Keshe Elbasy Núrsúltan Nazarbaev biylikti tiyimdi bólisu tualy ýndeu jasady. Sóitip, Qazaqstannyng preziydenttik basqaru jýiesi endi «preziydenttik-parlamenttik» basqaru formasyna auysatynyn aitty. Óz qúzyretining teng jartysyn Parlamentke bólip bermekke bel baylady. Tór ýiden týsken toghyz minuttyq ýndeu el ishindi qyzu talqylanyp jatyr. Sheteldik BAQ pen olardyng sayasy spiykerleri de Nazarbaevtyng jedel joldauyn qotaryp jatqan kórinedi. «Abai.kz» portaly solardyng birsypyrasyna sholu jasap shyqty.

Týrkiyalyq «Hürriyet» basylymy «Qazaqstannyng basqaru jýiesindegi reforma» atty materialda: «Qazaqstannyng bar biyligin uysynda ústap, 1989 jyldan kýni býginge deyin ýzilissiz basqaryp kelgen absoliutti liyder Núrsúltan Nazarbaev parlamenttik basqaru jýiesining tiyimdi ekenin aitty» dep jazady (Kazakistan’da tüm yönetimi elinde bulunduran, ülkeyi 1989 yılından günümüze aralıksız mutlak lider olarak yöneten Nursultan Nazarbayev, parlamenter sisteme daha yakın bir yapıya geçiş zamanı geldiğini söyledi).

Al «CNN-ning týrik qyzmeti de» Qazaqstan Preziydentining joldauy turaly «Qazaqstan preziydenttikten bas tartyp, parlamenttik basqarugha kóshpek» dedi.

Týrkiyalyq «Diken» portaly bizding elding basqaru jýiesindegi reforma turaly «Qazaqstannyng 26 jyldan bergi basshysy óz qúzyretin bólisetin boldy» depti.

Taghy bir týrik sayty «odatv.com»  sayasy ózgerister turaly «Ol jaqta preziydenttik jýie týgesildi» degendi menzepti.

Ayta keteyik, jaqynda Týrkiya parlamenti eldegi basqaru jýiesin kerisinshe preziydenttik formagha kóshiru turaly zandy maqúldaghan bolatyn. Búl Rejep Tayyp Erdoghannyng basshylyghyndaghy «AK partiyanyn» bastamasymen (Erdoghannyng ózining bastamasy) jýzege asyrylghany belgili. Sondyqtan bolar, atalghan basylymdargha kóz tikken týrik júrty Nazarbaevtyng bastamasyna ong kózqaras tynytypty.

Al Qazaqstanmen qos birdey odaqta ortaq qazannyng basynda otyrghan orys basylymdary Elbasynyng búl jolghy joldauyna odyraya qalypty.

Reseylik «Regiony Rossiiy» agenttigi «Nazarbaev tolyq parlamenttik demokratiyagha deyin, el sayasatyn bosata bastady» dep jazghan.

«Aif.ru» portalyna pikir bildirgen reseylik sayasattanushy Grigoriy Trofimchuk, «N.Nazarbaevtyng joldauy – parlamenttik respublikagha kóshedi degen sóz emes» deydi. (Grigoriy Trofimchuk: Po slovam samogo preziydenta Kazahstana, vopros pereraspredeleniya polnomochiy mejdu vetvyamy vlasty — prinsipialinyi. Eto deystviytelino tak. No ya by ne nazyval predlojenie Nazarbaeva (usiliti funksiy parlamenta y praviytelistva, — red.) uklonom v storonu parlamentskoy respubliki. Zdesi neskoliko drugoy rasklad, y my doljny ego pravilino ponyati y maksimalino tochno kvalifisirovati ety vyskazyvaniya).

Reseylik sayasattanushy: «Bizding euraziyalyq mentaliytetimiz qanday konstitusiya bolmasyn nemese biylikti bólisu turaly kelisimder bolmasyn - barlyghyna Preziydent jauapty dep týsinemiz. Nazarbaev tәjirbiyeli sayasatker retinde birinshi kezekte Qazaqstan ekonomikasynyng qazirgi jaghdayyn esepke alsa kerek. Búl jerde de tәuekel kóp. Jan-jaqty qarym-qatynastaghy odaqtas Resey Qazaqstandaghy bolyp jatqan oqighalargha bey-jay qarap otyra alaydy»,-dep týiindeydi (My vo mnogih otnosheniyah soiznye gosudarstva, Rossiiy nebezrazlichno to, chto proishodit v Kazahstane. Odnako dumai, chto obsujdaemaya tema ne povliyaet na nashy otnosheniya iy obshuiy strategii sovmestnogo razvitiya).

«Business-gazeta.ru» saytynda «Nazarbaevtyng jarty biyligi: «Patsha men baybatsha» oiyny ma, әlde biylik tranziyti me?» atty kólemdi maqala jaryq kórdi.

«Núrsúltan Nazarbaev Qazaqstannyng sayasy elitasyn tazalap bolyp, júrtqa biylikti bólip beretinin aitty» dep jazady. Sóitip Preziydent Núrsúltan Nazarbaevtyng joldauyn talday kele, ótken jyldan beri tútqyndalghan aq jaghalylardy tizbektepti. Ózining biyliktegi pәrmenin Ýkimet pen Parlamentke tapsyratyn Núrsúltan Ábishúly elding «jogharghy arbitry» bolmaq pa? «Business-gazeta.ru» sayty «songhy tútqyndalulargha qaraghanda, Nazarbaev óz elinde «Den Syaopiyn» bolmaq emes» dep jazady.

Sonday-aq, sayt sholushylary Qazaqstan Preziydentining egde jasqa kelgendigin eskerip, Nazarbaev myrza post-kenestik elder ishinde eng úzaq merzimde el basqarghan Preziydent retinde Ginnesting rekordttar kitabyna enuge bolatynyn, alayda búl dәuirding de ayaqtalatynyn aitady (Etot fakt izvesten vsem, tak je kak y to, chto epoha Nazarbaeva, pretenduyshaya na to, chtoby voyty v Knigu rekordov Ginnessa (razdel «Politicheskie dolgojiyteliy» na postsovetskom prostranstve), kogda-nibudi zakonchitsya).

Al atalghan saytqa súhbat bergen reseylik sayasatker Andrey Groziyn, «Ol densaulyghynyng jetkenine deyin Qazaqstandy basqarady» deydi.

«Qazaqstan superpreziydenttik basqarudan, preziydenttik-parlamenttik basqaru jýiesine kóshedi. Búl biylik tranziyti me degenge kelsek, joq. Ol densaulyghynyng jetkenine deyin Qazaqstandy basqarady. Qazaqstanda songhy jyldary múrager mәselesine bas qatyryp jatqandar kóp. Búnyng bәrine Preziydent N. Nazarbaev osy joly nýkte qoydy»,-deydi sayasatker.

Ázirge reseylik sayasatkerlerding talqysynyng taqyryby – «Nazarbaevtyng joldauy әm biylik tranziyti» degenge sayady.

Sholudy Núrgeldi Ábdighaniyúly jasady

Abai.kz