Adam balasyn genetikalyq túrghydan úzaq ómir sýruge beyimdeu, sonyng joldaryn tabu - býgingi ghylymnyng bas auyrtyp otyrghan mәselesi. Bireuleri dәstýrli medisinasyna jýginse, endi bireuleri adamzat balasynyng ortaq qúndylyghy bolyp qalyptasqan tehnologiyalyq qúdiretke iyek artqysy keledi. Barlyghynyng izdegeni de, kóksegeni de bir nәrse: qartaytpaytyn hәm óltirmeytin әbilhayat suyn (eliksiyr) oilap tabu.

Qorqyttyng kórinen qashu

Qartaytpaytyn qúdiret oilap tabu - adamzat balasy tarihynda tym erteden bastalghan. Ózderining ghalamdaghy eng әlsiz jaratylys egesi ekenin sezingennen bastap pәniydegi pendeler qartaytpaytyn, óltirmeytin kýsh oilap tabugha jantalasty. Pәlsapashylar payymynda búl ghalamat Qúdaydyng tamaghy dep ataldy. Ejelgi Grek qúdaylary ambrozii jese, ýndi, iran, egiypet qúdaylary amirtu, haomamen «ghúmyrlaryn» úzartyp, «óltirmeytin su» ishipti-mys. Olardyng barlyghy da uaqyty jetip, baqigha attanyp kete barsa da eliksir jayly týsinik, ansar-arman sol kýiinde adam sanasynda qalyp qoydy.

Adam balasyn genetikalyq túrghydan úzaq ómir sýruge beyimdeu, sonyng joldaryn tabu - býgingi ghylymnyng bas auyrtyp otyrghan mәselesi. Bireuleri dәstýrli medisinasyna jýginse, endi bireuleri adamzat balasynyng ortaq qúndylyghy bolyp qalyptasqan tehnologiyalyq qúdiretke iyek artqysy keledi. Barlyghynyng izdegeni de, kóksegeni de bir nәrse: qartaytpaytyn hәm óltirmeytin әbilhayat suyn (eliksiyr) oilap tabu.

Qorqyttyng kórinen qashu

Qartaytpaytyn qúdiret oilap tabu - adamzat balasy tarihynda tym erteden bastalghan. Ózderining ghalamdaghy eng әlsiz jaratylys egesi ekenin sezingennen bastap pәniydegi pendeler qartaytpaytyn, óltirmeytin kýsh oilap tabugha jantalasty. Pәlsapashylar payymynda búl ghalamat Qúdaydyng tamaghy dep ataldy. Ejelgi Grek qúdaylary ambrozii jese, ýndi, iran, egiypet qúdaylary amirtu, haomamen «ghúmyrlaryn» úzartyp, «óltirmeytin su» ishipti-mys. Olardyng barlyghy da uaqyty jetip, baqigha attanyp kete barsa da eliksir jayly týsinik, ansar-arman sol kýiinde adam sanasynda qalyp qoydy.

Óz tarihymyzda Qorqyt babamyzdyng ólimnen qashyp, mәngilik jarqyn ómir izdeui de - ghasyrlar boyy qalyptasyp, úrpaqtar sanasyna sinip qalghan qartpaytpaytyn qúdiret turaly anyz-әfsananyng jemisi bolsa kerek-ti. Ózekti jangha bir ólim baryn moyyndaghysy kelmegen, әlde úzaq ghúmyr sýruden әli de ýmitti alhimikter osy bir qúdiretti oilap tabu jolynda ter tógip, milliardtaghan aqshany júmsap keledi.

Uaqyt jyljyp, keruen kóshi úzarghan sayyn eliksir jayly arman aqiqatqa ainalyp, ony dayyndaudyng әr elde ózindik erekshelikteri qalyptasty. Adamdy mәngi jas qalpynda saqtap qalmasa da belgili bir mólsherde onyng genetikalyq qartaymauyn qamtamasyz etetin preparattar oilap tabyldy. Áu basta sarymsaqty ezip, bireshe jyl saqtap iship kórgen adamdar, odan keyin týrli susyngha altyn, almas, rubiyn, topaz syndy qúndy metaldar men elikting jýregin, aloe gýlin aralastyryp, túndyryp ishti. Kassy aghashynyng suynan «mәngilik ómir» kiltin izdedi. Ayaghy auyr әielge týsik tastatu arqyly sharananyng suyn ishti. Jәne de búl әreketteri nәtiyjesiz bolghan joq, osy tәsildi qoldanghan jandardyng aldy 186 jasqa deyin ózinen taraghan ýrim-bútaqtyng basynan sipap otyrdy.

Eliksir elegiyasy

Eliksir jayly әngime órby qalsa el auzynan eng әueli ony dayyndaudyng qorqynyshty týri aitylady. Búny týrli internet sayttary da tolyqtyrady. Beyresmy derekterge jýginsek әlemde songhy eliksir jana tughan sәbiyding jilik mayynan nemese júlynynan alynghan sarysudan jasalady eken. Jaratylysynyng ózi qúpiya preparat bolghandyqtan búl qúdiret jayly aqparattar búqaradan jasyryn saqtalady.

Songhy kezderi jastyqty mәngi saqtap túratyn, qartaytpaytyn eliksir elegiyasy Qazaqstandy da kezip jýrgen synayly. Rasymenen búl dәrini jasau elimizde qolgha alynghan ba? Ontýstik Qazaqstan oblysyndaghy Maqtaaral audanynda sәbiyler nege aidyn-kýnning amanynda elden erek, júrttan jyraq ayaqtaryna aghash baldaq (shina) kiyedi? Sol jerdegi jergilikti júrttyng kýmәndi oiy shyndyqqa janasa ma?

Batyr Bolatúly, Maqtaaral audanynyng túrghyny:

-        Nege ekeni belgisiz, bizderde kóbine kishkene qyz balalardyng ayaghyna shina kiygiziledi. Kóbine úrshyghy jetilmegen dep aitady. Jәne onyng bir týri bar jastyq tәrizdi (podushka). Al nege osy Jetisay ónirinde dýniyege kelgen balalardyng ghana búnday shina kiyetinin óz basym týsine almaymyn. Elder shaqalaq jana tuylghan kezde ayaghynan nemese júlynynan sarysu alady eken, qartaytpaytyn dәri jasau ýshin dep jatady. Sonyng saldary deydi. Óz basym onyng qanshalyqty ras-ótirigin bilmeymin. Mening qyzym da jastyq tәrizdi shina kiydi ayaghyna. Biraq bosanghanda jengelerim janynda túrghan, onday eshtenesin bayqamadyq deydi.

Mine, ontýstik ónirdegi júrt ashyq aitpasa da jasyryn bir preparattyng jasalatyndyghyn sezetindey. Demek, internet sayttarynda jýrgen eliksir reseptining shyndyqqa jaqyndau bolghany ghoy?! Osy mәselening mәnisin bilmek bolyp Maqtaaral audandyq auruhanasynyng bas dәrigeri Baghila Óteuliyeva hanymgha habarlasqanymyzda búl saualgha jauap beruden birden bas tartty. Búny tek osy salanyng mamany aita alady dep audandyq emhananyng bas dәrigeri Bolat Aqylbekovke baghyt siltedi. Bolat Júmatúlyna telefon shalghanymyzda, bir qyzyghy sol emhananyng bas travmatology kabiynetinde otyr eken. Telefon tútqasy avtomatty týrde bas travmatologqa syrghyp, bizding saualgha osy salanyng naq mamany bylay dep jauap qayyrdy.

Aghman Sabyrhanov, Maqtaaral óniri Asyqata №1 audandyq auruhanasynyng bas travmatology:

- Búl - tuabitti auru. Jambas jilikting basynyng shyghyp túruy bolady nәrestelerde. Sondyqtan da oghan shina qoyylady. Ortan jilikting basyna shina qoymasa ol ertengi kýni shyghyp ketui mýmkin. Ras, búl auru týri kóbine qyz balalarda kezdesedi. Búnyng shyghu sebebi tolyq anyqtalghan joq. Kóbine ekologiyamen, balanyng ata-anasynyng alkogolidi ishimdikterdi kóptep paydalanuymen baylanystyrady. Jәne de onyng shyghu saldaryn zerttep jatqan da eshkim joq. Búl aurudyng bizding jaqqa ghana tәn ekeni ras.

Eger de atalmysh aurudyng shyghu sebebin ekologiyalyq ahualdan izdesek, onda Semey, Óskemen ónirinde nege joq búl kesel? Alkogolidi ishimdikten bolsa, onda әlemde araq «ishuden» segizinshi orynda túrghan elimizding bolashaghyn býginnen baghamday beriniz. Sebebin audandaghy bas travmatologtyng ózi bilmey otyrghan búl aurudyng elimizding eng shetki bir ónirinde ghana boy kórsetui bizdi kýmәndi kýpir oilargha jeteleydi. Áriyne, qúday betin әri qylsyn, jamandyq shaqyrudan aulaqpyz. Biraq ta «býrkegen jerge býrge ósh» ekeni belgili, sondyqtan da aqparttyq ashyqtyqty qamtamasyz etpey, el kónilindegi kýmәndi seyiltu әste mýmkin emes sekildi.

«Abay-aqparat»