ءبىر كەزدە قاستەك دەپ اتالىپ،
كونە قىتاي جازبالارىنا تۇسكەن، سوندىقتان دا قازىرگى جامبىل اۋدانىنداعى ەڭ ەجەلگى ەلدى مەكەندەردىڭ ءبىرى سانالاتىن اققايناردىڭ تاريحىنا تەرەڭدەيتىن بولساڭىز، سوناۋ ءۇش عاسىرعا بارىپ تىرەلەسىز. ونىڭ ىرگەسىندە سىلاڭ قاققان سۇلۋ بويجەتكەندەي سىڭعىر ءۇندى اققاينار وزەنى ەركەلەي اعادى. وسى اۋىلدىڭ تاريحي اتاۋىن قايتارىپ الۋعا توقسانىنشى جىلدارى ءبىز دە ءوز ۇلەسىمىزدى قوسقانبىز. بىراق، بۇگىنگى اڭگىمە تاريح تۋرالى ەمەس.

كەشە اققاينارعا تابيعي گاز جەلىسىن تارتۋ جۇمىستارىنىڭ ءبىر تارماعى كەلىپ تىرەلىپ، ەل مارە-سارە قۋانىشقا كەنەلدى. وسىناۋ وقيعاعا وراي الماتى وبلىسىنىڭ اكىمى سەرىك ۇمبەتوۆ ءوزى تۋعان اۋىلعا ارنايى ات باسىن بۇردى.
- كەزىندە اكەم مارقۇمنىڭ: «شەشەڭدى وت جاعىپ، كۇل شىعارۋدان قاشان قۇتقاراسىڭ، وسى»، - دەگەنى ەسكە ءتۇسىپ تۇر قازىر. كۇيبەڭ تىرشىلىكتە انا قولىن ۇزارتۋىمىز كەرەكتىگى جايلى ايتىلا سالعان جاي ءبىر ءسوز سياقتى ەدى، بۇگىن سونىڭ ماعىناسى، راسىندا، شىندىققا اينالاتىن ءتارىزدى.

ءبىر كەزدە قاستەك دەپ اتالىپ،
كونە قىتاي جازبالارىنا تۇسكەن، سوندىقتان دا قازىرگى جامبىل اۋدانىنداعى ەڭ ەجەلگى ەلدى مەكەندەردىڭ ءبىرى سانالاتىن اققايناردىڭ تاريحىنا تەرەڭدەيتىن بولساڭىز، سوناۋ ءۇش عاسىرعا بارىپ تىرەلەسىز. ونىڭ ىرگەسىندە سىلاڭ قاققان سۇلۋ بويجەتكەندەي سىڭعىر ءۇندى اققاينار وزەنى ەركەلەي اعادى. وسى اۋىلدىڭ تاريحي اتاۋىن قايتارىپ الۋعا توقسانىنشى جىلدارى ءبىز دە ءوز ۇلەسىمىزدى قوسقانبىز. بىراق، بۇگىنگى اڭگىمە تاريح تۋرالى ەمەس.

كەشە اققاينارعا تابيعي گاز جەلىسىن تارتۋ جۇمىستارىنىڭ ءبىر تارماعى كەلىپ تىرەلىپ، ەل مارە-سارە قۋانىشقا كەنەلدى. وسىناۋ وقيعاعا وراي الماتى وبلىسىنىڭ اكىمى سەرىك ۇمبەتوۆ ءوزى تۋعان اۋىلعا ارنايى ات باسىن بۇردى.
- كەزىندە اكەم مارقۇمنىڭ: «شەشەڭدى وت جاعىپ، كۇل شىعارۋدان قاشان قۇتقاراسىڭ، وسى»، - دەگەنى ەسكە ءتۇسىپ تۇر قازىر. كۇيبەڭ تىرشىلىكتە انا قولىن ۇزارتۋىمىز كەرەكتىگى جايلى ايتىلا سالعان جاي ءبىر ءسوز سياقتى ەدى، بۇگىن سونىڭ ماعىناسى، راسىندا، شىندىققا اينالاتىن ءتارىزدى.
ەلباسى جىل سايىن ءوزىنىڭ ءداستۇرلى جولداۋىندا حالىقتىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىن جاقسارتۋعا ايتارلىقتاي كوڭىل اۋداراتىنىن بىلەسىزدەر. بيىل دا سول ادەتىنەن جاڭىلمادى. سوعىس جانە ەڭبەك ارداگەرلەرىنە، كوپ بالالى وتباسىلارىنا، ايەل-اناعا دەگەن قامقورلىق نىشانى ءاربىر ماڭىزدى باعدارلامالار اياسىنان كورىنىس تاۋىپ كەلەدى. الەۋمەتتىك احۋال دەگەنىمىزدىڭ ءبىرى - ەلدى مەكەن تۇرعىندارىن تابيعي گاز وتىنىمەن قامتاماسىز ەتۋ. مەن مىسالى، جامبىل وبلىسىندا قىزمەتتە جۇرگەنىمدە سونداعى حالىقتىڭ گازبەن قامتىلۋ دەڭگەيى 43 پايىز بولسا، الماتى وبلىسىنىڭ كورسەتكىشى نەبارى 5-اق پايىز ەدى. ەندى بۇل ولقىلىقتىڭ ورنىن تولتىرۋ ماقساتىندا اۋقىمدى جۇمىستار جۇرگىزىلىپ جاتىر. ماسەلەن، 2007 جىلدان باستاپ، «2007 - 2015 جىلدارعا ارنالعان جانە 2020 جىلعا دەيىنگى مەرزىمدى قامتيتىن الماتى وبلىسىن كەشەندى گازداندىرۋدىڭ وڭىرلىك باعدارلاماسى» قابىلدانعان. بۇل جۇمىستارعا 2007-2009 جىلدارى وبلىستىق بيۋدجەتتەن 809,4 ملن. تەڭگە بولىنسە، 2010 جىلى 270,7 ملن. تەڭگە قاراستىرىلدى. سوعان ساي «الماتى - بايسەركە - تالعار» ماگيسترالدىق گاز قۇبىرىنىڭ قۇرىلىس جوباسى ازىرلەنگەن. ونىڭ جالپى قۇنى 6,3 ملرد. تەڭگە.
ال مىنا بۇگىنگى گاز ءتۇسىرۋ ماسەلەسىنە كەلسەك، ونى تىكەلەي ءوز قاراجاتى ەسەبىنەن جۇرگىزىپ، اۋقىمدى جۇمىستارعا دەن قويىپ وتىرعان ىسكەر ازامات، «تاۋەكەل - ت» جشس باس ديرەكتورى مولديار نۇرباەۆتىڭ جامبىل اۋدانى جۇرتشىلىعىنا جاساعان قولعابىسى دەپ تۇسىنگەن دۇرىس بولادى. ازامات ەردىڭ ايتۋلى ىستەرىنە ءدان ريزامىز، ابىرويى ارتا بەرسىن.
نەگىزىنەن الىپ قاراعاندا، امانشىلىق بولسا، 2020 جىلعا دەيىن الماتى وبلىسىنىڭ بارلىق ءوڭىرى تابيعي گازبەن تۇگەلدەي قامتىلادى. وعان قاجەتتى العىشارتتار جاسالعان. «قازاقستان - قىتاي» گاز ماگيسترالىنىڭ سالىنۋى، ونىڭ 6 شۇمەگى ءبىزدىڭ ايماقتى دا يگىلىككە كەنەلتەتىنى بۇعان دالەل بولا الادى. وسى شۇمەكتەر تۇرعىنداردى جىلىنا كولەمى 5,5 ملرد.تەكشە مەتر گازبەن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىنشىلىك بەرەدى. جانە مەملەكەتتىك جەكەمەنشىك ارىپتەستىك قاعيداتىن قولدانا وتىرىپ، ەڭبەكشىقازاق، ۇيعىر، پانفيلوۆ اۋداندارىنىڭ 87 ەلدى مەكەنىن گازداندىرۋ جوسپارلانۋدا.
رەتتىلىك پەن ءتارتىپ بولسا، ءبارى ورىندالادى. باسشى بىرەۋ، قالعانىمىز قوسشى بولۋىمىز كەرەك. كورشى ەلدەگى جاعدايدى ەستىپ، ءبىلىپ وتىرسىزدار. بىزدەگى تىنىشتىق پەن بەرەكەنىڭ ءبارى پرەزيدەنت پاراساتىنىڭ، كورەگەندىگىنىڭ ارقاسى دەۋىمىز كەرەك. كۇنى كەشە عانا اقش پرەزيدەنتى باراك وبامانىڭ زور ىقىلاس تانىتىپ، ول كىسىگە وڭ جاعىنان ورىن سايلاعانى، تۇركيانىڭ پرەزيدەنتى ابدوللا گۇلدىڭ: «نۇرسۇلتان نازارباەۆ تۇركى الەمىنىڭ كوشباسشىسى، ەڭ ۇلكەن اعاسى»، - دەپ باعالاعانى بەكەر مە. ەلباسىنىڭ سارا ساياساتىمەن جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان جۇمىستاردىڭ ناتيجەسىن وزدەرىڭىز دە كورىپ جۇرسىزدەر. وسى اۋىلدا سوڭعى جىلدارى سالىنعان اكىمشىلىك عيماراتى، مادەنيەت ءۇيى، مەشىت، امبۋلاتوريا، ستاديوننىڭ، جولدىڭ جوندەلۋى سياقتى وزگە دە جۇمىستار ەلباسىنىڭ اۋىلعا جاساعان قامقورلىعىنىڭ كورىنىسى، وعان مەن دە مۇمكىندىگىنشە سەپتەسكەن بولسام، ونى وسكەن ەل، تۋعان جەرىمە دەگەن پەرزەنتتىك ىڭكارلىك دەپ تۇسىنىڭىزدەر.
ءبىزدىڭ اۋىلدان نەبىر جاقسى ازاماتتار كوركەيگەن. جۋىردا گەنەرال اتاعىن العان بەكەت بايعازيەۆ، كەشەگى اۋعان سوعىسىنىڭ باتىرى بوريس كەرىمباەۆ، سوناۋ اقمولا وبلىسىندا باسشىلىق قىزمەتتەردە العىرلىعىمەن تانىلعان راحمان مادياروۆ، وسى بۇگىن ارامىزدا جۇرگەن «نۇر وتان» حدپ اۋداندىق فيليالى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى بالتابەك دوسمۇحامبەت، اۋدان پروكۋرورى ايدوس مايلىباەۆ سياقتى ماقتانىش ەتەر ۇلدارىڭىز بار. ەندى وسى ءۇردىستى جالعايتىن كەيىنگى ۇرپاقتىڭ تاربيەسىنە مۇقيات بولىڭىزدار. بالالاردى ءبىلىمدى، ونەگەلى ەتىپ وسىرۋگە كۇش سالىڭىزدار. اققاينار دەگەن كيەلى اۋىل. ەلباسىنىڭ ءوزى ءبىر اڭگىمە اراسىندا: «اۋىلىڭنىڭ اققاينار دەگەن اتاۋى قانداي ادەمى. اقتاي قايناي بەرسىن، لايىم!»، - دەپ تىلەك بىلدىرگەن بولاتىن. ايتقانى كەلسىن. ەندى مىنا تابيعي گازدى يگىلىككە جاراتىڭىزدار. ءۇي-ۇيگە مۇمكىندىگىنشە جەدەلدەتىپ ءتۇسىرىپ الىڭىزدار. قۋانىشتارىڭىز قۇتتى بولسىن! - دەدى سەرىك ابىكەنۇلى.
سالتاناتتا «تاۋەكەل - ت» جشس باس ديرەكتورى مولديار نۇرباەۆ ءسوز سويلەپ، بەس جىل كولەمىندە بۇكىل جامبىل اۋدانىنىڭ ەلدى مەكەندەرىنە تابيعي گاز جەلىسى تولىق جۇرگىزىلەتىنىن، كەلەسى كەزەكتە تالاپ پەن قاستەك، شيەن اۋىلدارىنىڭ جۇرتشىلىعىن دا وسىنداي قۋانىش كۇتىپ تۇرعانىن مالىمدەدى. اققاينار اۋىلىنىڭ تۇرعىندارى اتىنان شىنايى ريزاشىلىق بىلدىرگەن اۋىلدىق ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ توراعاسى تۇرىسجان تۇنعاتاروۆ ىسكەر ازاماتقا اتا داستۇرىنە ساي شاپان كيگىزدى، ەڭبەكتەرىنە ساتتىلىك تىلەپ، اعالىق اق باتاسىن بەردى.
سالتاناتتى راسىممەن لەنتا قيۋ قۇرمەتىنە الماتى وبلىسىنىڭ اكىمى سەرىك ۇمبەتوۆ پەن «تاۋەكەل - ت» جشس باس ديرەكتورى مولديار نۇرباەۆ يە بولدى. الاۋ گازدىڭ وتتىعى تۇتاتىلىپ، اۋداندىق «قۇلانساز» فولكورلىق-ەتنوگرافيالىق ءانسامبلىنىڭ ونەرپازدارى شارىقتاتا كونتسەرت قويدى. وبلىس اكىمى باستاعان قوناقتاردىڭ ءبىر توبى توقاش بوكين اتىنداعى مەكتەپتىڭ مۇراجايىن ارالاپ، اققاينار اۋىلىنىڭ كەشەگى شەجىرەسى مەن بۇگىنگى جەتىستىكتەرىنە قانىقتى.
«جاقسىلار جۇرگەن جەرىن جارىق قىلار» دەگەن وسى. ەكى-ءۇش كۇن قاتارىنان نوسەرلەتىپ، نۇر توككەن ماۋسىمنىڭ الا بۇلتى دا ءبىر ساتتە سەيىلىپ سالا بەردى. كوكتەن قۇيىلعان كۇن شۋاعىنداي كوڭىلدەرگە شاتتىق ورنادى. اققاينارداعى اعايىن قازان استىنا كوگىلدىر گازدى قالاۋىنشا جاعىپ، قىس كەزىندە جىلى بولمەدە قىز-قىز قايناپ وتىرعان ساتتەرىندە وسى ءبىر كۇندى ءاردايىم ەلجىرەي ەسكە الاتىنىن ويلادىق. الاۋ گازدىڭ جالقىندانا، جارقىراي جانعان وتتىعى ەندى ماڭگى لاۋلاي بەرسىن دەپ تىلەدىك ىشتەي.

جامبىل اۋدانى.
راتبەك تەرلىكباەۆ، 81 جول