Seysenbi, 29 Qazan 2024
Janalyqtar 2195 0 pikir 13 Sәuir, 2011 saghat 04:58

Qazaqstan azamattyq qoghamynyng QR Preziydentine ashyq haty

Terezesi teng yntymaqtastyqty jaqtaymyz, al ekspansiyagha jol bermeymiz!

Qazaqstan azamattyq qoghamynyng QR Preziydentine ashyq haty

Biz, el bolashaghyna beyjay qaramaytyn azamattar - sayasy partiyalar, qoghamdyq jәne ýkimettik emes úiymdar, intelliygensiya jәne sarapshylar qauymdastyghynyng ókilderi -Qazaqstan men Qytay arasyndaghy teng qúqyqty jәne kópqyrly әriptestik qarym-qatynasty elimizding gýldenui kepilining biri retinde qarastyramyz. Alayda eki elding naqty ekonomikalyq qarym-qatynasyna aldyn ala jasalghan taldau kónilimizge kýdik úyalatty, erekshe alandaushylyq tughyzdy.

Ártýrli mәlimetke sýiensek, songhy jyldary Qazaqstandaghy gazokondensant pen múnaydyng jyldyq óndirisining ýshten biri qytaylyq kompaniyalargha tiyesili eken. Osynyng ózi elimizding strategiyalyq mýddesi men últtyq qauipsizdigine tóngen qater turaly aituymyzgha tolyq negiz bolady.

Mәselen, Aqtóbe oblysynda qytaylyq investorlar negizgi múnay óndirushi kompaniya - «CNPC - Aqtóbemúnaygaz» ben manyzy jaghynan ekinshi jәne ýshinshi oryndaghy «Qazaqoyl-Aqtóbe» men «Lankaster Petroleumge» iyelik etedi. Jalpy alghanda, oblysta óndiriletin múnaydyng - 97, al gazdyng 95 payyzy osylardyng ýlesinde.

Terezesi teng yntymaqtastyqty jaqtaymyz, al ekspansiyagha jol bermeymiz!

Qazaqstan azamattyq qoghamynyng QR Preziydentine ashyq haty

Biz, el bolashaghyna beyjay qaramaytyn azamattar - sayasy partiyalar, qoghamdyq jәne ýkimettik emes úiymdar, intelliygensiya jәne sarapshylar qauymdastyghynyng ókilderi -Qazaqstan men Qytay arasyndaghy teng qúqyqty jәne kópqyrly әriptestik qarym-qatynasty elimizding gýldenui kepilining biri retinde qarastyramyz. Alayda eki elding naqty ekonomikalyq qarym-qatynasyna aldyn ala jasalghan taldau kónilimizge kýdik úyalatty, erekshe alandaushylyq tughyzdy.

Ártýrli mәlimetke sýiensek, songhy jyldary Qazaqstandaghy gazokondensant pen múnaydyng jyldyq óndirisining ýshten biri qytaylyq kompaniyalargha tiyesili eken. Osynyng ózi elimizding strategiyalyq mýddesi men últtyq qauipsizdigine tóngen qater turaly aituymyzgha tolyq negiz bolady.

Mәselen, Aqtóbe oblysynda qytaylyq investorlar negizgi múnay óndirushi kompaniya - «CNPC - Aqtóbemúnaygaz» ben manyzy jaghynan ekinshi jәne ýshinshi oryndaghy «Qazaqoyl-Aqtóbe» men «Lankaster Petroleumge» iyelik etedi. Jalpy alghanda, oblysta óndiriletin múnaydyng - 97, al gazdyng 95 payyzy osylardyng ýlesinde.

Qyzylorda oblysyndaghy iri kәsiporyn - «PetroQazaqstan» qytaylyq óndirushilerding qolynda. Qytaylyq kompaniyalardyng búdan bólek «QazGerMúnay» men «Torghay Petroleumde» ýlesi bar. Osylaysha, oblysta óndiriletin múnay men gazdyng 61 payyzy qytaylyqtardyng baqylauynda.

Manghystau oblysyna kelsek, múnda qytaylyq investorlar «Manghystaumúnaygaz», «Qarajanbasmúnay», «Bozashy Opereyting», «Qaraqúdyqmúnay» kompaniyalaryna kirdi. Sóitip, oblystaghy múnaydyng keminde 30 payyzyna iyelik etedi.

Atyrau oblysynda qytaylyq kompaniyalardyng júmys istey bastaghanyna kóp uaqyt bolghan joq. Soghan qaramastan óndiriletin múnaydyng 11 payyzy qytaylyqtardyng qolyna ótken.

Qytaylyqtardyng ýlesi bar óndirushi kompaniyalardyng tizimi tómendegidey (01.03.2011 jylghy mәlimet boyynsha):

Kompaniya atauy                                                                        Qytaydyng ýlesi, %-ben

1.«SNPS - Aqtóbemúnaygaz» AAQ                                                      94,47

2.«Manghystaumúnaygaz» AQ                                                                 50

3.«PetroQazaqstanQúmkólResorsez» AQ                                            67

4.«Qazgermúnay» BK JShS                                                                   50

5.«TorghayPetroleum» AQ                                                                     50

6.BozashyOpereyting LTD                                                                    75

7.«Qarajanbasmúnay» AAQ                                                                  50

8.«QuatAmlonMúnay»BK JShS                                                           100

9.«SNPS-AyDanMúnay» BK JShS                                                     100

10.«Sazanqúraq» JShS                                                                          100

11.«PotensialOyl» JShS                                                                    100

12.«PrikaspianPetroleumKompani» JShS                                       100

13.«SaghyzPetroleumKompani» JShS                                                 100

14.«Embavedioyl» JShS                                                                       100

15.«AdaypetroleumKompani» JShS                                                   50

16.«QazMúnayGaz» BÓ AQ                                                                     11

17.«QazaqoylAqtóbe»JShS                                                                  25

18.«Qaraqúdyqmúnay» JShS                                                                50

19.«Arman» BK JShS                                                                            25

20.«Jambay» JShS                                                                               12,5

21.«Lankaster Petroleum» AQ                                                            87,96

22.«Emir Oil» JShS (prosess ýstinde)                                             100

Búdan bólek Ontýstik Qazaqstan, Jambyl men Almaty oblystary arqyly Qytaygha qaray ótetin Aziya gaz qúbyryn salu sharttaryna alandaymyz. Sarapshylardyng mәlimetine sýiensek, «Aziya gaz qúbyry» Birlesken kәsiporny CNPC men «QazMúnayGazgha» tiyesili. Árqaysysynyng 50 payyzdyq ýlesi bar. Qazaqstan parlamenti osy birlesken kәsiporyngha salyq, kedendik jәne enbek zannamasyndaghy jәne memlekettik satyp aluda aqylgha qonymsyz jenildikterdi zang jýzinde bekitip bergen.

Biraq eng qauiptisi - qytay nesiyesine (8 milliard dollardan astam) salynghan gazomagistrali. Qazaqstannyng Qytaydan alghan qaryzdary tәrizdi osy nesiyeni bólu jónindegi kelisimshart ta qogham ýshin jabyq, júmbaq kýiinde qalyp otyr. Mamandardyng pikirinshe, osy kelisimshart boyynsha birlesken kәsiporyn 2014 jylgha deyin nesiyesin ótemese, onda onyng barlyq mýlki, onyng ishinde ýsh oblys arqyly ótetin gaz qúbyry da Qytay iyeligine kóshedi.

Nebәri eki jyldyng ishinde, 2009-11 jyldary qazaqstandyq qúrylymdar Qytaydan 19 milliard dollargha juyq qaryz alghany qatty alandatady! Mәselen, 2009 jyly Qazaqstan Qytaydan 10 milliard dollar nesie alsa, 2011 jyldyng aqpanynda taghy 8,7 milliard dollar alypty. Onyng 7 milliard dollary Qazaqstannyng damu bankine berilgen. Sonyng ishindegi 5 milliard dollar múnay-himiyalyq keshenning qúrylysyna júmsalghan.

Osy qarjynyng 2 milliard dollary Euraziyalyq toptyng qajettilikterin qarjylandyrugha baghyttalghan (dәl osy kezde olar 3 milliard dollardy Braziliyagha investisiyalaghan). Eki jyl búryn da qytaylyq qaryzdyng 3 milliard dollary tura osynday jolmen «Qazaqmys» qajettilikterine júmsalghan bolatyn.

Tabysy shash etekten jeke shiykizat kompaniyalardyng nesiyelerine nelikten memleket kepildigi beriletini týsiniksiz. Is jýzinde oghan әrbir qazaqstandyq azamat jauapty bolyp shyqpay ma. Onyng ýstine osy kompaniyalardyng jetekshileri ózderi ýshin shetelden eng qymbat jyljymaytyn mýlik satyp alghanymen ghana kózge týsti.

Búl rette Qazaqstannyng jalpy syrtqy boryshy 117 milliard dollargha jetkenin atap aitqan jón.

Qazir Qazaqstan men qytay әriptestigi ayasynda jana iri jobalar aiqyndaldy. Mәselen, qytay jaghy Astana - Almaty baghytyndaghy jýrdek temir jol qúrylysyn qolgha almaq. Múny saludyng eshqanday qajettiligi joq dep esepteymiz. Búdan góri Astana men Almaty arasyndaghy jolaushylar ainalymyn onsyz da iske asyra alatyn qolda bar temirjol magistraliderin jóndep, damytqan dúrys. Al shyn mәninde qajet kólik jәne kommunikasiyalyq jobalardyng qúrylysy Qazaqstan Últtyq qorynyng esebinen jýzege asyryluy tiyis. Búghan tolyq mýmkindik bar!

Sonday-aq jel quaty boyynsha Qazaqstan men Qytay birlesken kәsiporny qúrylmaq. Osy kәsiporyndy qúrugha jol beruge bolmaydy. Tәuelsiz sarapshylardyng mәlimetterine qaraghanda, birlesken kәsiporyngha zattay granttar retinde jer berilmek! Qytaydyng qatysuymen qúrylghan eshqanday birlesken kәsiporyngha grant retinde jer beruge bolmaydy!

Preziydent myrza, jogharydaghyny qaperge ala otyryp, elimizding strategiyalyq mýddesi men últtyq qauipsizdigin qamtamasyz etu ýshin jәne Qazaqstannyng tәuelsiz ekonomikasyn qúru ýshin kelesi sharalardy iske asyrudy úsynamyz:

- Qytaymen jasalghan kelisimsharttardyng barlyghyn jәne qytay nesiyesi Qazaqstangha qanday sharttar negizinde berilgenin halyqqa jariya etu.

- Qytay jaghymen birlesip josparlaghan jobalardy sarapshylar qauymdastyghy men qogham tolyq zerttep bitpeyinshe iske asyryluyn dogharu.

- Qytay Halyq Respublikasyna Qazaqstannan 1 million gektar auylsharuashylyq jerlerin beru iydeyasynyng tuuy tarihyn halyqqa ashyp aitu. Búl mәselening qazirgi jay-kýiine toqtalu.

- Jogharydaghy mәselelerdi zerttep-zerdeleu ýshin ýkimet, sayasy partiyalar men qogham ókilderinen komissiya qúru.

Osynday qadamdar Qazaqstan men Qytay әriptestigin ashyq, teng qúqyqty etip, eki elding mýddesine say keletin tatu-tәtti kórshilik sipat bere alady.

J.TÚYaQBAY, B.ÁBILEV, «Azat» JSDP teng tóraghalary; Á.QOSANOV, «Azat» JSDP-nyng bas hatshysy; Gh.ALDAMJAROV, Qazaqstan Kommunistik partiyasy ortalyq atqaru komiytetining birinshi hatshysy: O.JANDOSOV, "Rakurs" ekonomikalyq saraptau Ortalyghynyng diyrektory, QR Últtyq bankining búrynghy tóraghasy; M.ShAHANOV, respublikalyq «Memlekettik til» qoghamdyq qozghalysynyng tóraghasy; T.ÁUBÁKIROV, Kenes odaghynyng batyry, «Halyq Qaharmany», QR túnghysh gharyshker-úshqyshy; Q.JÚMADILOV, QR Memlekettik syilyghynyng laureaty, Qazaqstannyng halyq jazushysy; S.SMATAEV, jazushy, Halyqaralyq «Alash» әdeby syilyghynyng laureaty; D.ISABEKOV, jazushy, QR Memlekettik syilyghynyng laureaty; Gh. QABYShÚLY, jazushy, Halyqaralyq «Alash» әdeby syilyghynyng laureaty, Qazaqstannyng qúrmetti jurnaliysi; T.MEDETBEK, aqyn, QR Memlekettik syilyghynyng laureaty; Ú.Esdәulet, aqyn, QR Memlekettik syilyghynyng laureaty; T.JÝKEEV, Qogham qayratkeri; B.ÁBIShEV, «Azat» JSDP prezidium mýshesi; S.ÁLIBAEV, «Azat» JSDP prezidium mýshesi; M.ASPANDIYaROVA, «Azat» JSDP prezidium mýshesi; R.Sәrsenbay, «Jas Alash» gazetining bas redaktory; M.TAYJAN, Bolathan Tayjan atyndaghy qordyng preziydenti, ekonomika ghylymdarynyng kandidaty; Z.BATTALOVA, «Qazaqstandaghy Parlamentarizmdi damytu» qoghamdyq qorynyng tórayymy; E.Bapi, «Tasjarghan» gazetining bas oqyrmany; S.Múhtarbek, «Qazaqstan» gazetining bas redaktory; Q.ASQAROV, Altynbek Sәrsenbayúly atyndaghy qordyng jetekshisi; D.Quat, «Abay.kz» aqparattyq portalynyng bas redaktory; Q.AShANÚLY, jeke kәsipker; B.TÚRSYMBAEV, qogham qayratkeri; Q. ISA, aqyn, halyqaralyq «Alash» әdeby syilyghynyng laureaty, QR Mәdeniyet qayratkeri; B.ATABAEV, «Aqsaray» muzikl jastar teatrynyng jetekshisi; J.ÁKIM, sayasattanushy, biologiya ghylymdarynyng kandidaty; D.BABAMÚRATOV, «Bolashaq» respublikalyq jastar qozghalysynyng liyderi; E.TÓREHANOV, Almaty qalalyq «Qazaq tili» qoghamynyng tóraghasy; Q.QÚRMANÁLI, Sh.Qaldayaqov atyndaghy әn festivali diyreksiyasynyng diyrektory, «Shәmshi» jurnalynyng bas redaktory; A.SARYM, sayasatanushy; B.IMANQOJA, «Jeltoqsan ruhy» qoghamdyq birlestigining tóraghasy; B.SÁDUÚLY, «Jeltoqsan aqiqaty» qoghamdyq birlestigining tóraghasy; H.GhABJALILOV, «Alash» tarihiy-zertteu ortalyghynyng preziydenti; B.QOYShYBAEV, «Ádilet» tarihi-aghartu qoghamy tóraghasynyng birinshi orynbasary; D.TÚRLYBEK, Halyqaralyq Týrki әlemi telestudiyasynyng bas diyrektory, halyqaralyq «Jambyl» atyndaghy syilyqtyng laureaty; Q.RAHMETOV, «Jeltoqsan» Respublikalyq halyqtyq-patriottyq qozghalystyng tóraghasy; S.SAPARGhALI, «Últ.Ruh.Otan.Janghyru.» qoghamdyq qozghalysynyng tóraghasy; G.ERGALIYEVA, tәuelsiz jurnalist, H.Erghaliyev atyndaghy qordyng tórayymy; J.MAMAY, «Ruh pen Til» klubynyng jetekshisi; M.BÓTEEV, «Allajar-qoldau» qoghamdyq qorynyng tóraghasy; K.QAPTAGhAY, «Halyq dabyly» qozghalysynyng tóraghasy; I.BAYJANOV, Shymkent qalalyq «Tәuelsizdikti qorghau» HDQ úiymdastyru komiytetining tóraghasy; E.RAQYShEV, «Jas Úlan» kinostudiyasynyng diyrektory; J.Kenebay, «Tanym» pikirsayys klubynyng jetekshisi; S.BATYRShAÚLY, ekonomika ghylymdaryyng kandidaty, Astana qalalyq «Memlekettik til» respublikalyq qoghamdyq qozghalysynyng tóraghasy; J.AShUÚLY, Qazaqstan sayasy qughyn-sýrginge úshyraghandar qauymdastyghynyng tóraghasy; T.IRGEBAEV, «Qabanbay batyr» atyndaghy qordyng tóraghasy; E.Ayghaliyúly, «Qazaqstan-Zaman» gazetining bas redaktory; J.Qalybay, «Júldyzdar otbasy» jurnalynyng bas redaktory; M.Toqashbaev, «Preziydent jәne halyq» gazetining bas redaktory, QR Mәdeniyet qayratkeri; Q.Sәrsekeev, «Qazaq» gazetining bas redaktory; Q.GhABDOLLA, «Júmadaghy jýzdesu» gazetining bas redaktory; J.ShYMShYQOV, ekonomika ghylymdaryyng kandidaty; Q.BILÁL, jazushy, QR Mәdeniyet qayratkeri; N.QANAFIYa, filologiya ghylymdarynyng kandidaty; M.QALYBAY, Qazaqstan Respublikasyna erekshe enbegi singen zeynetker; Á.GhALI, sayasattanushy, tarih ghylymdarynyng doktory; Ó.YHSANOV, QR enbek sinirgen sudiyasy; N.KREMENIYSh, Kenes Odaghynyng Batyry, internasinalist-jauynger; V.MAKALKIYN, ekonomist; P.SVOIYK, ekonomist, qogham qayratkeri; Á.TOGhYSOV, General-mayor, «Azat» JSDP Almaty qalalyq filialynyng tóraghasy; Ú.DOSPAMBETOV, jazushy; Á.QALAMBAEV, KSRO halyq aghartu isining ýzdigi, Saryaghash audanynyng qúrmetti azamaty; J.DÁULET, sazger, QR Mәdeniyet qayratkeri; B.ÁBISh, jazushy, Gh.Mýsirepov atyndaghy syilyqtyng laureaty; E.MÚQANGhALIYEV, zeynetker, ómirtanushy.

0 pikir