– لەسبەك ءتاشىمۇلى، جالپى، بيىل ۋنيۆەرسيتەتتى قانشا تۇلەك ءبىتىرىپ وتىر؟
– بۇگىندە احمەت ياساۋي اتىنداعى حالىقارالىق قازاق-تۇرىك ۋنيۆەرسيتەتىندە 29 تۇركى ەلىنەن كەلگەن ستۋدەنتتەردى قوسقاندا 21 مىڭنان اسا بالا وقيدى. داعدارىسقا قارسى ەلباسى تاعايىنداعان ارنايى 11 مىڭ گرانتتىڭ 440-ى بىزگە تيەسىلى بولىپ وتىر. ال شىمكەنت، تاراز قالالارىنداعى فيليالداردى جانە تۇركيانىڭ ستامبۋل قالاسىنداعى ستۋدەنتتەرىمىزدى ەسەپتەمەگەندە، ۋنيۆەرسيتەتىمىزدىڭ كۇندىزگى ءبولىمىن – 1381, سىرتتاي وقۋ ءبولىمىن 1077 تۇلەك ءبىتىردى. بۇگىن سىرتقى ءبولىمدى تامامداعان 96 بىتىرۋشىگە ديپلوم تاپسىرۋ سالتاناتىن وتكىزىپ وتىرمىز.
– بۇل جيىنعا تۇرىك جاعىنان كەلگەندەر بار ما؟
– بۇگىنگى سالتاناتتى شاراعا، ياعني 2008-2009 جىلعى ءبىتىرۋشى تۇلەكتەردى قۇتتىقتاۋعا تۇركيادان وكىلەتتى كەڭەستىڭ توراعاسى، دوكتور-پروفەسسور وسمان حوراتا مىرزانىڭ ءوزى ارنايى كەلىپ قاتىستى. تۇركيا مەملەكەتتىك تەلەۆيدەنيەسى ءتۇسىرىپ كەتتى.
– وقۋ ورنىنىڭ بازاسى جونىندە ايتا كەتسەڭىز.
– تۇركىستاننىڭ سىرتتاي وقىتۋ ءبولىمىنىڭ ءبىراز بولىگىن كەنتاۋ قالاسىنا كوشىردىك. سەبەبى، كەنتاۋداعى بازامىز كەڭىرەك. ونىڭ ۇستىنە، تۇركىستاندا جاتاقحانا مەن وقۋ عيماراتتارىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگى، وعان قوسا تۇركى تىلدەس ەلدەردەن كەلەتىن تالاپكەرلەردىڭ دايىندىق كۋرستارى دا قوسىمشا بازانى قاجەت ەتتى. وسىنىڭ ءبارىن ويلاستىرا كەلە، سىرتتاي وقىتۋ فاكۋلتەتتەرىنە ءدارىس بەرۋ كەنتاۋ قالاسىندا دا قوسا جۇرگىزىلدى.

– لەسبەك ءتاشىمۇلى، جالپى، بيىل ۋنيۆەرسيتەتتى قانشا تۇلەك ءبىتىرىپ وتىر؟
– بۇگىندە احمەت ياساۋي اتىنداعى حالىقارالىق قازاق-تۇرىك ۋنيۆەرسيتەتىندە 29 تۇركى ەلىنەن كەلگەن ستۋدەنتتەردى قوسقاندا 21 مىڭنان اسا بالا وقيدى. داعدارىسقا قارسى ەلباسى تاعايىنداعان ارنايى 11 مىڭ گرانتتىڭ 440-ى بىزگە تيەسىلى بولىپ وتىر. ال شىمكەنت، تاراز قالالارىنداعى فيليالداردى جانە تۇركيانىڭ ستامبۋل قالاسىنداعى ستۋدەنتتەرىمىزدى ەسەپتەمەگەندە، ۋنيۆەرسيتەتىمىزدىڭ كۇندىزگى ءبولىمىن – 1381, سىرتتاي وقۋ ءبولىمىن 1077 تۇلەك ءبىتىردى. بۇگىن سىرتقى ءبولىمدى تامامداعان 96 بىتىرۋشىگە ديپلوم تاپسىرۋ سالتاناتىن وتكىزىپ وتىرمىز.
– بۇل جيىنعا تۇرىك جاعىنان كەلگەندەر بار ما؟
– بۇگىنگى سالتاناتتى شاراعا، ياعني 2008-2009 جىلعى ءبىتىرۋشى تۇلەكتەردى قۇتتىقتاۋعا تۇركيادان وكىلەتتى كەڭەستىڭ توراعاسى، دوكتور-پروفەسسور وسمان حوراتا مىرزانىڭ ءوزى ارنايى كەلىپ قاتىستى. تۇركيا مەملەكەتتىك تەلەۆيدەنيەسى ءتۇسىرىپ كەتتى.
– وقۋ ورنىنىڭ بازاسى جونىندە ايتا كەتسەڭىز.
– تۇركىستاننىڭ سىرتتاي وقىتۋ ءبولىمىنىڭ ءبىراز بولىگىن كەنتاۋ قالاسىنا كوشىردىك. سەبەبى، كەنتاۋداعى بازامىز كەڭىرەك. ونىڭ ۇستىنە، تۇركىستاندا جاتاقحانا مەن وقۋ عيماراتتارىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگى، وعان قوسا تۇركى تىلدەس ەلدەردەن كەلەتىن تالاپكەرلەردىڭ دايىندىق كۋرستارى دا قوسىمشا بازانى قاجەت ەتتى. وسىنىڭ ءبارىن ويلاستىرا كەلە، سىرتتاي وقىتۋ فاكۋلتەتتەرىنە ءدارىس بەرۋ كەنتاۋ قالاسىندا دا قوسا جۇرگىزىلدى.
– سىرتقى ءبولىمدى بىتىرگەندەردىڭ اراسىندا قاي ماماندىقتى يەلەرى باسىم؟
– بيىل سىرتتاي ءبىلىم العانداردىڭ باسىم كوپشىلىگى مۇعالىم ەكەنىن ايتا كەتكەن ءجون. دەگەنمەن، قۇقىقتانۋ، ەكونوميست، بۋحگالتەرلىك ەسەپ سەكىلدى ماماندىقتاردى بىتىرگەندەر دە بارشىلىق.
– تۇرىك ەلىنەن ماماندار كەلىپ قايىرىمدىلىق شاراسى رەتىندە تەگىن وپەراتسيالار جاساعانى تۋرالى ەستىپ ەدىك…
– نەگىزىنەن، بۇگىنگىدەي سالتاناتتى كەشتى وتكىزۋگە اتقارىپ جاتقان بىرنەشە جۇمىستارىمىز ارقاۋ بولدى. مامىر ايىنىڭ 9-17 ارالىعىندا حالىقارالىق «دارىگەرلەر بەيبىتشىلىك ءۇشiن» (Physicians For Peace) باعدارلاماسى شەڭبەرiندە «ينتەرپلاست-تۇركيا» ۇيىمى كەلىپ، 170 ناۋقاسقا كەڭەس بەرىپ، ونىڭ 70-نە تەگىن پلاستيكالىق وپەراتسيا جاسادى. اتاپ ايتقاندا، جاس بالالار مەن كەيبiر ەرەسەك ادامدارعا جاسالعان وپەراتسيالاردىڭ تۇرلەرi: «قويان جىرىعى» (زاياچيا گۋبا) – ۇستiڭگi ەرiننiڭ تۋا بiتكەن كەمiستiگi, تاڭداي جىرىعى (ۆولچيا پاست), ەپيسپاديا، گيپوساديا (پايعامبار سۇندەتi – جىنىس ورگاندارىنىڭ تۋا بiتكەن انومالياسى), جاراقاتتان جانە كۇيiكتەن بولعان كونتراكتۋرالار، اياق-قول انومالياسى، تىرتىقتار، قوسىمشا ساۋساقتار نەمەسە ولاردىڭ تۋا بiتكەن جابىسۋلارى، مەن دامىماي قالۋى، قۇلاق، مۇرىننىڭ تۋا بىتكەن نەمەسە كەيiن پايدا بولعان كەمiستiكتەرi جانە ت.ب.
– تۇركولوگيا كونگرەسىنىڭ جاڭالىعى تۋرالى ايتساڭىز.
– ءيا، جاقىندا ءىىى حالىقارالىق تۇركولوگيا كونگرەسى بولىپ ءوتتى. وعان جيىرمادان استام ەلدىڭ عالىمدارى قاتىستى. قر ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى، تۇركولوگ-عالىم جانسەيىت تۇيمەباەۆ تا ارىپتەستەرىنىڭ اراسىنان تابىلدى. اعىلشىن تىلىندە 100 تۇركى تالانتتارى تۋرالى اقپاراتتىق-تانىمدىق نەگىزدە كىتاپ شىعارىپ، تاراتتىق. وسىنداي سەريالى كىتاپتار باسۋدى جالعاستىرا بەرمەكپىز. ال ونىڭ قازاق تىلىندەگى نۇسقاسىن قر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنە تاپسىردىق.
– ۋنيۆەرسيتەت جانىنا پروديۋسسەرلىك ورتالىق اشىلىپتى، بۇل زامان تالابى ما، الدە…
– ارينە، ۋاقىتتىڭ تالابى. ال، ورتالىقتىڭ نەگىزى بۇرىننان-اق قالىپتاسقان بولاتىن. ونىڭ بازاسىن تالاپقا ساي جاڭارتتىق دەگەنىمىز دۇرىس بولار. زاماناۋي ۇلگىدەگى ءان جازاتىن ستۋديا، جۋرناليستيكا فاكۋلتەتى ستۋدەنتتەرىنىڭ قولى جەتپەي جۇرگەن فوتو جانە ۆيدەوفيلم ستۋدياسىن اشتىق. ستۋدەنتتىڭ ىزدەنۋىنە ءبىز جاعداي جاساۋىمىز كەرەك.
– ۋنيۆەرسيتەت ءوزىنىڭ ونەرپاز تۇلەكتەرىمەن دە ماقتاناتىن بولار؟
– ونەرپازدارىمىز ەشۋاقىتتا ءبىزدى تومەن قاراتقان ەمەس. ستۋدەنتتەرىمىز بارلىق ۋاقىتتا، قانداي كونكۋرس بولسىن جۇلدەلى ورىنداردى الىپ ءجۇر. ماسەلەن، حالىقارالىق «شابىت» فەستيۆالىنىڭ گران-ءپريىن «بيسۇلتان» بيشىلەر توبىمىز جەڭىپ السا، شىمكەنت قالاسىنداعى فيليالىمىزدىڭ «تۇران» بيشىلەر توبى ورال قالاسىندا وتكەن ش.جيەنقۇلوۆا اتىنداعى رەسپۋبليكالىق كونكۋرستىڭ ەكى دۇركىن جەڭىمپازى اتاندى. بۇگىندە ەلىمىزدىڭ ۇلكەن ساحناسىنان كورىنىپ جۇرگەن نۇرجان قالجانوۆ «جاس قانات» بايقاۋىنىڭ «التىن قاناتىن» يەمدەندى. ۋنيۆەرسيتەتىمىزدىڭ التىناي جوراباەۆا، الدەن جاقسىبەكوۆ سىندى تۇلەكتەرى «ازيا داۋىسىن» باعىندىردى.
– كۆن-دەگى كوڭىلدى تاپقىش جىگىتتەردىڭ ءىزىن باسۋشىلار بار ما؟
– سوڭعى 5 جىل بويىنا قازاق كۆن-دەگى جۇلدەلەردى دە ەشكىممەن بولىسپەگەنىمىز راس. «ءسوز تيمەسىن»، «كوز تيمەسىن»، «ءوزىمىزدىڭ جىگىتتەر» اتتى كوڭىلدى تاپقىشتار بۇكىل ەلدىڭ سۇيىسپەنشىلىگىنە بولەندى. قازىر قايتادان جاس بۋىنداردى ىرىكتەپ، جاڭا كوماندا جاساقتاۋ ۇستىندەمىز. سپورتتا دا سولاي. قازىر ەلىمىزدىڭ ستۋدەنتتەرى اراسىندا سپارتاكيادا ءوتىپ جاتقانىنان حابارىڭىز بار شىعار. حقتۋ-ءى كوماندالىق ەسەپتە 2-ورىندا كەلەدى.
– كوپقاباتتى باس عيماراتتارىڭىزدىڭ اشىلۋ سالتاناتى دا قاي ۋاقىتتا بولادى؟
– ءبىزدىڭ كوپتەگەن قۇرىلىستارىمىزدى تۇركيا رەسپۋبليكاسى سالىپ بەردى. ال، قازاقستان تاراپى بۇرىنعى عيماراتتاردى جوندەۋدەن وتكىزىپ، پايدالاندى. الايدا، ءسىز ايتىپ وتىرعان نەگىزگى باس عيماراتتى ەلىمىز ءوز قاراجاتىنا سالىپ جاتىر. ول كۇزدە، تولىق بىتەدى دەپ جوسپارلانۋدا. وندا رەكتورات، كافەدرالار ورنالاسادى.
– مەديتسينالىق كلينيكانىڭ بازاسى تارلىق ەتپەي مە؟
– الداعى ۋاقىتتا ءبىز مەديتسينالىق كلينيكانى كەڭەيتۋدى كوزدەۋدەمىز. بۇگىندە 60 ورىندىق كلينيكامىزدىڭ مۇمكىندىگىن ەكى ەسەگە ارتتىرماقپىز. 2011 جىلى قازاقستان تاراپىنان جوسپارعا تاعى ءبىر عيمارات قوسۋدى جوبالاپ وتىرمىز. ول كەزدە تۇركيا تاراپى ۇلكەن سپورت كەشەنىن سالادى دەگەن ويدامىز.

اڭگىمەلەسكەن جازيرا بوتاقارا
«نۇر استانا» گازەتى 4 ماۋسىم 2009 جىل