EKSPO-2017. HALYQARALYQ QATYSUShYLARDYNG MANYZDY JINALYSY BASTALDY
Býgin EKSPO-2017 kórmesine qatysushylardyng III jinalysy óz júmysyn bastady. Búl is-shara halyqaralyq kórmening ortalyq jәne songhy mәresi bolyp otyr. Halyqaralyq jinalys - EKSPO-ny úiymdastyrudaghy manyzdy jiyn. Jinalys jyl sayyn ótip, halyqaralyq kórmege qatysushylar men qyzyghushylyq bildirgen taraptargha aqparat almasugha arnalghan ýlken mýmkindik. Jinalys 2 kýn boyy (22-23 aqpan aralyghynda) ótedi.
2012 jylghy 22 qarashada Halyqaralyq kórme burosynyng (HKB) 152-shi Bas Assambleyasy kezinde Halyqaralyq kórme burosyna 161 mýshe-memleket ókilderining qúpiya dauys berui barysynda Astana EKSPO-2017 halyqaralyq mamandandyrylghan kórmesin ótkizu orny bolyp tandaldy. Astana ótinimin 103 memleket qoldady.
2014 jylghy 11 mausymda Parijde (Fransiya) Halyqaralyq kórme burosy (HKB) Bas Assambleyasynyng 155-shi sessiyasy ótti, onyng barysynda «EKSPO-2017» halyqaralyq mamandandyrylghan kórmesi resmy moyyndalyp, Qazaqstangha HKB-nyng tuy tabys etildi. Osy kezden bastap Qazaqstan sheteldik qatysushylardy tartu, korporativtik qatysushylarmen kelissózder jýrgizu, Kórmeni imidjdik ilgeriletumen ainalysu qúqyghyna ie boldy.
Astana q. EXPO-2017 halyqaralyq mamandandyrylghan kórmesi 2017 jylghy 10 mausymda bastalyp, 10 qyrkýiekte ayaqtalady.
EKSPO-2017 kórmesine 100 memleketting ókilderi qatysady dep josparlaymyz. Jalpy, 2 millionnan artyq kelushiler kýtiledi, olardyng әrqaysysy shamamen 2 ret jәne odan artyq kórmege keledi. Osylaysha, jalpy kelushilerding sany 5 milliondy qúrady. Jalpy kelushiler sanynyng 85%-y qazaqstandyqtar bolatyny kýtiledi, al 15%-y – sheteldik memleketterding azamattary, olardyng kópshiligi TMD jәne Qytay memleketterinen keledi. Sonday-aq Europadan, Týrkiya men AQSh-tan turister kýtiledi.
EKSPO-2017 halyqaralyq mamandandyrylghan kórmesi basty taqyryby – «Bolashaq energiyasy». Búl halyqaralyq qauymdastyqtyng jer sharyna zor әserin tiygizetin energiyany tútynu mәselesine alandaushylyghyn kórsetedi. Kórmening negizgi maqsaty: jauapkershilikke shaqyru, pikirtalastargha yntalandyru jәne adamdardyng jer sharynda energiyany tútynuyn josparlau jәne baqylau qabiletin qalyptastyru, tabighatqa tiygizer zalaldy barynsha azaytu. Osy mindetterdi jýzege asyru «Adamzattyng orasan zor mәselelerin sheshu» atty Kórme taqyrybynyng taqyrypshasy arqyly kórinis tapqan.
Kórmening basty taqyryby taqyrypshalar arqyly ashylady:
• CO2 shygharyndylaryn qysqartu;
• Energiya tiyimdi ómir salty;
Barlyghy ýshin energiya.
Astana q. EKSPO-2017 halyqaralyq mamandandyrylghan kórmesin ótkizu - Qazaqstannyng negizgi últtyq jobalarynyng biri. Bizding memleketimizding elordasynda osynday auqymdy is-sharany úiymdastyrugha bastama kótergen QR Preziydenti Núrsútan Nazarbaev boldy.
Elbasynyng halyqaralyq bedeli jәne jan-jaqty qoldauy Astananyng EKSPO-ny ótkizu qúqyghyna dauys berude manyzdy jenis faktoryna ainaldy.
Qazaqstan Preziydentining kórmeni ótkizu jobasyn ózining jeke baqylauyna aluyna baylanysty atalmysh joba jyldam әri sәtti damuda. Astanany EKSPO-2017 qojayyny retinde moyyndaghannan keyingi eki jyl ishinde auqymdy júmys jasaldy: «Astana EKSPO- 2017» últtyq kompaniyasy qúryldy, Tirkeu qújattamasy bekitildi, kórme keshenining ýzdik jobasy boyynsha halyqaralyq sәulet konkursynyng jenimpazy anyqtaldy, EKSPO úiymdastyru jәne ótkizu turaly zang qabyldandy.
Bolashaq kórme memleketting barlyq ónirlerining basyn qosqan últtyq jobagha ainaldy.
Elbasy Núrsúltan Nazarbaev qazaqstandyqtargha ýndeu jasap, Astana q. EKSPO-2017 ótkizu turaly sheshimning tarihy oqigha bolyp tabylatynyn atap ótti.
- EKSPO kórmelerinde әlemning barlyq memleketteri ózderining ýzdik tehnologiyalyq, ghylymi, mәdeny jetistikterin kórsetedi. Olar jahandyq damudyng jana kýn tәrtibin qalyptastyrady. Múnday is-sharalargha barlyq qúrlyqtaghy ondaghan memleketting milliondaghan halqy qatysady. Asa bәsekeli kýreste Astananyng jenimpaz atanuy kezdeysoq qúbylys emes. Birinshiden, búl bizding elordany әlemdik dәrejedegi oqighany qabyldaugha layyqty ortalyq retinde moyyndauy. Ekinshiden, Qazaqstannyng paydasyna tandau jasau memleket jetistikterining joghary baghalanuyn kuәlandyryp, onyn, jalpy Euraziyalyq aimaqtyng damu keleshegin atap kórsetedi. Ýshinshiden, bizding úsynghan «Bolashaq energiyasy» taqyrybynyng ózektiligi de jeniske ong әserin tiygizdi. Aqyrynda, eng bastysy –Astanagha tandau jasau býkil qazaqstandyq halyqtyng ortaq kýshining jemisi boldy, - dep belgiledi Qazaqstan Preziydenti.
Núrsúltan Nazarbaev býkil qazaqstandyqtardy jenispen qúttyqtap, olargha EKSPO-2017 layyqty dengeyde ótkizu mindetin jýktedi. Qazaqstan Preziydenti bizding memleketting osynday asa joghary mindetti oryndap shyghatynyna senim bildirdi.
- Kórme memleket ýshin ýlken synaq bolyp qana qoymay, bizding jasampaz әleuetimizdi ashugha mýmkindik beredi. Astana q. EKSPO respublikanyng innovasiyalyq damuyna týrtki bolady, – dep atap kórsetti Elbasy.
QR Ýkimetining qaulysymen 2013 jyldyng qantarynda barlyq memlekettik jәne jeke qúrylymdardyn, demeushilerdin, oblystardyn, ministrlikter men mekemelerding qyzmetin ýilestiru ýshin «Astana EKSPO-2017» últtyq kompaniyasy qúryldy.
Kórme keshenining ýzdik jobasyn anyqtau maqsatynda arnayy konkurs ótkizildi, oghan әlemning týrli memleketterinen 50-den artyq sәuletshiler qatysty. Konkursta «Adrian Smith+Gordon Gill Architecture LLP» amerikalyq kompaniyasy jeniske jetti. Múnda atalmysh kompaniyanyng tek qúrylysta ghana emes, al "jasyl energetika" salasynda da tәjiriybesining boluy eskerildi.
EKSPO-nyng bas ghimaraty – búl ozyq tehnologiyalardy paydalanu arqyly sfera týrinde salynatyn Qazaqstannyng Últtyq paviliony. Onyng qúrylysyna ghimaratty syrtqy temperatura men dybystan oqushaulaytyn eki qabatty joghary tehnologiyalyq berik shynylar qoldanylady. Búl pavilion «jasyl tehnologiyalardy» paydalanugha negizdelgen ýlgilik jobagha ainalady.
Sferanyng ishinde joghary tehnologiyalar múrajayymen qatar Qazaqstan memleketinen, halqynyng tarihynan syr shertetin múrajay ornalasady.
Elbasy 2014 jylghy 24 sәuirde kórme keshenining kapsulasyn qalau sharasyna qatysyp, EKSPO-qalashyghynyng qúrylysyna jol ashty.
«Astana EKSPO-2017» kórme keshenining jalpy audany 174 gektardy qúraydy, onyng 25 ga EKSPO-nyng nysandary - Qazaqstannyng Últtyq paviliony, halyqaralyq, taqyryptyq jәne korporativtik paviliondar, sauda-oyyn-sauyq ornalasady. Qúrylys júmystary keste boyynsha jýrgizilude. Barlyq nysandardy 2016 jyldyng qyrkýieginde paydalanugha beru josparlanady. Búl Elbasy N.Á.Nazarbaevtyng Últtyq kompaniya aldyna qoyghan mindeti boldy.
Sonday-aq Últtyq kompaniyagha kórmeden keyin onyng nysandaryn paydalanu boyynsha mindet jýkteldi. Kórme ayaqtalghannan keyin salynghan paviliondar men basqa da nysandar jandana týsedi dep josparlanady. «EKSPO-2017» joghary tehnologiyalyq infraqúrylym bazasynda erekshe mәrtebege ie «Astana» qarjy ortalyghy qúrylady», - dep aitty memleket Preziydenti Núrsúltan Nazarbaev.
Qazirgi tanda EKSPO-2017 shetelde ilgeriletu boyynsha belsendi júmys jýrgizilude. Memleket Preziydentining atynan 139 memleketke jәne 12 halyqaralyq úiymgha resmy shaqyru qaghazy joldandy. Nәtiyjesinde, býgingi kýni 112 memleket (Resey, Germaniya, Japoniya, Týrkiya, Izraili, Fransiya, Ýndistan, Vietnam, Armeniya, Pәkistan, Ázerbaydjan, Angola, Belarusi, Senegal, Gruziya, Kuba, Týrkmenstan, Sent-Kits jәne Neviys, Liyberiya, Tәjikstan, QHDR, Rumyniya, Monako) jәne 18 halyqaralyq úiym (ESKATO, OESR, YuNIDO, YuNESKO, MAGATE, Dýniyejýzilik banki, PROON, ShYÚ jәne taghy basqalar) ózderining kórmege qatysatyndaryn resmy týrde rastady.
Abai.kz
