Marapat Eskeldi. «Shabyttyn» shuy men «Darynnyn» dodasy
Keyingi uaqytta tas laqtyrsan, halyqaralyq festivalider men otyrystargha baryp tiyetin boldy. Áyteuir, kýnde otyrys, kýnde jiyn sonday bir zaman bolyp túr. Sonday halyqaralyq festivaliding biri - «Shabyttyn» shany basylmay jatyp, «Daryn» syilyghynyng dodasy qyzyp jatqanyn qúlaghymyz shalady. Ótkendegi «Shabyttyn» shuy biraz jerge jetti. «Alsam» dep aptyqqan kóp jastar bir-birine qyrghy qabaq bolyp tarqasty. «Aldynghy arba qalay jýrse, songhy arba solay jýredi» demekshi, syilyqqa, ataqqa talasudy kózin uqalap ashqannan agha buyn kókelerin kórip kele jatqan jastar da aragha adam saludy, reti kelse jaqsy sózben jaghynudy ýirendi. Ýiretti. Sonyng bәri syilyq ýshin. Pәlenshe festivaliding jýldegeri, týgenshe syilyqtyng iyegeri degen jalghyz auyz sóz ýshin. Ataq ýshin. Áste óner ýshin emes. Ásili, Qúday bergen ónerdi saudagha, dodagha salmau turaly әdette bәri aitady. Shyntuaytyna kelgende, óner satqysh, aiyrbas jasaghysh bolyp shygha keledi. Keyde, keybir zamandastar ónerdi (salalyq hәm tolyq maghynasynda) bәigelermen onyng әdilqazylary ýshin tudyratyn siyaqty kórinedi. Ókinishti-aq. Áriyne, onyng bәri óner tuyndysy deuge kelmes. Dese de.
Keyingi uaqytta tas laqtyrsan, halyqaralyq festivalider men otyrystargha baryp tiyetin boldy. Áyteuir, kýnde otyrys, kýnde jiyn sonday bir zaman bolyp túr. Sonday halyqaralyq festivaliding biri - «Shabyttyn» shany basylmay jatyp, «Daryn» syilyghynyng dodasy qyzyp jatqanyn qúlaghymyz shalady. Ótkendegi «Shabyttyn» shuy biraz jerge jetti. «Alsam» dep aptyqqan kóp jastar bir-birine qyrghy qabaq bolyp tarqasty. «Aldynghy arba qalay jýrse, songhy arba solay jýredi» demekshi, syilyqqa, ataqqa talasudy kózin uqalap ashqannan agha buyn kókelerin kórip kele jatqan jastar da aragha adam saludy, reti kelse jaqsy sózben jaghynudy ýirendi. Ýiretti. Sonyng bәri syilyq ýshin. Pәlenshe festivaliding jýldegeri, týgenshe syilyqtyng iyegeri degen jalghyz auyz sóz ýshin. Ataq ýshin. Áste óner ýshin emes. Ásili, Qúday bergen ónerdi saudagha, dodagha salmau turaly әdette bәri aitady. Shyntuaytyna kelgende, óner satqysh, aiyrbas jasaghysh bolyp shygha keledi. Keyde, keybir zamandastar ónerdi (salalyq hәm tolyq maghynasynda) bәigelermen onyng әdilqazylary ýshin tudyratyn siyaqty kórinedi. Ókinishti-aq. Áriyne, onyng bәri óner tuyndysy deuge kelmes. Dese de.
Jәne jastargha arnalghan óner bәigelerining basynda aghaylar men apaylar jýredi. Bir qarasan, asaryn asap, jasaryn jasap bala-shaghanyng tileuin tilep otyratyn shaghy. Biraq, jastargha «jol» kórsetudi, «ónege» ýiretudi ózderine «paryz» sanaytyn jandargha adamy qaghida jýrmeydi. Uaqyt óte kele әlginde «ónege» kórgen jas ónerpaz syilyq pen ataq jarysyna kelgende aldyna jan salmaytyn, iynening kózinen ótkendey ysylyp shyqqanyn bayqap, tan-tamasha bolyp otyrasyn. Búghan deyingi ótip kelgen jastargha arnalghan bәige ataulydan biz osyny bayqadyq.
Sóz joq, jastardyng bәigelerge úmytylysynyng ekinshi bir jaghy bar. Ol әleumettik kógen. Ýili-barandy bolghan ónerpaz jas jetilgisi, jeke ýy bolghysy, jayly ómir sýrgisi keledi. Tabighy talpynys. Alayda, adal enbek, taban et manday termen túrmysty týzeu qajettigin úmytpaghan dúrys shyghar. Sebebi, óner saudalau arqyly jeke bastyng jaghdayyn jaqsartu eshkimge abyroy әpermegen is. Oghan keshegi tarih kuә. Áriyne, odan sabaq alghan jangha. Sosyn saudagha týsken ónerding qúny qalmaydy.
Onyng ýstine syilyghyng bolsa syiyng artady degen týsinikte pendeni eliktirse kerek. Degenmen, zamana kóshi, qogham oiy men qabyldau jana baghytqa ózgerip kele jatqanyn da eskerip qoyghan jón. Áytpese, syilyq pen ataqtyng «soghysy» bizding el ýshin sonyng ishinde býgingi jastar ýshin eskilikke ainalatyn uaqyt әldeqashan jetken.
Sosyn syilyq adamnyng buynyna týsip, mas etedi. Ol da bolamyn degen balagha jaqsy qylyq emes-au. Sondyqtan da, eldegi syilyq pen ataq, marapat jәne týrli bәigelerge biylik tarapynan belgili bir uaqytqa keminde bes jylgha toqtau salar kez jetti. Kerisinshe, jogharydaghy syilyqtargha salyq tóleushilerding qaltasynan týsken tólenip jatqan aqshany ómirde oryn alatyn týrli jaghdaylardan adamdardy qútqarghan, qarapayym túrmysta el sýisingen erlik kórsetken jandargha berse qúba-qúp. Múnyng әr jaghynda, býgingi qogham asa zәru bolyp otyrghan azamattardyng bir-birine degen meyirimi men qayyrymyn oyatu jatqany ayan.
Biraq dәl qazir ol kýnnning elesi de joq. «Shabyttyn» shuy sayabyrsy bastap edi, endi «Daryn» syilyghy ýshin «maydan» dalasynda jýrgen jas qazaqtardyng dabysy jetip jatyr. Memleket taghayyndaghan әrbir syilyqtyng artynda qarapayym enbek adamynyng aqysynan alynghan aqsha túrghanyn biletin kóziqaraqty jas syilyqqa degen mahabbaty maza bermese, qogham tarapynan taghayyndalatyn tәuelsiz bәigelerge qatysqany ózi ýshin de, ózge ýshin de abyroyly bolary sózsiz.
«Abay-aqparat»