Júma, 20 Qyrkýiek 2024
Kórshining kólenkesi 7548 12 pikir 10 Sәuir, 2018 saghat 10:28

Tart qolyndy qazaqtan!

Songhy jyldary Qytay Halyq Respublikasyna qarasty Shyghys Týrkistan territoriyasyn este joq eski zamannan mekendeytin eki millionday etnikalyq qazaqtar týrli zorlyqtargha tap boluda. Tabangha tittey tikenek kirse, bar deneng auyratyny siyaqty azghana halyqtyng taghdyry men qinalysykýlli planeta júrtshylyghyn alang etse kerek-ti. Óitkeni, «Qúday degen – mahabbat», sol sebeptibir halyqtyng kóz jasy kýlli adamzatkýizelisi esepti. Adam Ata úrpaqtarybirikse, ortaqtassa ghana әlemde tynyshtyq ornamaq, әdilettilik saltanat qúrmaq.

Óz qoltyghyndaghy búratana elderding әueli túrmysyna jaghday jasap juasytu, onan keyin qytaysha sóiletu, aqyrynda taza qytaylandyru. Osy ortaghasyrlyq sayasat Aspan asty elinde dәiim ýnsiz dýrsilmen ótip otyrdy. Tap qazirgi tanda  onyng qazaq diasporasy basyna tóngeni haq. Tili joghalghan últtyng ózi de joghalmaq, sol sebepten1990-jyldardyng sonynda sóz bolyp otyrghan aumaqta últtyq mektepter jabylyp tynghan.Sonan beride qytay ókimeti ústanghan repressiyalyq sayasat, yaghny túqymymen qúryp ketpegi kerek dep tútynghan әdisi, jasaghan zorlyghy az halyqtardy esengiretip, ruhy men túrmysyn kóp ózgeriske úshyratty. Sonyng bir kórinisi – qazaq-qytay shekarasynyng arghy, bergi jaghyndaghy tuystar qatynasynyng ýzilui. Qazaqstan tәuelsizdik alghaly tarihy otanyna oralghan bir millionday qazaqtyng tughan-tuystary birining әke-sheshesi, endi birining agha-qaryndastary degendey qytay aumaghynda qalyp otyrghanyn eskergende búl gumanizm qúndylyqtaryna da, halyqaralyq normalargha da keraghar sayasat ekeni sózsiz. Tuys pen tuysty aiyrudan asqan teperish, qorlyqtyng kókesi bola ma?

Ayghaqtar jetip artylady. Sh. degen repatriant, enbegi singen egde adam yhtiyat hat (shaqyru qaghaz) boyynsha zeynetaqysyn alugha Qazaqstannan Qytaygha barghan. Endi ony keri jibermey, ýy qamaqqa alghan kórinedi. Tútqyn kisining otbasy ýsh ay boyy zarygha kýtude. Tek zeynetaqy aludyng zary búl. Kórshi memleketting selt etpes paqyrlar eken dep basynghandyghy ma, әlde qorqytyp-ýrkitu tәsili me, bir Qúdaygha ghana ayan. Biraq aqparat zamany qazir,eshteneni jasyru, tasalau mýmkin emes. Halyq qytay ýkimeti tarapynan jasalyp otyrghan búghaulaudynsan aluan jantýrshigerlik faktisin kórip-bilip otyr. Áleumettikjeliler de, el ishi әngimesi de sonyng kuәsi, qytaydaghy qazaq taghdyry turaly estimedim, bilmedim deytin kórsoqyr,әi, joq shyghar-au.

Qadirmendi qazaq qauymy! Qashangha shekti qamsyz, tym-tyrys otyra beruge tiyispiz? Týk kórmegensip, týk bilmegensip qaterli jerde qapersiz otyrghannan asqan dәrmensizdik bar ma, bauyrlar! Ýnsiz qalmayyq, әrbir onynshy qazaq qúryp joq bolsyn degen sayasatqa qarsy qareket qylayyq, mәseleni dúrys sheshu degen bar, soghan yqpal eteyik, aghayyndar!

Azattyq sýigish planeta halqy! Qoldanyzdar bizdi! Qytay qazaqtaryna birige arasha týseyik! Adamzat HHI-ghasyrda ómir sýrip jatyr, býgingi órkeniyet biyigine jetkizgen fenomen – meyirim hәm әdilet! Eger әlemdi әlimjettilik jaylap alsa, shekten shyqqanzorlyq-zombylyq oinaq salsa, onda qayuannan artyqshylyghymyz qaysy?!Úly gumanist, qazaqtyng danyshpan perzenti Abay bylaysha amanat etken: «Adamzattyng bәrin sýy bauyrym dep».Ortaq ýiimiz - kógildir planetada beybit ómirdi saqtap túrghan qúdiret – yadrolyq qarular emes, adamgershilik qaghidalar ekeni aiday aqiqat.

Biz, HH-ghasyrda kórmegen qúqayy joq, әleumettik katastrofadan kóz ashpaghan, sany az halyqpyz. Sondyqtan «Tart qolyndy, qazaqtan!» dep ýndeu tastaugha, әlemdik qauymdastyq qoldauyna ýmit artugha tolyq qúqymyz bar.

Shyghys Qazaqstan oblysynyng qogham belsendileri atynan: 

Qúsmiylә Núrqasym

Asan Omarov

Múhametqazy Múhamediy

Hamit Ysqaqov

Maulet Qilybay

Kenesbek Rayymhan

Bauyrjan IYgilik

Merey Qart

Miras Qúsayyn

Aymúhanbet Beysenbekov

Abai.kz

12 pikir

Ýzdik materialdar

Alashorda

IYdey Alasha y sovremennyy Kazahstan

Kerimsal Jubatkanov 2389