Seysenbi, 29 Qazan 2024
Janalyqtar 2474 0 pikir 12 Qantar, 2011 saghat 07:33

Dәuren Quat. «Qazsat», qayda barasyn?..

Qaydan bileyik, «Qazsat-1» jer serigi gharyshqa attanghanda alaqaylamasaq ta alqynyp quanghandardyng biri boldyq. Quanbaghanda, әriyne! Bayqonyrday gharysh ailaghyng bar, әlem onyng iygiligin kórip otyr. Sol ailaqtan sen de jekemenshik jer serigindi úshyryp, qazba baylyghyndy  «Qazsat» atty gharyshtyq kemeng arqyly zerttep, baqylau jasay alatyn mýmkindikke iyek artsan, sirә jaman ba? Búnyng syrtynda «Qazsatymyz» qazaq ýshin gharyshtaghy agent (tynshy, kóz) qyzmetin de atqaratyn shyghar degen ýmit te ishimizdi jandyrdy. Sol kezde «kerbaqqan» bireuler «Qazaqstan gharysh kemesin úshyrugha dayyn emes, oghan júmsalatyn qarjyny basqalardyng jer serigin jaldaugha berip otyrghany abzal» dep «laqqan» edi. Álge «kerbaqqandar» sol kezde bekerge sóz shyghyndamapty. «Qazsatymyz» qanghyp ketti. 65 mln dollar gharyshtyng «qúrdymyna» sinip joghaldy. Byltyr, 2 aqpanda Reseyding jemsauyna tyghyndalghan 65 mln dollardy yaghni, «Qazsattyn» qúnyn daulamaq synay tanytyp Mәsimov «Qazgharysh» Últtyq agenttigining bir jiynyna qatysyp kórgen. Sol jiynda agenttik tóraghasy Talghat Músabaev «Qazsat» azdy kópti júmys jasady, sondyqtan onyng qúnyn tolyq qaytaryp alu mýmkin emes» degen-di. Endi mine, jaghymdy janalyqtardyng jarshysy «Habar» arnasy kesheli beri «Qazsat-1»-ding saqtandyru tólemderi tolyq óteletin boldy» dep soghyp jatyr. Ony aitasyz, «Qazsat-1» deytin «aghasyn» izdep gharyshqa «Qazsat-2» qanat qaqqaly túr eken.

Qaydan bileyik, «Qazsat-1» jer serigi gharyshqa attanghanda alaqaylamasaq ta alqynyp quanghandardyng biri boldyq. Quanbaghanda, әriyne! Bayqonyrday gharysh ailaghyng bar, әlem onyng iygiligin kórip otyr. Sol ailaqtan sen de jekemenshik jer serigindi úshyryp, qazba baylyghyndy  «Qazsat» atty gharyshtyq kemeng arqyly zerttep, baqylau jasay alatyn mýmkindikke iyek artsan, sirә jaman ba? Búnyng syrtynda «Qazsatymyz» qazaq ýshin gharyshtaghy agent (tynshy, kóz) qyzmetin de atqaratyn shyghar degen ýmit te ishimizdi jandyrdy. Sol kezde «kerbaqqan» bireuler «Qazaqstan gharysh kemesin úshyrugha dayyn emes, oghan júmsalatyn qarjyny basqalardyng jer serigin jaldaugha berip otyrghany abzal» dep «laqqan» edi. Álge «kerbaqqandar» sol kezde bekerge sóz shyghyndamapty. «Qazsatymyz» qanghyp ketti. 65 mln dollar gharyshtyng «qúrdymyna» sinip joghaldy. Byltyr, 2 aqpanda Reseyding jemsauyna tyghyndalghan 65 mln dollardy yaghni, «Qazsattyn» qúnyn daulamaq synay tanytyp Mәsimov «Qazgharysh» Últtyq agenttigining bir jiynyna qatysyp kórgen. Sol jiynda agenttik tóraghasy Talghat Músabaev «Qazsat» azdy kópti júmys jasady, sondyqtan onyng qúnyn tolyq qaytaryp alu mýmkin emes» degen-di. Endi mine, jaghymdy janalyqtardyng jarshysy «Habar» arnasy kesheli beri «Qazsat-1»-ding saqtandyru tólemderi tolyq óteletin boldy» dep soghyp jatyr. Ony aitasyz, «Qazsat-1» deytin «aghasyn» izdep gharyshqa «Qazsat-2» qanat qaqqaly túr eken. «Qazsat-3», «Qazsat-4» degenderde qaz basyp ayaqqa túra bastaghan kórinedi. Myna betalysymyzdan taymasaq, tayau jyldary gharysh kenisitiginde «qazssattar» qaptaytyngha úqsaydy. Jә, búl әngime osymen tәmәm... Nege deseniz, Bayqonyr atty әlemge әigili gharysh ailaghy bar Qazaqstan Toqtar Áubәkirov pen Talaghat Músabaevtan keyin aspangha qazaq balasyn úshyrudyng esh retin tabar emes. Búnyng minәii sebebin Arqa dalasynyng alys bir qystauynda jylqy baghyp jýrgen qazaqtyng túnghysh gharyshkeri Toqtar Áubәkirov Germaniya, Italiya, Qytay, Resey, Japoniya mamandary qatysqan «Kosmos adam iygiligi ýshin...» dep keletin halyqaralyq konferensiyada aityp berdi.

-Aldaghy 2-3 jylda baytaq ólkesinde Bayqonyry bar qazaq jerinen qazaq balasynyng gharyshqa úshuy mýmkin bolmaytyn shyghar,- dedi Áubәkirov jurnalisterge bergen shaghyn súhbatynda. - Barlyq dayyndyqtan ótip, әzirlikteri jetilgen Aydyn Ayymbetov pen Múhtar Aymahanovqa Qazaqstan tarapynan dúrys kónil bólinbey, jigerli jigitterding gharyshqa sapary keyinge ysyrylyp qaluda.

Áubәkirovtyng sózine qaraghanda, tughan elinen kýder ýze bastaghan Múhtar Aymahanov Resey azamattyghyn qabyldamaq kórinedi. Mine, kerek bolsa!..

Alayda, Qazaqstan  gharyshkerlerge zәru bolyp qalmaytyn siyaqty. Jaghymdy janalyqtardyng jarshysy Habar arnasynyng Últtyq gharysh agenttigine silteme jasay otyryp taratqan deregine sensek, bolashaq gharyshkerlerimiz «Bolashaq» baghdarlamasy boyynsha, Resey, Irlandiya, Malayziya, Úlybritaniya, AQSh jәne Kanadada dәris tyndauda eken. Memlekettik tapsyrys boyynsha 101 qazaqstandyq student Bayqonyrdaghy Mәskeu aviasiyalyq institutynda oqyp jatyr (!)

Alayda, jogharyda atalghan konferensiyada Toqtar Áubәkirov, «bizding bilikti mamandarymyz kórshi Reseyge ketip jatyr. Olardy biz shetke jibermeumiz kerek. Ol ýshin tiyisti qarajatty mamandardyng bilek sybana qyzmet etui ýshin ayamaugha tiysipiz. Aqsha bolsa - gharysh bolady. Bolmasa -  bolmaydy» dep bir-aq qayyrdy.

Al, Bayqonyrdy 2050 jylgha deyin jalgha alghan RF Amur oblysyndaghy Uglegorsk kentine tayau manda qúrylysy bastalyp ketken   «Vostochnyi» últtyq gharysh ailaghynda 2011-shi jyldyng sonyna deyin jobalyq-izdestiru men  konstruktorlyq júmystardy jýrgizip bitirudi dittep otyr.  Osylaysha Resey 2018-2020 jyldar aralyghynda  «Vostochnyi» gharysh ailaghynda alghashqy gharysh kemelerin úshyrmaqshy. RF Ýkimet basshysy Putin bir sózinde «Kenester Odaghynyng negizgi bas gharysh ailaghy «Bayqonyr» boldy. Kenester Odaghy kýiregen song ol gharysh ailaghy bizge dostyq peyildegi el territoriyasynda, degenmen basqa jerde - Qazaqstan territoriyasynda qaldy» degen edi. Búl kýnderi Bayqonyrdan gharysh kemelerin tasymaldap  baylyghyn eselep jatqan Resey tezdetip Amuyryna auyspaq niyette. Reseyding sonday talaby kózge úrghan sayyn bizdegi orys tildi basylymdar «Bayqonyrda endigi az jylda «myna bir qúla týz qu mekiyen dalada gharysh ailaghy bolghan» deytin tablichka ghana ilinip túratyn bolady» dep mysqyldaudan tanbay keledi. Áytkenmende, bәrin uaqyt kórseter... Býgingi uaqyttyng shegindegi shyndyghymyz - referendum men 2-shi «Qazsattyn» jyry bolyp túr. Referendum arqyly ghoy, Elbasymyzdyng biyligi 2020 jylgha deyin baratyny belgi boluda. Al 2-shi «Qazsatymyz» qayda barady?..

«Abay-aqparat»

 

0 pikir