Ashghabadta Beysenqúl Begdesinov deytin bauyrymyz abaqtygha jabylyp jatyr. Beysenqúldyng jazyqsyz jalamen ústalghanyn úldary Álibek pen Ámir ghalamtor arqyly habarlauda.

Qazaqstan Respublikasynyng preziydenti Núrsúltan Nazarbaevtyng atyna jazghan hattarynda Álibek pen Ámir әkelerining ayaqasty tútqyndalghany bir shanyraqtyng astyndaghy jandardyng zәre qútyn úshyrghanyn bayanday kelip, arasha súraydy.

«Asa qúrmetti, Núrsúltan Ábishúly, - deydi Álibek pen Ámir, - Siz bedeli zor adamsyz. Sizding sózinizge Batys әlemi de qúlaq asyp, eseptesip otyrady. Siz qazaqstandyqtardyng ghana emes, dýniyejýzindegi qazaqtardyng da «Últ kóshbasshysy» - Elbasy retinde tanyldynyz. Siz Qazaqstan tәuelsizdigin alghan jyldary taghdyrdyng aidauymen jan -jaqqa aua kóshken qazaqtardyng basyn Atajúrtqa jinaudy qolgha alghan ediniz. Sizding bastamanyzben syrt jaylap, shalghay ketken iyen qiyrdaghy eliniz Otanyna quana qonys audardy. Olar ertengi bolashaghyna bek senimmen ómir sýrude».

Ashghabadta Beysenqúl Begdesinov deytin bauyrymyz abaqtygha jabylyp jatyr. Beysenqúldyng jazyqsyz jalamen ústalghanyn úldary Álibek pen Ámir ghalamtor arqyly habarlauda.

Qazaqstan Respublikasynyng preziydenti Núrsúltan Nazarbaevtyng atyna jazghan hattarynda Álibek pen Ámir әkelerining ayaqasty tútqyndalghany bir shanyraqtyng astyndaghy jandardyng zәre qútyn úshyrghanyn bayanday kelip, arasha súraydy.

«Asa qúrmetti, Núrsúltan Ábishúly, - deydi Álibek pen Ámir, - Siz bedeli zor adamsyz. Sizding sózinizge Batys әlemi de qúlaq asyp, eseptesip otyrady. Siz qazaqstandyqtardyng ghana emes, dýniyejýzindegi qazaqtardyng da «Últ kóshbasshysy» - Elbasy retinde tanyldynyz. Siz Qazaqstan tәuelsizdigin alghan jyldary taghdyrdyng aidauymen jan -jaqqa aua kóshken qazaqtardyng basyn Atajúrtqa jinaudy qolgha alghan ediniz. Sizding bastamanyzben syrt jaylap, shalghay ketken iyen qiyrdaghy eliniz Otanyna quana qonys audardy. Olar ertengi bolashaghyna bek senimmen ómir sýrude».

Keshegi ýrkinshilik zamanda elimizding batys aimaghynan ýdere kóshken halyqtyng bir shoghyry týrkimen jerinen pana tauyp, qyzyldardyng qyrghynynan bas saughalap jan saqtap qalyp edi.  Álibek pen Ámir Elbasymyzdyng qúzyryna joldaghan ashyq hattarynda tuysqan týrkipen  halqyna degen rizashylyqtaryn alghausyz kónilmen jetkizedi. Sodan son:   «zanger retinde qylmysker jazasyn tartsyn, úldary retinde әkemizding jazyqsyzdyghyna senimdimiz, oghan taghylghan aiyptyng bәri jalghan, qazaq retinde Sizding josyqsyz jaytke sayasy pәrmen tughyzyp, Tәuelsiz Qazaqstannyng bolashaq azamaty - Týrkimenstandaghy qazaq diasporasynyng jetekshisi, bizding әkemizding taghdyryna arasha týsip jaladan aman esen alyp shyghuynyzdy súraymyz» degen ótinish aitady.

Búndaghy bizge beymәlimdeu bolghanymen Beysenqúl otaghasy Týrkimenstandaghy qazaqtyng tili men dәstýri ýshin, kóshi-qony men ózge de múqtajdyqtary ýshin jan ayamay júmystanyp jýrgen qayratker kisi eken. Beysenqúl Onayúly «Elimay Týrkimenstan» qazaq mәdeny ortalyghyn qúryp Týrkimenstandaghy AQSh elshiligining tarapynan qarjylay kómek aludyng kelisimine qol jetkizedi. Atalghan ortalyq qazaq mәdeniyeti men tarihyna qyzghyp qaraytyn ziyaly qauymnyng ruhany súranysyn óteuge júmyla kirisedi. Biraq... ókinishke qaray, biylik tarapynan Týrkimenstandaghy qazaq-mәdeny ortalyghynyn   qyzmet etuine tiym salynady. Esterinizde shyghar, osydan jyl jarym búryn Ózbekstandaghy qazaq mәdeny ortalyghy da belgisiz sebeptermen jabylyp qalghan edi. Al, Qazaqstanda ózbek mәdeny ortalyghy bylay túrypty, Ózbek teatry (Shymkent qalasynda) bar.  Týrkimen mәdeny ortalyghy bolsa da alansyz  ómir sýrude.

Hosh, sonymen Beysenqúl aghamyz neden jazypty? Soghan keleyik.

Týrkimenstan tәuelsizdigin jariyalaghan kýnnen bastap eldegi ózge últ ókilderi atbasyn týpkilikti otandaryna qaray búrdy. Týrkimenstan biyligi Qazaqstan siyaqty kýshigi men mysyghyna deyin jeke bólme iyelenip jalghandy jalpaghynan keshken júrtqa jalpaqsheyshlik tanytpay, «kóshseng ýidi tastap kósh» degen әmir jýrgizedi. Tek Resey Federasiyasymen ghana arada ózgeshe kelsim jasalady. Álgi kelisim boyynsha Reseyge qonys audarushy - pereselen statusyn alghan adam ýi-jayyn, mýkamal-mýlkin satugha erikti eken. Kórdiniz be, qalay? Áytkenmende, pereselen  mәrtebesi Resey ishinen naqty shaqyrtu alghan otbasyna búiyrady. Basqagha jol joq.   Sodan Týrkimenstandaghy qazaqtar (bәri emes, әriyne) dal úryp Resey pereseleni boludyng jolyn izdeydi. Búl joldy arghy bergiden kórgeni men týigeni mol, alys-jaqynmen aralas qúralastyghy bar Beysenqúl Onayúly tapsa kerek. Beysekeng salyp úryp Resey barady, ol jaqtan tanys-bilis qarastyrady. Sóitip biraz qandasyn baspanasyn satyp kóshuding baqytyna jetkizedi. Sonday baqyttyng aqysyna әr otbasy Beysekenning qolyna  500 dollar kóleminde qarjy-púl ústatyp ketetin kórinedi nemese osy qarajatty aldyn ala berip Reseyge «issaparmen» attandyratyn bolghan. Sapardaghy adam 500 dollardy jyrymdap júmsaghanda ne qalady? Álibek pen Ámir «әkemizding ailyq tabysy shyndaghanda 1000 dollardan aspaytyn-dy» dep ashyq jazady ghalamtor arqyly Elbasymyzgha joldaghan  hattyng bayanynda. Tayauda, kýiip-aq ketkir sol 500 dollardy  Týrkimenstan últtyq qauipsizdik ministrligining jansyzy Erbol Sanbaev degen bireu  (Álibek pen Ámir ony dәl osylay atap otyr) Beysenqúl Begdesinovke bergen kórinedi. Mine, Beysenqúl otaghasynyng basty aiyby - osy. Týrkimenstan Qylmystyq kodeksining 2 baby, 228 punkti Beysekenning isin alayaqtyq dep tanityngha úqsaydy.

Últtyq qauipsizdik ministrligining (ÚQM) qyzmetkerleri Beysenqúl Begdesinovtyng ýiine sәuirding 11-i kýni  basa-kóktep kirip otaghasynyng kompiuterin,  taghy da basqa  jazba qúraldaryn tәrkilep ketipti. «Ákemiz qazir qamauda. Tiri me, óli me, bilmeymiz» deydi Álibek pen Ámir.

Týrkimenstanda 1995 jyly bolyp ótken halyq sanaghynyng nәtiyjesinde  86987 qazaq bolypty. 86 myng 987  qazaqtyng 70 myngha juyghy Manghystau men Ontýstik Qazaqstan oblysyna kelip qonystanghan. Qalghan 15-20 mynday qazaqtyng biri Beysenqúl Begdesinovtyng taghdyry anaday bolyp jatyr. «Bir qazaq - bar qazaq, bar qazaq - bir qazaq». Biz portalymyzdyn  doktrinasynda osylay dep jazghanbyz. Beysenqúl Onayúlynyng taghdyry sondyqtan da bizge oiynshyq emes. Endigi jauapty qúzyrly oryndardan kýtemiz.

Aytpaqshy, Bekeng 27-29 mamyr aralyghynda Astanda ótui mýmkin Dýniyejýzi qazaqtarynyng qúryltayyna shaqyrylghan qúrmetti meymandardyng biri eken. Qúryltaygha qadirli aghamyzdyng kelu-kelmeui ekitalay. Al, qúryltay   dýnijýzindegi qazaqtargha qatysty mәsele órshigen tústa ótkeli túr.

«Abay-aqparat»