Poemagha tang qalghan nemis aqyny osylay dedi.

Qúlager shesheng – súnqar, әkeng - túlpar

Soghyp eng dóneninde segiz arqar.

Salbyrap sapty ayaqtay tómengi ernin,

Bota tiresek, qyz saghaq, sandal kerim.

Qúlpyrghan kýlte jibek qúiryghyn-ay

Or bolyp qalushy edi shapqan jerin, - degen suretteudegi Qúlagerding shyn jýirikke tәn mýsinin, bәigege shapqandaghy qimylyn Astanadan alty shaqyrym jerdegi «Astana-Kókshetau» tas jolynyng boyynda Qúlagerge qoyylghan eskertkishke qarap tolyq kózge elestetemiz. Aqyn Iliyas Jansýgirovtyng qapyda qazagha úshyraghan qazanatty qazaqtyng «Qúlageri» degeni qanday keremet! Búl eskertkish aqynnyng óresi biyik, órisi keng shygharmasynyng qúlaq kýii ispettes, ómir shyndyghynyng shymyldyghyn sypyra, serpe ashyp, syrtqa syr shashyp, dýbir salyp túr.

Qazaqtyng qazanaty  - Qúlager bolsa, býgin, mine, sol ataqty «Qúlager» poemasy nemis tiline qazaqsha týpnúsqasynan tikeley audarylyp, Qazaqstan-Gyote institutynyng qoldauymen «Büchergilde» (Germaniya) baspasynda basylyp shyqty. Osy orayda poemanyng nemis tilindegi núsqasynyng avtory, nemis jazushysy Gert Haydenrayh Qúlager eskertkishin túrghyzghan jazushy,   QR enbek sinirgen jattyqtyrushysy, últtyq at sporty týrlerin osy zamangha layyqtap,  negizin qalaghan, Úly Dala qyrandary qozghalysynyng teng tóraghasy, birneshe kitaptyng avtory Sәdibek Týgelmen Úly dalanyng simvolyna arnalghan eskertkish basynda jýzdesti. Qúlagerge arnaghan eki túlghanyng búl enbekteri dýiim qazaq halqy ýshin ýlken abyroy. Nemis tilindegi audarylghan  poemanyng alghashqy týpnúsqasyn nemis jazushysy Gert Haydenrayh qasiyetti Qúlager eskertkishining basynda Sәdibek Týgelge tabys etti.

Audarma mәselelerine degen asqan qyzyghushylyq – nemis mәdeniyetine tәn erekshelik. IYә, Aqan serining sezim dýniyesindegi kýiinishin, psihologiyalyq tebirenisin dәlme dәl nemis tilinde suretteuden asqan sheberlik bola ma?.. Sonymen, halqymyzdyng mәdeniyeti men ónerin, tarihy men salt-dәstýrin nemis tilinde әigilegen  «Qúlager» poemasy  oqyrmandaryna jol tartty.    Jazushy Sәdibek Týgel óz kezeginde nemis jazushysy Gert Haydenrayhke halqymyzdyng qanaty, qorghany, aibyny bolghan qazanattargha arnalghan «Qazanat» kitabyn tartu etti.

Jalpy, osy arada, Gert Haydenrayh turaly qysqasha aita keteyik. Ol belgili nemis jazushysy, jurnalist, audarmashy, aqyn әri ssenarist. 1944 jyly Germaniyanyng Ebersvalid jerinde dýniyege kelgen. Darmshtadt pen Munhen qalalarynda bilim alghan. «Theater in der Kreide» atty Munhen teatrynyng negizin qalaushylardyng biri. Germaniyalyq P.E.N.-klubtyng belsendi mýshesi, 1991-1995 jyldary sol klubty basqarghan. 2004 jyldan beri Bavariyalyq óner akademiyasynyng mýshesi, 2011 jyldan beri sol akademiyanyng әdebiyet bólimin basqaryp keledi.

Keshe Astanadaghy Últtyq Akademiyalyq kitaphanada poemanyng nemis tilindegi audarmasynyng túsaukeseri boldy. Túsaukeserding jalghasy býgin Almatydaghy Últtyq kitaphanada ótedi.

Poemany týpnúsqadan jolma-jol audaryp, alman tiline tәrjimalaghandar, qazaq-nemis tilderining mamandary: Tansúlu Rahymbekova, Iman Estaev jәne Saltanat Áshirova. «Qúlager» - qazaq tilining bay qúnary, kórkem tili, beyneli sózi, súlu sureti kórinis tapqan ghajap poema ekendigin eskersek, búl rette atalghan shygharmany alman tilinde sóiletken til mamandarynyng enbegi erekshe ekindigin ekpin týsire aitugha tiyispiz. Qazaq jәne nemis tili mamandarynyng jolma-jol audarmasyn paydalanghan nemis aqyny  Gert Haydenrayh «Qúlager»  poemasyndaghy tilding qúnary men teneulerge tang qalyp: «Mynau naghyz Shekspirlik shygharma ghoy», - dedi keshegi túsaukeserde.

Abai.kz