Elordada ótken Euzariyalyq ekonomikalyq odaq basshylarynyng kezekti kenesi ayaqtalyp, bes elding preziydentteri EAEO-nyng qazirgi betalysyna bagha berdi. Búl turaly Qazaqstan Respublikasynyng resmy sayty habarlady.

Sonymen, Astanada ótken jiyngha odaqqa mýshe bes elding basshylary: Núrsúltan Nazarbaev, Serj Sargsyan, Aleksandr Lukashenko, Almazbek Atambaev jәne Vladimir Putin qatysty. Astanadaghy alqa-qotan jiynda Euraziyalyq ekonomikalyq odaqty damytudyng ózekti mәseleleri men perspektivalary qarastyrylghan.

Sonymen, alys-jaqynnan jiylghan eski әm jana odaqqa mýshe el basshylary EAEO-nyng alghashqy 2 jyldyq júmysy turaly oilaryn ortagha saldy. Bireuleri EAEO-nyng keleshegine ýmit bildirse, endi bireuleri «EAEO-gha mýshe bolghannan tapqan paydamyz joq» dedi.

Kenesti ótkizushi memleketting basshysy retinde Qazaqstan Preziydenti Núrsúltan Ábishúly EAEO turaly kelisimning jasalghanyna eki jyl toluymen qúttyqtay kele, býkil әlem boyynsha ekonomikalyq birlestikke mýddelilik artyp, EAEO-nyng halyqaralyq baylanystary barghan sayyn qarqyndy damyp kele jatqanyn atap ótti.

«Búl qújatqa 2014 jylghy 29 mamyrda Qazaqstan, Resey Federasiyasy jәne Belarusi elderi osynda, Astanada, qol qoydy. Qysqa uaqyt ishinde bizding qatarymyz Armeniya jәne Qyrghyzstanmen tolyqty. Qúrylghanyna az ghana merzim ótkenimen jәne bastapqydaghy ekonomikalyq qiyndyqtargha qaramastan, býginde EAEO tolyqqandy integrasiyalyq birlestik retinde qalyptasty dep senimmen aitugha bolady. Ekonomikalarymyzdy jaqyndastyru isi endi  EAEO turaly kelisimde belgilegen josparlar men merzimderge sәikes jýzege asyryluda. Ýkimetter jәne biznes qauymy bir-birimen yntymaqtasudyng qajetti tәjiriybesin jinaqtap jatyr. Ózara is-qimyldyng ishki mәseleleri negizinen  reglamentteldi. Qoyylghan mindetter men odaq qyzmeti qaghidattarynyng jýzege asyryluy memleketterimizding ekonomikasyna quatty serpin beretinine senimdimin», – dedi Memleket basshysy.

Al Belarusi Preziydenti Aleksandr Lukashenko EAEO-nyng júmysyna kónili tolmaytynyn jetkizipti.

«Ókinishke oray, biz әuelde josparlaghanday odaqtas memleketterding bәri birdey damyp ketken joq. Keybirining ekonomikasynda ósim kórsetkishi әli kýnge deyin túralap túr. Problema sheshilmegen kýii túr. Osynday ózekti mәselelerding birsypyrasyn býgin talqyladyq. Eng әueli bizding qol jetkizgen teoriyalyq jetistikterimizdi is jýzinde jýzege asyru qajet»,-deydi Aleksandr Grigoriyevich.

Sonday-aq, Lukashenko EAEO-nyng júmysynyng ilgeri baspauynyng naqty sebebi mynalar dep kórsetipti:

1. Odaqqa mýshe el basshylary qaghaz jýzinde kelisimderge kelgenimen, osy jobalardy jýzege asyru mәselesi sol qalpy qalyp otyr.

2. EAEO kenistigindegi qoyylyp otyrghan shekteuler ózgerusiz, qalpynda qaldy. EAEO-gha mýshe elderge ortaq tendey qúqyqtyq jaghday әli jasalghan joq.

3. Onyng ýtine kelisimge qol qoyghannan keyin, elimizdegi tauar ainalymy qúldyraugha úshyrady. 2012-2013 jyldary Belarusiyanyng jyldyq tauar ainalymy 65 mlrd dollar bolsa, 2015 jyldyng qorytyndysy boyynsha, búl kórsetkish 45 mlrd dollargha deyin kemigen. Demek, EAEO kelisimderining kóp tetikteri bizding erkin júmys jýrgizuimizge kedergi keltirude. Útqan kim, útylghan kim?

Al ekonomikalyq integrasiyagha sonynan qosylghan Qyrghyzstannyng Preziydenti Almazbek Atambaev EAEO ayasynda qoldan jasalghan qiyndyqtar bar ekenin aitty.

«Qyrghyzstannyng Euraziyalyq intergasiyany qoldap, EAEO-gha kiru jóninde kelisimge qol qoyghanyna tura bir jyl ótti. Integrasiyanyng qyrghyz-qazaq shekarasynan kedendik baqylaudyng alynyp tastaluy, Reseyde jәne EAEO-nyng ózge elderinde migranttardyng jaghdayy jaqsarghany sekildi ong nәtiyjelerge qaramastan, birneshe problemalardy atap ótkim keledi. Búlar temirjol tariyfin biringhay sәikestendiru, qyrghyz kartobyn Qazaqstangha әkeluge shekteu qoi, qyrghyz-qazaq shekarasynda veterinarlyq baqylaudy jәne Resey jәne ózge aimaqtargha tauar tranziytin alyp tastau», - dedi Atambaev.

Al Resey Preziydenti Vladimir Putin Euraziyalyq odaq ayasynda ortaq aqparattyq kenistik qúru iydeyasyn  úsynghan.

«Odaq ayasynda birtútas aqparattyq kenistik qúrudyng bolashaghy zor. Búl ýshin Euraziyalyq komissiya arnayy tújyrymdama dayyndap, tiyimdi joba úsynuy tiyis. Sonymen qatar 2019 jylgha qaray ortaq aqparattyq naryqty qalyptastyruymyz qajet», - deydi Resey Federasiyasynyng preziydenti Vladimir Putiyn.

Jaqynda qogham belsendileri men ziyaly qauym ókilderi, әleumettik jeli qoldanushylary Qazaqstandaghy keybir reseylik arnalardyng habar taratuyn shekteudi úsynghany belgili. 

Núrzat Toghjan

Abai.kz