Qazirgi tanda saylau uchaskelerinde tirkelmegen saylaushylar sany óte kóp. Búghan mysaldy óz basymnan keltireyin. Astana qalasy әkimdigi ýilerdi aralap taratqan saylaushylargha arnalghan paraqshada kórsetilgen telefon nómirine habarlasyp, aty-jónimdi aityp teksertkenimde, men ózimning № 196 uchaskelik saylau tiziminde joq bolyp shyqtym. Uchaskelik saylau komissiyasyndaghylardyng telefon arqyly aitqany: «bizge qala әkimshiligining bergen tizimi ishinde siz joqsyz, eger dauys berginiz kelse, qújattarynyzdy (ýy kitapshasy jәne jeke kuәliginizdi) alyp kelip tirkeliniz» dedi.

El tarihynda bolghan әr saylaugha qalmay baryp, dauys beru kýni ózim qalaghan saylau uchaskelerinde bolyp, baqylaushy retinde qatysyp jýrdim. Sondaghy bayqaghanym, dauys beru kýni saylau uchaskelerindegi tizimde tirkelmegen saylaushylardyng sany sheksiz bolyp jatady. Uchaskelik tizimde óz aty-jónin tappaghan kóp saylaushylar, qosymsha tizimge jazylyp, bulletendi op-onay alyp dauys bere salady. «Qosymsha tizimge» arnalyp bekitilgen tәrtip saqtalmaydy. Nәtiyjesinde, dauys beru ayaghynda saylaushylar tirkelgen negizgi jurnaldaghy dauys berushilerden qosymsha tizimge tirkelip dauys bergender sany asyp ketedi.

Dauys beru barysynda qoldanylatyn «qosymsha tizimder» aqyrynda saylau nәtiyjelerin búrmalaugha qolayly jaghday tughyzady. Múnday qolayly mýmkinshilikti kim bolsa da zaya jibermeytini anyq.

Qazirgi tanda saylau uchaskelerinde tirkelmegen saylaushylar sany óte kóp. Búghan mysaldy óz basymnan keltireyin. Astana qalasy әkimdigi ýilerdi aralap taratqan saylaushylargha arnalghan paraqshada kórsetilgen telefon nómirine habarlasyp, aty-jónimdi aityp teksertkenimde, men ózimning № 196 uchaskelik saylau tiziminde joq bolyp shyqtym. Uchaskelik saylau komissiyasyndaghylardyng telefon arqyly aitqany: «bizge qala әkimshiligining bergen tizimi ishinde siz joqsyz, eger dauys berginiz kelse, qújattarynyzdy (ýy kitapshasy jәne jeke kuәliginizdi) alyp kelip tirkeliniz» dedi.

El tarihynda bolghan әr saylaugha qalmay baryp, dauys beru kýni ózim qalaghan saylau uchaskelerinde bolyp, baqylaushy retinde qatysyp jýrdim. Sondaghy bayqaghanym, dauys beru kýni saylau uchaskelerindegi tizimde tirkelmegen saylaushylardyng sany sheksiz bolyp jatady. Uchaskelik tizimde óz aty-jónin tappaghan kóp saylaushylar, qosymsha tizimge jazylyp, bulletendi op-onay alyp dauys bere salady. «Qosymsha tizimge» arnalyp bekitilgen tәrtip saqtalmaydy. Nәtiyjesinde, dauys beru ayaghynda saylaushylar tirkelgen negizgi jurnaldaghy dauys berushilerden qosymsha tizimge tirkelip dauys bergender sany asyp ketedi.

Dauys beru barysynda qoldanylatyn «qosymsha tizimder» aqyrynda saylau nәtiyjelerin búrmalaugha qolayly jaghday tughyzady. Múnday qolayly mýmkinshilikti kim bolsa da zaya jibermeytini anyq.

Astana qalasynyng qalalyq saylau komissiyasy úiymdastyrghan seminar-keneske shaqyrylghan qalamyzdaghy sayasy partiyalardyng biri atynan men osy «qosymsha tizimder» jayynda aitqanymda, saylau komissiyasynan eshkim mardymdy jauap bermedi.

Astana qalasynyng qalalyq saylau komissiyasy saylaudy әzirleu men ótkizudi úiymdastyrghan kezde, saylaushylar tizimine qatysty qajetti mәlimetterdi tolyq jinaugha bolady ghoy. Mәselen, әr azamat ózining túrghan jerinde «Azamattardy tirkeu kitabyna» meken-jayyn kórsetip tirkeledi. Halyqqa qyzmet kórsetu ortalyqtary bar. Ár qala túrghyny ózi túrghan ýige kommunaldyq qyzmet kórsetetin  Pәter iyeleri kooperativterimen arnayy shartqa otyryp PIK -ding tizimine de alynady.

Óz uaqytymen kele jatqan әr saylaugha ókimetimiz birde-bir azamatty qaldyrmay, barlyghyn saylaushylar tizimine týgeldep tirkep alyp, saylaugha qajetti uaqytta asyqpay dayarlanu kerek. Qazirgi QR-sy Preziydenttigine kezekten tys saylauyn eki ay ishinde ótkizu, ol barlyq jaghynan da ýlken asyghystyq bolyp tabylady.

Preziydenttikke ýmitkerler de ózderining ýgit-nasihat júmystarymen Respublikamyzdyng barlyq elderin aralap, jýrip ótuge ýlgermey jatyr. Al, Nazarbaev bolsa, ol kisi elimizde ýzbey  jiyrma jyl el basqaryp kele jatqan adam, yaghny elimizding barlyq júrty tanidy. Jәne ol kisi «dәstýrli» týrde memleketimizdegi әkimshilik resurstaryn saylauda keninen paydalanatynyn eskeruimiz kerek.

«Asyqqan shaytannyng isi» dep atalarymyz beker aitpaghan ghoy, tyghyz uaqytta ótkizgen barlyq saylau, aqyrynda talapqa say emes bolyp shyghady jәne meylinshe búrmalanady.

Bizde bolary bolyp, boyauy sinip saylau ótip ketken song ghana «saylau әdiletsiz ótti, biylik saylau nәtiyjesin búrmalady» degen sózder shyghyp jatady.  Sondyqtan  «Qosymsha tizimmen» dauys bermeuge, biyliktegilerge saylau barysynda  saylaushylar dauysyn búrmalau qúbylysyn boldyrmaugha qazirden bastap kýsh saluymyz kerek.

«Abay-aqparat»