Týrkiyada әskery tónkeris jasamaq bolghan 600-den astam adam ústaldy. Týrkiya biyligi júma kýni keshke elde әskery tónkeris jasau әreketi bolghandyghyn habarlaghan edi.  El preziydenti Erdoghan әskery tónkeris jolyndaghy әreketti shaghyn býlikshil top úiymdastyryp otyrghanyn aityp, halyqty býlikshilerge qarsylyq kórsetuge shaqyrdy. Songhy mәlimetterge sýiensek,  oqigha saldarynan kem degende 60 adam qaza tapqan kórinedi.

Týrkiyadaghy әskery tónkeris dep sipat berilip jatqan oqighany kórgen әriptesterimiz de bar. Sonyng biri  Habar» jәne «24 KZ» telearnalarynyng menshikti tilshisi Erjan Jýsip Týrkiyadaghy oqigha turaly «QazAqparat» tilshisine bayandap berdi.

Onyng aituynsha, tәrtipsizdikter keshe keshki uaqytta bastalghan.

«Eshkim búlay bolady dep oilaghan joq. Men búl uaqytta keshki asymdy iship otyr edim. Eng birinshi aqparat Tvitter әleumettik jelisinde payda boldy. Osy әleumettik jelini paydalanushylar týngi saghat 22.00 shamasynda Ankaranyng ýstinen әskery úshaqtar úshyp jatqandyghyn, Ystambúl qalasynda eki kópirding jabylghandyghyn jazdy.

Keyin, әskeriylerding Týrkiya Preziydentining reziydensiyasyn basyp alghandyghy jayynda aqparat tarady.

Býlikshiler toby múny «әskery tónkeris»  dep mәlimdedi. Búdan keyin, 15-20 minuttan son, alghashqy mәlimetter payda bola bastady. Adamdar әleumettik jeli men telearnalyq habarlardy múqiyat baqylap otyrdy», - dedi E. Jýsip.

Odan әri Týrkiyanyng reytingtik NTV telearnasynyng tikeley efiyrine telefon arqyly Týrkiyanyng Premier-ministri Binaly Yyldyrym shyqty.

Ol bolyp jatqan oqighagha әskery tónkeris dep bagha beruge bolmaytyndyghyn aitty. Premier halyqty tynyshtyqqa shaqyryp, qazir jaghdaydyng túraqtalghandyghyn, barlyghy baqylaugha alynghandyghyn, kinәliler jazagha tartylatyndyghyn mәlimdedi.

«Biraq, keyin jaghday shynynda da qauipti bola bastady. Kóp úzamay Preziydentting ózi Skype arqyly tikeley efirge shyghyp, shyn mәnisinde  qaruly kýshter salasynda qyzmet jasaytyn belgili bir әskery adamdar biylikti basyp alugha әreket jasaghandyqtaryn, osylaysha opasyzdyqqa barghandaryn mәlimdedi.

Ol halyqty ortalyq alandargha, әuejaylargha shyghyp, býlikshilerding әreketine narazylyq bildiruge shaqyrdy. Osy uaqytta Atatýrik әuejayy sekildi strategiyalyq manyzy bar nysandargha tankter jyljy bastady.

Últtyq barlau ghimaratynyng aldynda qaruly qaqtyghys boldy. Tónkerisshiler ony basyp alghysy keldi.

Olar Ystambúldaghy Ishki ister basqarmasyn da basyp alghysy kelip, ol jaqqa tankterdi búrdy. Halyq Preziydentting mәlimdemesinen keyin, kóshelerge, alandargha shyghyp, tankterding ótuine jol bermedi», - dedi әriptesimiz «Qazaqparatqa» bergen shaghyn súhbatynda.

Al әskeriyler bolsa, jemqor biylikti taqtan taydyramyz dep qolgha qaru alghangha úqsaydy.

«Eng qyzyghy, Týrkiyanyng Qaruly Kýshterining resmy saytynda biylikting basyp alynghandyghy turaly aqparat payda boldy. Odan keyin, internet pen әleumettik jelilerding  júmysy nasharlap ketti.

Al kóp úzamay túrghyndar azyq-týlik satyp alu ýshin jappay dýkenderge aghyla bastady. Óitkeni, ertengi kýnning qalay bolatyny belgisiz edi. Búl uaqytta bankomattar, janar may qúy stansalary jәne qoghamdyq kólik júmys istemedi. Búqaralyq aqparat  qúraldarynyng mәlimdeuinshe, Ystambúldyng keybir aumaqtarynda jarylys dybystary estilipti.

Keyin, býlikshiler Týrkiya Qaruly Kýshterining basshysy, olardyng qolyna kepildikke alynghandyghyn mәlimdedi.  Tangha qaray onyng jaghdayy qalay bolghany belgisiz. Premier-ministr eger de kimde-kim әuege әskery úshaqtardy nemese tikúshaqtardy rúqsatsyz kóteretin bolsa, atyp týsiriletindigin habarlady», - dedi «Habar» men 24 KZ arnasynyng Týrkiyadaghy tilshisi «QazAqparatqa».

Sonday-aq, ol Týrkiya Parlamentine de shabuyl jasalyp, 12 adamnyng jaraqat alghandyghyn jetkizdi. Óz kezeginde Qazaqstannyng konsuldyghy Týrkiyada jýrgen qazaqstandyq studentterdi jәne basqa da otandastarymyzdy abay bolugha, әzirge ýiden dalgha shyqpau kerektigin eskertken.

«Taghy bir aita ketetin jayt, Rejep Tayip Erdoghan memlekettik tónkeris jasalu barysynda Marmaristegi qonaq ýiden shyqqany sol eken, sol qonaq ýige shabuyl jasalghan. Oghan eki bomba týsti», - dedi E. Jýsip.

QR Syrtqy ister ministrligi qazir Týrkiyadaghy qazaqstandyqtar ýshin jedel jeli telefondary júmys jasap túrghanyn aitady.  Qosymsha súraqtar tuyndaghan jaghdaylarda Qazaqstannyng Týrkiyadaghy diplomatiyalyq jәne konsuldyq mekemelerinde ashylghan «jedel telefon jelisine» habarlasugha bolady:

- QR Elshiligi (Ankara q.): +90-533-600-6092,

- QR Bas konsuldyghy (Ystanbúl q.): +90-542-471-2211,

- QR Konsuldyghy (Antaliya q.): +90-535-418-3532.

Týrkiyadaghy QR Elshiligining mәlimetinshe, kurortty qalalardaghy jaghday túraqty, әitse de demalushy qazaqstandyqtargha qonaqýilerden shyqpau kerektigi qatang eskertildi.

Týiin

Jergilikti uaqyt boyynsha saghat 4.00-de Erdoghan Ystambúl әuejayynda tilshilerding aldyna shyghyp, Týrkiyada tónkeris jasamaq bolghandardy eng qatal jazanyng kýtip túrghanyn mәlimdedi. Sonday-aq, Erdoghan býlik shyghardy dep Fethullah Gýlendi aiyptady. Ol, preziydentting aituynsha, Pensilivaniyadan búiryq berip otyrghan. Fethullah Gýlen "Hizmet" qozghalysyn basqarady. 

Abai.kz