Býgin AQSh-ta kezekti Preziydent saylauy ayaqtalyp, dauystar esepteldi. Demokrattar eli ózderining 45-Preziydentin saylady. Saylaualdy dodalardyng qorytyndysy boyynsha preziydenttik kreslodan dәmelilerding ishinde sheshushi bәseke sayasatker Hilary Klinton men mulitiy-milliarder Donalid Tramptyng arasynda órbigen-tin.

Halyqaralyq sarapshylar Hilary Klinton Preziydent atanghan jaghdayda AQSh pen Resey arasyndaghy sayasy jaghdaylar kýrdelene týsetinin boljady. Hilary jaryssózder kezinde (stand up speach) birneshe mәrte RF Preziydentin әjualaghan bolatyn. Tipti, ózining qarsylasy Donalid Trampty Putinning minis atyna tenegen. Al Tramptyng Reseymen qarym-qatynasy jaqsy ekenin әlemdik BAQ әlsin-әlsin jazyp keledi. Sonymen Demokratiyashyldar men Respublikashylar arasyndaghy tartystyng qorytyndysy boyynsha Donalid Tramp AQSh-taghy Preziydent saylauynyng jenimpazy atandy.

Saylaugha Respublikashylar atynan týsken Donalid Trampt elektorattyng 48 payyz dauysyn jinaghan (57 059 713).  Onyng basty qarsylasy, Demokratiyashyldar ókili Hilary Klinton  47 payyz dauys jinap, nebәri ekinshi oryngha jayghasty (56 088 589). AQSh Senatynda da bәseke qyzu jýrdi. Senattaghy esepteuler boyynsha Tramp 51 oryn, Klinton 47 oryn iyelense, Kongresste 235 dauyspen taghy da Donalid ozyp shyqty. Al Hilary Klintonge dauys bergender Kongresste bar bolghany 180.

Sonymen AQSh-tyng 45-Preziydenti – Donalid Tramp atandy.

Erlan Sairov, sayasattanushy:

- AQSh-taghy Preziydent saylaularyn boljau qiyn. Ózderiniz bilesizder, mynau saylaudyng negizgi favoriyti Hilary Klinton bolyp kelgen. Al saylaushylardyng pikiri mýlde basqa bolyp shyqty. Búl óz kezeginde AQSh-taghy naghyz demokratiyanyng bir kórinisi. Búl naghyz saylau. Yaghni, azamattar ózderining saylau qúqyghyna tolyq ie bolyp otyr degen sóz. Sonymen birge jaryssózderding barlyghynda derlik Hilary Klinton ozyp keldi. Búl birinshiden demokratiyanyng mehanizmderining ýzdik ýlgisi boldy. Amerikada ol búrynnan qalyptasqan.  Mening oiymsha, bizge osynday mehanizmderge, tetikterge talpyna beru kerek. Men ghana emes, kóptegen sayasatkerler, Halyqaralyq instituttar Hilary Klinton jenedi dep boljaghan edi. Olay bolmay qaldy. Kongress pen Senat - búl Amerikada eng damyghan instituttar. Birinshiden, onyng sayasatta óz orny bar. Tipti búlardyng Preziydentting sheshimine veto qoyatyn qúqyqtary bar. Osy saylauda qansha qiyn bolsa da, respublikalyqtardyng mereyi ýstem boldy.

Endi, Qazaqstangha shynyn aitu kerek, kim jense de kóp dýnie baylanysty bolmaydy. Hilary Klinton da, Donalid Tramp ta AQSh-taghy iri korporasiyalardyng ókilderi. Búlar halyqtyng aldynda, qoghamnyng aldynda birin-biri synaghanymen, búlardyng jaqsy dos ekenin biz bilemiz. Kim jense de bәribir újymdyq sayasat bolady. Mysaly, qazir Qytay Dýniyejýzilik ekonomika gegemen bolyp, birinshi oryngha shyghugha talpynyp jatyr. Sosyn Amerikanyng ishki problemalary bar. Qazirgi AQSh-tyng memlekettik qaryzynyng ózi jýz trillion dollardan asyp ketken. Búl astronomatikalyq sifr.  Jana Preziydent jaqyn arada jahandyq sayasatqa aralasa qoymaydy. Sosyn búl ekeui de AQSh-taghy iri kapitaldarynyng ókilderi. Sayasat mindetti týrde újymdyq bolady.

Núrzat Toghjan

Abai.kz