Brent markaly múnay Londonnyng ICE birjasynda keshe 6,7 payyzgha qúldyrap, barreli 28, 95 dollar boldy. Múnaydyng búlaysha shúghyl arzanday bastauyn sarapshylar Iran Islam Respublikasyna salynghan sanksiyanyng ayaqtaluymen týsindiredi. Taghy bir sebep: iri kólemde energiya tútynushy Qytay ekonomikasynyng әlsireuine baryp tireletin kórinedi.  Osy bir júmanyng ishinde múnaydyng baghasy 10 payyzgha deyin arzandap ýlgerdi. Jyl sonyna deyin taghy da arzanday týsui mýmkin degen boljamdar bar. Múnay óndirushi elder, sonyng ishinde soltýstiktegi kórshimiz – RF «qara altyn»  qúnynyng toqtausyz qúldyrauynan ish tartyp, «qiyn kýnder alda» degendi aityp qauiptenedi. RF-nyng Qarjy ministri Anton Siluanov 2015 jyly 12 jeltoqsanda baspasóz ókilderimen jýzdesu ýstinde: «Múnaydyng bir barreli 30 dollardan da tómendeui yqtimal. Sondyqtan barlyq qiyndyqtargha dayyn boluymyz kerek», - degen edi.  Al, Anton Siluanovtyng qazaqstandyq әriptesi Baqyt Súltanov: «Ýkimet barlyq mәseleni nazarda ústap otyr. Múnay baghamy barreline 30 dollar, 20 dollar jәne odan tómen bolghan jaghdayda ssenariylerdi jýzege asyrudy qarastyru kezenindemiz. Sondyqtan bizde qarjylandyru boyynsha eshqanday qauip joq», - deydi.

Sonday-aq, QR Ýkimeti әleumettik salagha júmsalatyn qarjy-qarajattyng da qysqarmaytyndyghana sendirude.

«Shyghystardyng negizgi bóligi -  әleumettik tólemder. 2015 jylgha qaraghanda 2016 jyly onyng ýlesi 39 payyzdan 40 payyzgha deyin ósti. Áriyne, memlekettik apparatqa qatysty bólikti ontaylandyru boyynsha belgili bir rezervter bar, alayda eshqanday da әleumettik mindettemeler qysqartugha jatpaydy»,-dedi Qarjy ministri.

Qazaqstan 2015 jyldy 1,2 payyz ekonomikalyq ósimmen ayaqtaghan kórinedi. Keler jylghy ósim 2 payyzdy qúrauy yqtimal.

Qazaqstan ekonomikasynyng lokomotiyvi – múnay eksporty bolghanymen barlyq tirshilik, әriyne, tek múnaygha ghana tirelip túrghan joq. Qazaqstan әlemdegi eng strategiyalyq ónim esebindegi qymbat dýnie – astyqty syrtqa sata alatyn el. Agrarlyq salada da әleueti basym. Beri degende ózin-ózi azyq-týlikpen qamtamasyz ete alatyn mýmkindigi zor. Búl jaytty soltýstik oblystardy aralap shyqqan arnayy saparynda Preziydent Nazarbaev ta elding esine salghan edi. «Eng bastysy ishim jemnen taryqpaymyz. Azyq-týlik jetkilikti. Qaryn toq».

Alayda, býgingi júrt qarynynyng toqtyghyna ghana maldanyp jýre almaydy. Oghan tabysty júmys, jayly túrmys, alansyz ómir, ashyq qogham qajet. Korrupsiyasyz biylik, Qazaq jerining en baylyghyn enshilep alyp esirgen toptyng toqpaghynan azat, әkimshilik kedergileri kem, erkin qimyldaugha erik tudyryp otyratyn memeleket kerek. Oqu-bilim kerek. Erteden qara keshke deyin múnaydyng baghasy men daghdarysty aityp kýnirenbey, el ruhyn serpiltip oyatatyn sergek oi, serek qimyl kerek. Qalghany... qalghany ómirding aghysymen rettele jatady.

Sonymen, múnaydyng baghasy 28 dollargha qúlady. Qúlasyn. Qirap qalmaytyn shygharmyz?..

Abai.kz