Aqtóbedegi qaqtyghys saldarynan 20 adam qaza tapty. Onyng jeteui әskery qyzmetker men beybit túrghyndar bolsa, qalghandary kýsh qúrylymdary «lankes» dep ataghan órimdey qazaq jigitteri. Keshe, 9 mausymda ótken jalpyúlttyq aza tútu kýninde sol jigitterding esimderi atalmady. Amankeldi Aytaly aitpaqshy, olardyng ata-anasy men tuystaryna kónil aitylmady. Múnday oqys әreketke bastaghan sebepter jóninde bizge әli eshteme belgisiz.

«Lankestiktin» aitylyp jýrgen «diniy» motivirovkasy oidan shygharylghan ba deymin. Óitkeni, múnday oqighalardyng jay ghana әleumettik nemese kriminaldyq sebepterining óni ainaldyrylyp, oghan «Tóleshevting isi» siyaqty sayasy nemese diny «yarlyk» japsyryla saluy әdettegi jaghday.

Kýsh qúrylymdary tarapynan óltirilgen 13 jigit osy qoghamnyng perzentteri edi. Eshbiri aspannan týsken joq. Bәri de ata-ananyng ýmit kýtken úldary bolatyn. Mektep partasynda otyrdy, әskerde mindetti boryshyn ótegenderi de bar shyghar. Sol jastardyng qyrshynynan qiyluyna ózimiz kinәlimiz.

Olardyng soyqandy sodyrlyq jolyna týsuine týrtki bolghan eng aldymen – memlekettik biylik. Eger elimizde dúrys últtyq iydeologiya qalyptasqan bolsa, jastargha ondy patriottyq sezim darytylghan bolsa, adaldyq pen әdildik tu etilse biz múnday qasiretke úshyramaghan bolar edik. Últtyq iydeologiyalyq kenistiktegi vakkum, jalghan úrandar, kózboyaushylyq pen korrupsiya jastardyng ertenge degen senimin joyyp, «baqytty» basqa jaqtan izdeuge mәjbýr etip otyr.

Ózining azamattyq qúqyghyn jýzege asyrmaq bolghandar –shetelden 150 dollar aqsha alghan satqyn, aqiqatty aitqysy kelgender – iydeyalyq jau, kriminaldyq belsendiler – tónkeriske úmtylghan sayasy qarsylas tanylghan býgingi kýnde halyq biylikting әr sózinen mýlde qarama-qayshy maghyna izdeytin boldy.

Is jýzinde Aqtóbedegi qaqtyghys memleketting jibergen iydeologiyalyq qatelikterining qaqtyghysy. Ókinishke qaray biylik ony moyyndamaydy. «Aldymen –ekonomika, sayasat – odan son» ústanymy qate ekendigin ómir kórsetti. Qoghamnyng irgetasy ekonomika emes últtyq iydeologiya bolu kerek. Bizge әdette eshqashan ólmeytin el siyaqty aqylgha qonymsyz birdemeler tyqpalanyp jatady. Jalghan irgetastyng ýstine shynayy ghimarat salugha bola ma?!

Óz basym jazyqsyz qaza tapqan 7 jigitting otbasymen qosa iydeologiyalyq vakkum saldarynan janylys jolgha týsken 13 qazaq jigitining otbasyna da qayghylaryna ortaqtasyp kónil aitamyn.

Marat Toqashbaev

Feysbuktegi paraqshasynan