JAT AGhYMDAR JASTARDY JARYLQAP JATYR
«Búryn qylmys jasaghan, júmyssyz, diplomsyz. Diny sauaty kem, diny әdebiyetterdi oqymaghan. Biraq, ghalamtordaghy diny materialdar men terrorlyq әreketterge ýndeytin uaghyzshylardyng sózine tez beriledi».
Qazaqstan Respublikasy Bas prokuraturasy qoghamdyq qauipsizdik turaly zandardyng qoldanyluyn qadaghalau departamenti bastyghynyng orynbasary Qayyrgeldi Sәkenovtyng maqalasynda teris aghymda jýrgen jastardyng beynesi jogharydaghyday bayandalady. Maqala avtorynyng jazuynsha, byltyr ekstermistik jәne terrorlyq qylmys jasaghany ýshin 143 adam sottalypty. Osynday kelensizdikterding aldyn alu maqsatynda 2016 jyly Aqtóbe oblysynda jergilikti halyq kýndelikti kezdesetin mәselelerdi rettep, qylmystyq isterding jolyn kesu sharalary jýrgizilgen. Atalghan sharagha dintanushylar bar, dәrigerler men qarjygerler bar, psihologtar men júmyspen qamtu ortalyqtarynyng mamandary bar, barlyghy – 230 maman jәne 145 myng adam qatysqan 2,5 myng jiyn ótkizilipti. Jiyn barysynda júmyssyzdardyng júmysqa túruyna, júmys oryndarynan jalaqylaryn ala almay jýrgenderge naqty kómek kórsetilgenge úqsaydy. Astana men Almatydan barghan dәrigerler 4 mynnan astam adamdy qarap, mýgedekterge tirek arbalar berilipti.
Jә, búnyng bәri dúrys qoy. Biraq, bizding Ýkimet, zannyng oryndaluyn qadaghalaytyn organ (Prokuratura) nege kesh qimyldaydy osy? Nege baspasózding dabylyna qúlaq aspaydy? Bizge mәselening mine, osy jaghy týsinksiz. Qayyrgeldi Ánaurbekúlynyng sózine sýiensek, teris aghamnyng sonynda jýrgen jastardyng deni júmyssyz eken. Al, bir qyzyghy Ýkimet sheshe almay otyrghan osy júmyssyzdyqtyng jayyn dәstýrli emes diny jat aghymnyng jetekshileri astyrtyn rettep, orayyn keltirip otyr. Qaytip deysiz ghoy? Júmyssyz jastargha úyaly telefondar men avtokólikterding bólshekterin arzan baghamen taratu arqyly. «Ash adamgha balyq berme, balyq aulaudy ýiret» demekshi, jat aghymdardyng kólenkedegi «kósemderi» әlgindey jenil-jelpi tabys kózderin jastargha tauyp berip qana qoymay, olardy óz qataryna tartyp, qarasyn molaytyp-aq jatyr. Ótken jazda Almatyda ala tayday býlik salghan Kýlekbaev, mysaly, kók bazardyng janynda úyaly telefon satyp jýrgen jastyng biri bolghan. Sol qatarda endi qansha Kýlikbaevtyng jýrgenin kim biledi? Biraq, qazaq Ýkimeti men zang organdary ótpeli nauqan tirlikten әrige basar emes. Sony qapysyz angharghan jat aghymdar qazaq jastaryn júmyspen ghana emes, aqashamen, baspanamen, ózge de qajettiliktermen, qat dýniyelermen, tipti, bәibishe-toqalmen qamtamasyz etip, jarylqap jatyr.
Abai.kz