Mahmút Qasymbekov: Memlekettik basqaru tiyimdiligi - uaqyt talaby
Keshe Qazaqstan Respublikasy Preziydenti Kensesining Bastyghy Mahmút Qasymbekov elimizding basty telearnalaryna súhbat berdi. Ol Memleket basshysynyng Qazaqstan halqyna arnalghan Joldauynda aitylghan mindetterdi jýzege asyru ýshin memlekettik organdardaghy formalizm men burokratiyany joi jóninde atqarylghan júmystardyng nәtiyjelerin bayandady. Sonday-aq, memlekettik apparattaghy jinalystar sanyn azaytu jәne qújat ainalymyn qysqartu mәselelerine egjey-tegjeyli toqtaldy. Osyghan baylanysty, súhbat mәtinin oqyrmandar nazaryna úsynamyz.
- Songhy kezde jinalystardyng kóptigi, sonday-aq memlekettik organdardaghy qújat ainalymynyng әli de bolsa edәuir auqymdylyghyna qatysty mәseleler keninen sóz bolyp jýr. Memleket basshysy halyqqa arnalghan Joldauynda osy ózekti taqyrypty kóterdi. Búl jaghdaydy retke keltiru ýshin qanday sharalar jýzege asyrylyp jatyr?
- Esterinizde bolsa, el Preziydenti biylghy qazan aiyndaghy Qazaqstan halqyna arnalghan Joldauynda memlekettik organdardyng júmysynda formalizm men burokratiyagha әli de jol berilip otyrghanyn atap ótti.
Búl rette, Elbasymyz jiyndar sanynyng negizsiz kóbeyip otyrghanyna, qújat ainalymyn azaytudyng bayau ekenine nazar audardy.
Ol «múnday kelensiz jaghdaydy toqtatyp, búl mәselelerdi retke keltirudi» tapsyrdy.
Preziydentting osynday mәsele kóterui beker emes. Kóptegen әri úzaqqa sozylatyn jinalystar memlekettik qyzmetshilerding júmys rejimining ýnemi búzyluyna alyp keledi. Nәtiyjesinde, búl jaghday olardyng enbegining tiyimdiligine jәne jalpy memlekettik apparattyng júmysyna keri әser etedi.
2017 jylghy 25 tamyzda Elbasy «Qazaqstan Respublikasy Preziydentinin, onyng Ákimshiligi men Qazaqstan Respublikasy Ýkimetining Júmys reglamentin bekitu turaly» Ókimge qol qoyghan bolatyn.
Qújatta múnday is-sharalardy ótkizuding formaty men uaqytyna baylanysty býkil talaptar anyq jazylghan.
Osyghan baylanysty, Preziydent Ákimshiligi barlyq dengeydegi memlekettik organdarda týrli jiyndardyng sanyn qysqartu ýshin jýieli júmys jýrgizude.
Ótken jyldyng qyrkýieginen bastap memlekettik organdardyng osy talaptardy oryndauyna qatysty jan-jaqty monitoring jasap kelemiz.
Sonyng arqasynda, ahualdy qadaghalap, qajet bolghan jaghdayda, memlekettik organdardyng basshylaryna jol bergen kemshilikteri turaly eskertip otyrugha mýmkindigimiz bar.
Núrsúltan Ábishúly qazan aiyndaghy Joldauynda osynday jayttardyng bar ekenine nazar audardy.
Memleket basshysynyng tapsyrmasy uaqtyly әri ózekti ekendigin tәjiriybe kórsetip otyr. Songhy ailarda búl mәselege baylanysty birqatar ong ózgerister bayqaldy. Mysaly:
Memlekettik organdar jiyndardy belgilengen kýnderde ótkizu jónindegi reglament talaptaryn meylinshe qatang saqtaytyn boldy. Mәseleni osylaysha retteu otyrystar sanyn azaytugha yqpal etetini anyq. Jinalystardyng jalpy sanynyng azangy bayqalyp otyr.
2017 jyldyng qyrkýiek-qarasha ailarynda 694 kenes ótkizilse, biyl osy ailarda 457 jiyn boldy. Demek, ótken jylmen salystyrghanda, memlekettik organdar kenester sanyn 34 payyzgha azaytqan. Birinshi basshylardyng qatysuymen ótetin otyrystar sany azaydy. Mysaly, 2017 jyly qyrkýiek-qarasha ailarynda ministrlerding qatysuymen 184 kenes ótkizilse, biyl osy merzimde 147 jiyn úiymdastyrylghan. Yaghni, 20 payyzgha azaydy.
Ministrlerding kýndelikti júmysynyng kóptigin eskersek, búl da manyzdy. Memlekettik organdar selektorlyq jәne beyne-konferensiyalyq baylanystyng mýmkindikterin kóbirek paydalanatyn boldy. Mәselen, býginde әrbir besinshi kenes selektorlyq baylanys arqyly ótedi.
Sonymen, monitoring derekteri barlyq jinalystardyng jalpy úzaqtyghy 40 payyzgha qysqarghanyn kórsetip otyr.
Áriyne, men atap kórsetken ong ózgerister bәrimizdi quantady. Alayda, qol jetkizgen jetistikpen shektelip qalmaymyz.
Qazir biz barlyq memlekettik organdardyng aldyna jiyndardyng bәrin keshki saghat besten keshiktirmey ótkizu jóninde talap qoyyp otyrmyz. Osylaysha, memlekettik qyzmetshilerding júmys kýni alty jarymnan keshiktirilmey ayaqtaluyna mýmkindik beremiz.
Shúghyl әreket etudi talap etetin jәne otyrystardy keyinge qaldyrugha bolmaytyn erekshe jaghdaylarda ghana basqasha boluy mýmkin. Búdan ózge ahualdyng bәrinde jinalystar júmys uaqytynda ótkiziluge tiyis.
Sonyng arqasynda memlekettik qyzmetshilerimiz 8 saghattyq júmys kýninen song bilimin jetildiruge, demalugha, otbasyna kónil bóluge jәne sportpen shúghyldanugha kóbirek uaqyt júmsaytyn jaghdaygha birte-birte kelemiz.
Nәtiyjesinde memlekettik qyzmetshilerding enbek ónimdiligi artyp qana qoymay, olardyng tolyqqandy demaluyna da qolayly mýmkindik tuady.
Endi qújat ainalymyna keleyik.
Songhy jyldary memlekettik organdarda qújat ainalymyn azaytu ýshin maqsatty júmystar jýrgizilude. Mәselen, biyl Preziydent Ákimshiligindegi qújat ainalymynyng kólemi 2013 jylmen salystyrghanda eki jarym ese qysqardy. Yaghni, 625 myng qújattan 250 myng qújatqa deyin azaydy.
Osy merzim aralyghynda ortalyq memlekettik organdarda jәne Astana, Almaty qalalary men oblystar әkimdikterindegi qújattardyng sany 30 payyzdan astam kórsetkishke, yaghny 4,9 millionnan 3,3 milliongha deyin azaydy. Múnday nәtiyjege jýieli sharalar qabyldaudyng arqasynda qol jetkizildi.
Mysaly, ortalyq memlekettik organdarda: kóptegen qújat týrleri jәne olardy Preziydent Ákimshiligine engizuding merzimdik tәrtibi ontaylandyryldy; tómengi úiymdargha kózdelmegen súranymdar joldaugha tyiym salyndy; Basshylyqtyng tapsyrmalaryna baqylau jýrgizuding tәrtibi qayta qaraldy. Memlekettik biylik tarmaqtary arasyndaghy ókilettikterdi qayta bólu mәseleleri boyynsha Konstitusiyalyq zandargha, sonday-aq, Memleket basshysynyn, sonyng ishinde onyng biylghy qazan aiyndaghy Qazaqstan halqyna arnalghan Joldauynda berilgen tapsyrmalaryna sәikes, kóptegen qújattargha baqylau jýrgizu ortalyq jәne jergilikti atqarushy organdardyng qúzyryna berildi.
Osy júmystardyng nәtiyjesinde, Preziydent Ákimshiligining baqylauyndaghy qújattar sany 40 payyzgha azaydy. Biz tapsyrmalargha baqylau jasaudan qazaqstandyqtardyng әl-auqatyn jaqsartugha baghyttalghan reformalar men baghdarlamalar nәtiyjelerin baqylaugha kóshudi kózdep otyrmyz.
Qújat ainalymyn qysqartumen qatar, ony elektrondy-sifrlyq formatqa kóshiru jónindegi júmystar da belsendi jýrgizilude.
Qazir «Sifrlyq Qazaqstan» memlekettik baghdarlamasy ayasynda memlekettik organdardy Elektrondyq qújat ainalymynyng birynghay jýiesine kóshiru jýzege asyryluda.
Azamattardyng ótinishterin qaraudyng elektrondy jýiesi engizilude. Barlyq memlekettik organdar ýshin birynghay elektrondy qújattar arhiyvi jasaqtaluda.
Osylaysha, biz qolgha alynghan isting naqty nәtiyjesin kórip otyrmyz. Búl júmys aldaghy uaqytta da jalghasady.
Biz Memleket basshysynyng Qazaqstan halqyna arnalghan Joldauynda berilgen tiyisti tapsyrmalardyng tolyq jәne sózsiz oryndaluyna qol jetkizetin bolamyz.
Abai.kz