Óli teniz nemese Lút tenizi jayly ne bilesiz?
Izraili men Iordaniya shekarasynda dýnie jýzindegi eng qyzyqty jerlerding biri - Óli teniz ornalasqan.
Onyng qúmsyz jaghajayy turisterding mekenine ainaldy desek te bolady. Júrt tabighattyng osy bir tylsym kýshin kózben kórip, adamdy ózine batyrmaytyn suyna shomylyp kórgisi keledi. Degenmen solardyng kópshiligi búl tenizding nege dәl osylay atalghandyghynan beyhabar.
Óli teniz Jer sharyndaghy eng túzdy teniz bolyp sanalady. Osy miyneraldyng sebebinen siz sudyng betinde esh qinalmay gazet oqyp jata bere alasyz. Óli tenizdegi túzdyng konsentrasiyasy bir litr sugha 270 gramnan keledi. Ol tym kóp kórsetkish ekendigin basqa túzdy su qoymalaryndaghy konsentrasiyanyng 35 gramnan aspaytyndyghynan bile alamyz. Negizi, óli teniz dep úzyndyghy 76, eni 18 kilometrden jәne maksimalidy terendigi 400 metrden túratyn kóldi ataydy.
- Óli teniz bizding ghalamshardyng eng tómen nýktesi esepteledi jәne әlemdik múhittan 417 metr terendikte tómen ornalasqan.
- Tenizding “Óli” degen atau aluyna sebep bolghan: onyng túzdylyghynyng tym joghary boluy (konsentrasiyasy – 33%, 340 gr/l), yaghny múnda tiri organizmder mýlde tirshilik ete almaydy. Oghan qosa Óli tenizding aghystary da joq, sondyqtan oghan qosylghan ózge sular “qamalyp” qalady. Tenizding betindegi bulanu túzgha jәne miyneraldargha bay joghary sapaly “kokteylidin” payda boluyna әkeledi. Sudaghy miyneralidyq zattar kólemi 30% (Salystyrmaly týrde Jershary tenizi – 4%).
- Teniz túzdylyghy sonshalyq, onda týsken adam sudyng betinde “qalqyp” jata alady jәne sugha kirgen boyda, tipti búryn bolghan jaraqattardyng ózi esinizge týsedi.
- Evrey tilinde búl teniz «YamhaMaved» dep atalady. Yaghny «Jan alghysh teniz» degen maghynany bildiredi eken. Degenmen Óli tenizding basqa, qorqynyshty emes ataulary da bar. Mysaly, Lota tenizi, Shyghys, Arava, Asfalitti degen ataular.
Óli tenizdi jergilikti júrt Lút tenizi dep ataydy eken. Al, ony әigili Lút qauymymen baylanystyrady. Nege? Onyng qashan, qalay payda boluy әli kópke qúpiyasy belgisiz әri ghibrat alarlyq hikaya eken. Endi sol hikayagha den qoyalyq.
Lút qauymynyng oqighasy Ibrahim (a.s.) payghambardyng túsynda bolghan. Ibrahim (a.s.) Lúttyng (a.s.) kishi atasy eken. Lút ibn Haran ibn Tariyh. Al, Tarih Ibrahimnyng (a.s.) әkesi. Alla Taghala Lút (a.s.) haqynda qasiyetti Qúrannyng on tórt sýresining jiyrma tórt jerinde bayandaghan.
Abai.kz