Este joq eski zamannan bastap  jaqsylyq pen jamandyq, adaldyq pen aramdyq, shyndyq pen ótirik, daryndylar men darynsyzdar jarysa ghúmyr keship keledi. Qaysysy ozdy, jenisting tuyn kóterer mәre qay jerde?  Jalynan ústatpaytyn myna jalghan dúniyede búl saualdyng jauabyn eshkim dóp basyp aita qoymas. Qiyamet saghaty soqqan kezde ghana әr pende óz taghdyr  tarazysyna tartylyp, óz mәresin anyqtaydy. Mine sol sәtterde ezuing ermen tatyp, tizeng qaltyrap, kókiregindi qyltanaq teskendey kýy keshuden saqtasyn. Saqtanyp jýrmiz be? Qyryq kýnshilik shóldi basyp ótetinin bile túra jarym torsyq su ala shyqqan sormandaydyng kebin kiyip jýrgen joqbyz ba? Osyndayda bir mysal eske týsedi.

Dýnie jalghannan jýzip jýrip qanghan,oryp jýrip toyghan, az kýndik dәulet, az jyldyq dәurenning buyna pisip, kekiyip sóilep,kerdendep ayaq basatyndar kýndelikti ómirde kóptep kezdesedi. Bósip ishkenine, kýisep jegenine, qol astyndaghylardy  tizesine salyp tizerletip, omyraugha salyp opyryp jiberer ojarlyghyna mәz bolyp jýrgender de bar. Kýnderding kýninde  solardyng biri túraqsyz jardan týnilip, túrlausyz dostan aiyrylyp, fәny tirlikten bezip ómirining mәnin joghaltady. Keshe ghana serkening dauyn atan ógiz berip satyp alatyn pәleqor tirligi tatymsyz, isteri qúnsyz bolyp, ómir shuaghynyng arasynda ólim  sәulesining qatar jýretinin sanasymen saralaydy. Saba týbi sarqyndy jasy qalghanda bar ghúmyry shaytannyng shirkeuinde,  malghúnnyng meshitinde ótkenin týsinedi. Týsinedi de qaytsem armanym ishimde, barmaghym tisimde ketpeydi dep  keshegi shyrmauyqtay shyrmalghan kýnshildigi men kekshildiginen tuyndaghan jamandyqtaryn joy joldaryn oilastyra bastaydy. Kóp dýniyeni oy eleginen ótkizip aqyrynda  betting aryn belge buyp, qúryghy jetken jerge deyin qolyn sozyp jighan bar baylyghyn jaqsylyq jolyna júmsamaqshy bolady. Jarlyny jetistiremin, kemdi tenestiremin degen songhy tilek armanyn jolbasshy etip iske kirisedi. Qaltasynyng týbi kóringenshe qayyrymdylyq kórsete jýrip bar jaqsylyqtaryn jariya etudi de úmytpaydy. Áleumettik jelilermen, jergilikti telearnalarda  jomarttyghy aitylghanda anyzday, estilgende ertegidey  dýmpui kýshti , dabyry basym dýniyege ainalady. Biraq jýregining tazarghanyn, ómirining ózgergenin sezinbeydi. Kýnderding kýninde kóshede ketip bara jatqan bir kisining týimesi ýzilip týskenin bayqap qalady. «Qoyshy, týimede túrghan ne jaqsylyq bar deysin, basqa da týimeleri jetkilikti ghoy » dep jýre bermekshi bolady da, songhy sәtte kәri denesin syqyrlatyp jerdegi týimeni iyilip alady da,  әlgi kisini quyp jetip qolyna ústatady. Kóp úzamay fәny dýniyemen qoshtasyp,  baqilyq bolady.  Súraq jauap bastalady. Aldyna ýlken tarazy qoyylyp sol jaghyna barlyq jamandyqtary jinalady. Al ong jaghy bos. Tarazynyng sol jaghy basylyp bara jatqan kezde ong jaghyna bir perishte týimeni salady da jaqsylyqtyng tarazysy basymdau bolyp shyghady. «Myna jalghyz týime mening barlyq jamandyqtarymdy basyp ketti. Biraq mening basqa da jasaghan jaqsylyqtarym kóp edi ghoy, olar nege kórinbeydi» dep súraydy . Sonda «Sen jasaghan jaqsylyqtarynnyng barlyghyn maqtan  qylyp jariya ettin, sondyqtan olar joyyldy. Al týimeni úmytyp kettin, ol seni tozaq otynan saqtap qaldy» degen eken. Áriyne, búl anyz әngime. Degenmende osy anyzdyng negizinde Múhamed payghambarymyzdyng /s.gh.s/ «Ong qolyng bergen sadaqany sol qolyng bilmey qalsyn» degen eskertui, «Jaqsylyq jasasang – jasyr, Jaqsylyq kórseng – asyr» degen últtyq tәrbiyemiz jatqan joq pa? Ótkenge kóz jýgirtsek sahaba, tabighinder basqa júrttyng emes, alghan adamnyng ózi sadaqany kim bergenin bilmey qaluyn qalaghan. Sadaqa etken nәrseni bosaghasynyng aldyna qaldyryp, esikterin qaghyp qana kete barghan.  Qasiyetti Qúranda da: «Eger sadaqany (zeket, sol siyaqty qayyrly ister) jariya bersender, qanday jaqsy. Eger ony paqyrlargha jasyryp bersenizder, búl sender ýshin odan da jaqsy. Búl sebepten, Alla kýnәlaryndy jasyrady. Sonday – aq, Alla istegenderindi tolyq bilushi» («Baqara» sýresi, 271 – ayat), – delingen. Basqalargha júghysty, úghysty bolsyn, bireulerge oy salsyn degen maqsatta jariya bolghany jaqsy, biraq sol jaqsylyghyndy qaytalap aityp maqtan retinde kórsetu riyagha ainalady, sauaby shayylyp, adam kýnәgha batuy da mýmkin. Payghambarymyz (s.gh.s.) búl jayynda: «Mening sender jayynda eng qorqatyn nәrsem – kishi shirk (serik qosu)», – degen. Sahabalar: «Kishi shirk degen ne?», – degende, Ol (s.gh.s.): «Júrtqa kórsetu ýshin amal jasau», – dep jauap bergen.  Ókinishtisi osynday hadisterdi uaghyzdap jýrgen meshit qyzmetkerleri qayyrymdylyq sharalaryn әleumettik jelilerde, jergilikti aqparat qúraldarynda jelpildep kórsetuge qúmar. Sonday sәtterde «moldanyng istegenin isteme, aitqanyn iste» degen babalar danalyghyna qayran qalasyn.

Júmahmet Jaylaubaev

Abai.kz