Bir kezde Qastek dep atalyp,
kóne qytay jazbalaryna týsken, sondyqtan da qazirgi Jambyl audanyndaghy eng ejelgi eldi mekenderding biri sanalatyn Aqqaynardyng tarihyna terendeytin bolsanyz, sonau ÝSh ghasyrgha baryp tirelesiz. Onyng irgesinde sylang qaqqan súlu boyjetkendey synghyr ýndi Aqqaynar ózeni erkeley aghady. Osy auyldyng tarihy atauyn qaytaryp alugha toqsanynshy jyldary biz de óz ýlesimizdi qosqanbyz. Biraq, býgingi әngime tarih turaly emes.

Keshe Aqqaynargha tabighy gaz jelisin tartu júmystarynyng bir tarmaghy kelip tirelip, el mәre-sәre quanyshqa keneldi. Osynau oqighagha oray Almaty oblysynyng әkimi Serik Ýmbetov ózi tughan auylgha arnayy at basyn búrdy.
- Kezinde әkem marqúmnyn: «Sheshendi ot jaghyp, kýl shygharudan qashan qútqarasyn, osy», - degeni eske týsip túr qazir. Kýibeng tirshilikte ana qolyn úzartuymyz kerektigi jayly aityla salghan jay bir sóz siyaqty edi, býgin sonyng maghynasy, rasynda, shyndyqqa ainalatyn tәrizdi.

Bir kezde Qastek dep atalyp,
kóne qytay jazbalaryna týsken, sondyqtan da qazirgi Jambyl audanyndaghy eng ejelgi eldi mekenderding biri sanalatyn Aqqaynardyng tarihyna terendeytin bolsanyz, sonau ÝSh ghasyrgha baryp tirelesiz. Onyng irgesinde sylang qaqqan súlu boyjetkendey synghyr ýndi Aqqaynar ózeni erkeley aghady. Osy auyldyng tarihy atauyn qaytaryp alugha toqsanynshy jyldary biz de óz ýlesimizdi qosqanbyz. Biraq, býgingi әngime tarih turaly emes.

Keshe Aqqaynargha tabighy gaz jelisin tartu júmystarynyng bir tarmaghy kelip tirelip, el mәre-sәre quanyshqa keneldi. Osynau oqighagha oray Almaty oblysynyng әkimi Serik Ýmbetov ózi tughan auylgha arnayy at basyn búrdy.
- Kezinde әkem marqúmnyn: «Sheshendi ot jaghyp, kýl shygharudan qashan qútqarasyn, osy», - degeni eske týsip túr qazir. Kýibeng tirshilikte ana qolyn úzartuymyz kerektigi jayly aityla salghan jay bir sóz siyaqty edi, býgin sonyng maghynasy, rasynda, shyndyqqa ainalatyn tәrizdi.
Elbasy jyl sayyn ózining dәstýrli Joldauynda halyqtyng әleumettik jaghdayyn jaqsartugha aitarlyqtay kónil audaratynyn bilesizder. Biyl da sol әdetinen janylmady. Soghys jәne enbek ardagerlerine, kóp balaly otbasylaryna, әiel-anagha degen qamqorlyq nyshany әrbir manyzdy baghdarlamalar ayasynan kórinis tauyp keledi. Áleumettik ahual degenimizding biri - eldi meken túrghyndaryn tabighy gaz otynymen qamtamasyz etu. Men mysaly, Jambyl oblysynda qyzmette jýrgenimde sondaghy halyqtyng gazben qamtylu dengeyi 43 payyz bolsa, Almaty oblysynyng kórsetkishi nebary 5-aq payyz edi. Endi búl olqylyqtyng ornyn toltyru maqsatynda auqymdy júmystar jýrgizilip jatyr. Mәselen, 2007 jyldan bastap, «2007 - 2015 jyldargha arnalghan jәne 2020 jylgha deyingi merzimdi qamtityn Almaty oblysyn keshendi gazdandyrudyng ónirlik baghdarlamasy» qabyldanghan. Búl júmystargha 2007-2009 jyldary oblystyq budjetten 809,4 mln. tenge bólinse, 2010 jyly 270,7 mln. tenge qarastyryldy. Soghan say «Almaty - Bayserke - Talghar» magistraldyq gaz qúbyrynyng qúrylys jobasy әzirlengen. Onyng jalpy qúny 6,3 mlrd. tenge.
Al myna býgingi gaz týsiru mәselesine kelsek, ony tikeley óz qarajaty esebinen jýrgizip, auqymdy júmystargha den qoyyp otyrghan isker azamat, «Tәuekel - T» JShS bas diyrektory Moldiyar Núrbaevtyng Jambyl audany júrtshylyghyna jasaghan qolghabysy dep týsingen dúrys bolady. Azamat erding aituly isterine dәn rizamyz, abyroyy arta bersin.
Negizinen alyp qaraghanda, amanshylyq bolsa, 2020 jylgha deyin Almaty oblysynyng barlyq óniri tabighy gazben týgeldey qamtylady. Oghan qajetti alghysharttar jasalghan. «Qazaqstan - Qytay» gaz magistralining salynuy, onyng 6 shýmegi bizding aimaqty da iygilikke keneltetini búghan dәlel bola alady. Osy shýmekter túrghyndardy jylyna kólemi 5,5 mlrd.tekshe metr gazben qamtamasyz etuge mýmkinshilik beredi. Jәne memlekettik jekemenshik әriptestik qaghidatyn qoldana otyryp, Enbekshiqazaq, Úighyr, Panfilov audandarynyng 87 eldi mekenin gazdandyru josparlanuda.
Rettilik pen tәrtip bolsa, bәri oryndalady. Basshy bireu, qalghanymyz qosshy boluymyz kerek. Kórshi eldegi jaghdaydy estip, bilip otyrsyzdar. Bizdegi tynyshtyq pen berekening bәri Preziydent parasatynyn, kóregendigining arqasy deuimiz kerek. Kýni keshe ghana AQSh Preziydenti Barak Obamanyng zor yqylas tanytyp, ol kisige ong jaghynan oryn saylaghany, Týrkiyanyng Preziydenti Abdolla Gýldin: «Núrsúltan Nazarbaev týrki әlemining kóshbasshysy, eng ýlken aghasy», - dep baghalaghany beker me. Elbasynyng sara sayasatymen jýzege asyrylyp jatqan júmystardyng nәtiyjesin ózderiniz de kórip jýrsizder. Osy auylda songhy jyldary salynghan әkimshilik ghimaraty, Mәdeniyet ýii, meshit, ambulatoriya, stadionnyn, joldyng jóndelui siyaqty ózge de júmystar Elbasynyng auylgha jasaghan qamqorlyghynyng kórinisi, oghan men de mýmkindiginshe septesken bolsam, ony ósken el, tughan jerime degen perzenttik inkәrlik dep týsininizder.
Bizding auyldan nebir jaqsy azamattar kórkeygen. Juyrda general ataghyn alghan Beket Bayghaziyev, keshegi Aughan soghysynyng batyry Boris Kerimbaev, sonau Aqmola oblysynda basshylyq qyzmetterde alghyrlyghymen tanylghan Rahman Madiyarov, osy býgin aramyzda jýrgen «Núr Otan» HDP audandyq filialy tóraghasynyng birinshi orynbasary Baltabek Dosmúhambet, audan prokurory Aydos Maylybaev siyaqty maqtanysh eter úldarynyz bar. Endi osy ýrdisti jalghaytyn keyingi úrpaqtyng tәrbiyesine múqiyat bolynyzdar. Balalardy bilimdi, ónegeli etip ósiruge kýsh salynyzdar. Aqqaynar degen kiyeli auyl. Elbasynyng ózi bir әngime arasynda: «Auylynnyng Aqqaynar degen atauy qanday әdemi. Aqtay qaynay bersin, layym!», - dep tilek bildirgen bolatyn. Aytqany kelsin. Endi myna tabighy gazdy iygilikke jaratynyzdar. Ýi-ýige mýmkindiginshe jedeldetip týsirip alynyzdar. Quanyshtarynyz qútty bolsyn! - dedi Serik Ábikenúly.
Saltanatta «Tәuekel - T» JShS bas diyrektory Moldiyar Núrbaev sóz sóilep, bes jyl kóleminde býkil Jambyl audanynyng eldi mekenderine tabighy gaz jelisi tolyq jýrgiziletinin, kelesi kezekte Talap pen Qastek, Shiyen auyldarynyng júrtshylyghyn da osynday quanysh kýtip túrghanyn mәlimdedi. Aqqaynar auylynyng túrghyndary atynan shynayy rizashylyq bildirgen auyldyq ardagerler kenesining tóraghasy Túrysjan Týnghatarov isker azamatqa ata dәstýrine say shapan kiygizdi, enbekterine sәttilik tilep, aghalyq aq batasyn berdi.
Saltanatty rәsimmen lenta qii qúrmetine Almaty oblysynyng әkimi Serik Ýmbetov pen «Tәuekel - T» JShS bas diyrektory Moldiyar Núrbaev ie boldy. Alau gazdyng ottyghy tútatylyp, audandyq «Qúlansaz» folikorlyq-etnografiyalyq ansamblining ónerpazdary sharyqtata konsert qoydy. Oblys әkimi bastaghan qonaqtardyng bir toby Toqash Bokin atyndaghy mektepting múrajayyn aralap, Aqqaynar auylynyng keshegi shejiresi men býgingi jetistikterine qanyqty.
«Jaqsylar jýrgen jerin jaryq qylar» degen osy. Eki-ýsh kýn qatarynan nóserletip, núr tókken mausymnyng ala búlty da bir sәtte seyilip sala berdi. Kókten qúiylghan kýn shuaghynday kónilderge shattyq ornady. Aqqaynardaghy aghayyn qazan astyna kógildir gazdy qalauynsha jaghyp, qys kezinde jyly bólmede qyz-qyz qaynap otyrghan sәtterinde osy bir kýndi әrdayym eljirey eske alatynyn oiladyq. Alau gazdyng jalqyndana, jarqyray janghan ottyghy endi mәngi laulay bersin dep tiledik ishtey.

Jambyl audany.
Rәtbek TERLIKBAEV, 81 jol