى بەكەر ايتپاعان، كىم بىلەدى، الگى ازعىن سەرىك مەشىتكە بارسا، بەيكۇنا ەراسىل قۇربان بولماس پا ەدى؟!.

جۇرەكتە جاقسىلىققا سەنىمنىڭ بولماۋى، ىزگىلىككە ءۇمىتتىڭ ءۇزىلۋى - قۇدايسىزدىققا اكەلەدى. باستى قادامىمىز - قۇدايسىزدىقتان قۇتىلۋىمىز كەرەك. ءباسپاسوز دە، باسقا دا قۇدايسىزدىق تۋرالى اقپار-اڭگىمەنى جەتى ولشەپ، ءبىر كەسسىن! قايعى-قاسىرەت جايلى جاعىمىز تالماي قايتالاي بەرۋ - جۇرەكتەردى جىبىتپەيدى. جۇرەك - حاقتان قورقىپ، قاناعات قىلىپ، سەنىمى زور قورعان تاپقاندا عانا مەيىرىمگا تولادى...

قاجىمۇقان عابدوللا

Abai.kz