– Lesbek Tәshimúly, jalpy, biyl uniyversiytetti qansha týlek bitirip otyr?
– Býginde Ahmet Yasauy atyndaghy Halyqaralyq qazaq-týrik uniyversiytetinde 29 týrki elinen kelgen studentterdi qosqanda 21 mynnan asa bala oqidy. Daghdarysqa qarsy Elbasy taghayyndaghan arnayy 11 myng granttyng 440-y bizge tiyesili bolyp otyr. Al Shymkent, Taraz qalalaryndaghy filialdardy jәne Týrkiyanyng Stambul qalasyndaghy studentterimizdi eseptemegende, uniyversiytetimizding kýndizgi bólimin – 1381, syrttay oqu bólimin 1077 týlek bitirdi. Býgin syrtqy bólimdi tәmamdaghan 96 bitirushige diplom tapsyru saltanatyn ótkizip otyrmyz.
– Búl jiyngha týrik jaghynan kelgender bar ma?
– Býgingi saltanatty sharagha, yaghny 2008-2009 jylghy bitirushi týlekterdi qúttyqtaugha Týrkiyadan Ókiletti Kenesting tóraghasy, doktor-professor Osman Horata myrzanyng ózi arnayy kelip qatysty. Týrkiya memlekettik televiydeniyesi týsirip ketti.
– Oqu ornynyng bazasy jóninde aita ketseniz.
– Týrkistannyng syrttay oqytu bólimining biraz bóligin Kentau qalasyna kóshirdik. Sebebi, Kentaudaghy bazamyz kenirek. Onyng ýstine, Týrkistanda jataqhana men oqu ghimarattarynyng jetispeushiligi, oghan qosa týrki tildes elderden keletin talapkerlerding dayyndyq kurstary da qosymsha bazany qajet etti. Osynyng bәrin oilastyra kele, syrttay oqytu fakulitetterine dәris beru Kentau qalasynda da qosa jýrgizildi.

– Lesbek Tәshimúly, jalpy, biyl uniyversiytetti qansha týlek bitirip otyr?
– Býginde Ahmet Yasauy atyndaghy Halyqaralyq qazaq-týrik uniyversiytetinde 29 týrki elinen kelgen studentterdi qosqanda 21 mynnan asa bala oqidy. Daghdarysqa qarsy Elbasy taghayyndaghan arnayy 11 myng granttyng 440-y bizge tiyesili bolyp otyr. Al Shymkent, Taraz qalalaryndaghy filialdardy jәne Týrkiyanyng Stambul qalasyndaghy studentterimizdi eseptemegende, uniyversiytetimizding kýndizgi bólimin – 1381, syrttay oqu bólimin 1077 týlek bitirdi. Býgin syrtqy bólimdi tәmamdaghan 96 bitirushige diplom tapsyru saltanatyn ótkizip otyrmyz.
– Búl jiyngha týrik jaghynan kelgender bar ma?
– Býgingi saltanatty sharagha, yaghny 2008-2009 jylghy bitirushi týlekterdi qúttyqtaugha Týrkiyadan Ókiletti Kenesting tóraghasy, doktor-professor Osman Horata myrzanyng ózi arnayy kelip qatysty. Týrkiya memlekettik televiydeniyesi týsirip ketti.
– Oqu ornynyng bazasy jóninde aita ketseniz.
– Týrkistannyng syrttay oqytu bólimining biraz bóligin Kentau qalasyna kóshirdik. Sebebi, Kentaudaghy bazamyz kenirek. Onyng ýstine, Týrkistanda jataqhana men oqu ghimarattarynyng jetispeushiligi, oghan qosa týrki tildes elderden keletin talapkerlerding dayyndyq kurstary da qosymsha bazany qajet etti. Osynyng bәrin oilastyra kele, syrttay oqytu fakulitetterine dәris beru Kentau qalasynda da qosa jýrgizildi.
– Syrtqy bólimdi bitirgenderding arasynda qay mamandyqty iyeleri basym?
– Biyl syrttay bilim alghandardyng basym kópshiligi múghalim ekenin aita ketken jón. Degenmen, qúqyqtanu, ekonomist, buhgalterlik esep sekildi mamandyqtardy bitirgender de barshylyq.
– Týrik elinen mamandar kelip qayyrymdylyq sharasy retinde tegin operasiyalar jasaghany turaly estip edik…
– Negizinen, býgingidey saltanatty keshti ótkizuge atqaryp jatqan birneshe júmystarymyz arqau boldy. Mamyr aiynyng 9-17 aralyghynda Halyqaralyq «Dәrigerler beybitshilik ýshin» (Physicians For Peace) baghdarlamasy shenberinde «Interplast-Týrkiya» úiymy kelip, 170 nauqasqa kenes berip, onyng 70-ne tegin plastikalyq operasiya jasady. Atap aitqanda, jas balalar men keybir eresek adamdargha jasalghan operasiyalardyng týrleri: «qoyan jyryghy» (zayachiya guba) – ýstingi erinning tua bitken kemistigi, tanday jyryghy (volchiya pasti), epispadiya, giposadiya (payghambar sýndeti – jynys organdarynyng tua bitken anomaliyasy), jaraqattan jәne kýiikten bolghan kontrakturalar, ayaq-qol anomaliyasy, tyrtyqtar, qosymsha sausaqtar nemese olardyng tua bitken jabysulary, men damymay qaluy, qúlaq, múrynnyng tua bitken nemese keyin payda bolghan kemistikteri jәne t.b.
– Týrkologiya kongresining janalyghy turaly aitsanyz.
– IYә, jaqynda III Halyqaralyq týrkologiya kongresi bolyp ótti. Oghan jiyrmadan astam elding ghalymdary qatysty. QR Bilim jәne ghylym ministri, týrkolog-ghalym Janseyit Týimebaev ta әriptesterining arasynan tabyldy. Aghylshyn tilinde 100 týrki talanttary turaly aqparattyq-tanymdyq negizde kitap shygharyp, tarattyq. Osynday seriyaly kitaptar basudy jalghastyra bermekpiz. Al onyng qazaq tilindegi núsqasyn QR Bilim jәne ghylym ministrligine tapsyrdyq.
– Uniyversiytet janyna produsserlik ortalyq ashylypty, búl zaman talaby ma, әlde…
– Áriyne, uaqyttyng talaby. Al, ortalyqtyng negizi búrynnan-aq qalyptasqan bolatyn. Onyng bazasyn talapqa say janarttyq degenimiz dúrys bolar. Zamanauy ýlgidegi әn jazatyn studiya, jurnalistika fakuliteti studentterining qoly jetpey jýrgen foto jәne viydeofilim studiyasyn ashtyq. Studentting izdenuine biz jaghday jasauymyz kerek.
– Uniyversiytet ózining ónerpaz týlekterimen de maqtanatyn bolar?
– Ónerpazdarymyz eshuaqytta bizdi tómen qaratqan emes. Studentterimiz barlyq uaqytta, qanday konkurs bolsyn jýldeli oryndardy alyp jýr. Mәselen, Halyqaralyq «Shabyt» festivalining Gran-priyin «Biysúltan» biyshiler tobymyz jenip alsa, Shymkent qalasyndaghy filialymyzdyng «Túran» biyshiler toby Oral qalasynda ótken Sh.Jiyenqúlova atyndaghy respublikalyq konkurstyng eki dýrkin jenimpazy atandy. Býginde elimizding ýlken sahnasynan kórinip jýrgen Núrjan Qaljanov «Jas qanat» bayqauynyng «Altyn qanatyn» iyemdendi. Uniyversiytetimizding Altynay Jorabaeva, Álden Jaqsybekov syndy týlekteri «Aziya dauysyn» baghyndyrdy.
– KVN-degi kónildi tapqysh jigitterding izin basushylar bar ma?
– Songhy 5 jyl boyyna qazaq KVN-degi jýldelerdi de eshkimmen bólispegenimiz ras. «Sóz tiymesin», «Kóz tiymesin», «Ózimizding jigitter» atty kónildi tapqyshtar býkil elding sýiispenshiligine bólendi. Qazir qaytadan jas buyndardy iriktep, jana komanda jasaqtau ýstindemiz. Sportta da solay. Qazir elimizding studentteri arasynda spartakiada ótip jatqanynan habarynyz bar shyghar. HQTU-i komandalyq esepte 2-orynda keledi.
– Kópqabatty bas ghimarattarynyzdyng ashylu saltanaty da qay uaqytta bolady?
– Bizding kóptegen qúrylystarymyzdy Týrkiya Respublikasy salyp berdi. Al, Qazaqstan tarapy búrynghy ghimarattardy jóndeuden ótkizip, paydalandy. Alayda, siz aityp otyrghan negizgi bas ghimaratty elimiz óz qarajatyna salyp jatyr. Ol kýzde, tolyq bitedi dep josparlanuda. Onda rektorat, kafedralar ornalasady.
– Medisinalyq klinikanyng bazasy tarlyq etpey me?
– Aldaghy uaqytta biz medisinalyq klinikany keneytudi kózdeudemiz. Býginde 60 oryndyq klinikamyzdyng mýmkindigin eki esege arttyrmaqpyz. 2011 jyly Qazaqstan tarapynan jospargha taghy bir ghimarat qosudy jobalap otyrmyz. Ol kezde Týrkiya tarapy ýlken sport keshenin salady degen oidamyz.

Ángimelesken Jazira BOTAQARA
«Núr Astana» gazeti 4 mausym 2009 jyl