Kesheli beri Euraziyalyq odaq elderinde dýrbeleng bastaldy. Áueli orys oppozisiyasynyng jetekshisi Aleksey Navalinyy bastap, milliondaghan reseylik ereuilge shyqty. Múnan song Reseyding irili-úsaqty jýzdegen qalasynda tolqular boldy. Korrupsiyagha qarsy sheru Belorussiya men Qyrghyzstanda da ótti. «Liter.kz» saytynyng jazuynsha, keshe Taraz júrty da korrupsiyagha qarsy aksiya ótkizip, kóshege shyghypty.

Alayda bizding sheru – basqa sheru. Beybit sheru. Aksiyanyng negizgi maqsaty – Elbasy joldauyndaghy «jemqorlyqqa qarsy kýresti kýsheytu kerek» degen mindetting oryndaluyn talap etu eken.

Tarazdaghy aksiya Túnghysh Preziydent sayabaghynda ótken. Oghan jergilikti belsendiler, memlekettik qyzmetkerler men kәsipkerler hәm student jastar qatysqan.

Sheru demekshi, Mәskeude milliondy jighan Navalinyy da kisendeldi. Osymen «orys kóktemi» kóktey solghangha úqsaydy. Dmitriy Medivedev Reseyding Premier-ministri degenmen, ol birinshi kezekte  Putinning dosy.

«Medivedev milliondap jepti» dep shulasqan orystardyng birnesheui qamaldy. Al oghan Medivedovtyng qylshyghy da qisayghan joq. Ol – qolbala. Ony Putinning qolbalasy dep Belorussiya preziydenti Aleksandr Lukashenko aitqan bolatyn.

Ózimizge oralayyq. Antikorrupsiyalyq aksiya kóshi Qazaqstangha jetui mýmkin be? Mýmkin. Óitkeni biz jmqorlyq jaylaghan elderding aldynghy sapyndamyz. Oghan dәlel – Qazaqstan 2016-2017 jyldar boyynsha Korrupsiya jaylaghan elder reytingisinde 131-oryngha jayghasqan. Al búl tizimde – 176 memleket bar.

Onyng ýstine ótken jyly әlemdi dýrliktirgen «Panama Papers» tiziminde qazaqstandyq sayasatkerlerding birnesheui jýrdi. Aytpaqshy, «Panama Papers» tiziminde Resey Preziydenti Putinning de esim-soyy kórinip qalghan-dy.

Qysqasy, korrupsiyagha qarsy aksiyalar Qazaqstanda da jalghasuy mýmkin. Mysaly,  «365info.kz» saytyna súhbat bergen sayasattanushy Zamir Qarajanov bylay deydi:

-Resey sekildi patriarhaldy memleketting ózinde júrt kóshege shyghyp, qarsylyqtaryn kórsetip jatyr. Múnday tolqular Qazaqstanda da boluy yqtimal. «Arab kóktemin» úmytpayyq. Ol kezde de osynday dýrbeleng bir elden bastalyp, tútas aimaqta  jalghasyp ketken edi.

Al sayasattanushy Ázimbay Ghaliy Putindi Gaaga soty kýtip túrghanyn aitady. «Reseyge kóktem keldi dep kóregender aityp jatyr: orystyng kóp qalalasynda, Mәskeuden Vladivostokqa deyin korrupsiyagha qarsy sheru jýrip jatyr. Búl sheruler kókek aiynda tynys alyp mamyrda jalghasyn tabady-mys. Úiymdastyrushysy Aleksey Navalinyi. Batys elderi basshylary Putinge qarsy sherushilerdi jazalaghany ýshin taghy da sanksiyalardy salady. Reseyding Batysqa qarsy Qyrghy qabaq soghysy, Qyrymdy Ukrainadan tartyp aluy, halyqtyng qoldauyn emes, yzasyn tudyrdy. Putinge qarsy sheru onyng orys arasynda sýikimining azayghanyn kórsetedi. Reseyding Imperiyashyl sayasaty útylys tabatyn siyaqty. Putindi endi Gaaga soty kýtip otyr», - deydi sayasattanushy.

Sayasattanushy Aydos Sarym Qazaqstanda Jer dauynan keyin halyqtyng kýdigi әli basylmaghanyn aitady. «Keshegi Reseyde bolghan jayt bir jyl búrynghy Almatyny eske týsiredi. Shemasy qatty úqsas. Reseyde Navalinyidy qamady. Ol oppozisiyanyng liyderine ainaldy. Al Reseydi Preziydenttik saylau men devalivasiya kýtip túr. Endigi mәsele bizde. Bizding biylikting reaksiyasy qanday bolmaq? Jer dauynan keyin halyqtyng kýdigi әli basylmady», - deydi Aydos Sarym.

Týiin: Reseyde Navalinyy jighan halyq biylikke qarsy mitingke shyqty. Belorussiyada Preziydentke qarsy narazylyq aksiyalary jalghasuda. Qyrghyzstanda Preziydenttik saylau qarsanyndaghy qarsylyq, talas-tartys taghy da júrtty alangha jinauda. Bizde she? Bizde Elbasynyng joldauda aitqanyn qoldap Taraz júrty beybit aksiya úiymdastyrdy. Mine, sizge demokratiya... Deytúrghanmende búl Euraziyalyq ekonomikalyq odaqqa mýshe elderde bastalghan korrupsiyagha qarsy halyqtyq qozghalystardyng aldyn alugha úmtylghan әreket bolsa kerek.

Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz