Elbasy tapsyrmasyna sәikes, Ýkimettin, onyng ishinde jergilikti atqarushy organdardyng júmysy, birinshi kezekte, halyqtyng tabysy men ómir sýru sapasyn arttyrugha baghyttaluy tiyis. Memlekettik jәne salalyq baghdarlamalardy iske asyru osyghan baghyttalghan. Preziydent algha qoyghan mindetterdi oryndau boyynsha qanday júmystar jýrgizilip jatqany jәne el ekonomikasyn janghyrtugha Aqtóbe oblysynyng qosyp otyrghan ýlesi turaly ne bilemiz?

Oblys әkimdigining mәlimetterine sәikes, 2018 jyldyng qorytyndysynda ónirding әleumettik-ekonomikalyq damuynyng barlyq negizgi kórsetkishteri boyynsha ósim bayqalady. Ónerkәsiptik ónim kólemi 1 855,3 mlrd tg nemese 2017 jyldyng sәikes kezenimen salystyrghanda 105,6% qúrady, sonyng ishinde tau-ken ónerkәsibining kólemi 4%-gha ósip, 1 112,8 mlrd tengeni qúraghan, óndeu salasy — 8,8%-gha ósken (597,2 mlrd tg ). Oblysqa 516,2 mlrd tg investisiyalar tartylghan, ósim 10,8% qúrady. Auyl sharuashylyghy ónimderining kólemi 6,2%-gha ósip, 228,2 mlrd tg qúrady (QR boyynsha 1 oryn). Qúrylys júmystarynyng kólemi 9,5%-gha ósti (179,5 mlrd tg), bólshek tauar ainalymynyng kólemi 2,7% qúrady.

2 jyl ishinde óndeu ónerkәsibining ýlesi 9%-gha artty

2018 jyly alghash ret ónerkәsip kólemi 1,9 trln tengege jetti, búl 2017 jyldyng kórsetkishterimen salystyrghanda 350 mlrd tengege artyq. Songhy 2 jylda ónerkәsipting ósu qarqyny keminde 5% qúrap otyrghanyn aita ketken jón. Tek songhy 2 jyldyng ishinde ónirdegi ónerkәsipting jalpy qúrylymynda óndeu ónerkәsibining ýlesi 9%-gha artty ( 24%-dan 33%-gha deyin). Búl kórsetkishke «Aqtóbe relis-arqalyq zauyty» JShS jәne «Qazhrom» TÚK» AQ Aqtóbe ferroqorytpa zauytynyng №4 sehy iri investisiyalyq jobalarynyng óndiris kólemining jyl sayynghy 15% ósimi arqyly qol jetkizildi. Sonymen qatar kórsetkishterding ósuine ónerkәsiptik kәsiporyndardyng tehnologiyalyq janghyrtyluy jәne sifrlandyryluy әserin tiygizdi. 2 jyl ishinde jalpy somasy 105 mlrd tengege 75 kәsiporyn janghyrtyldy.

Memlekettik industrialdyq-innovasiyalyq damu baghdarlamasynyng ekinshi besjyldyghy ayasynda (2015–2019 jj.) ónirde investisiya kólemi 256,7 mlrd tenge bolatyn, 2,9 myng júmys ornyn qúrumen 24 investisiyalyq joba iske asyrylyp jatyr, olardyng ishinde býgingi tanda 60,5 mlrd somasyna 15 joba paydalanugha berilgen, 1,3 mynnan astam júmys orny qúryldy.

Ónir ýshin manyzdy joba «Gas processing Company» JShS gaz óndeu kesheni bolyp tabylady. Kәsiporyn ónirdegi ekologiyalyq jaghdaydy jaqsartady, óitkeni ilespe gaz fakel arqyly jandyrylmaytyn bolady. Zauyt ónirding ekonomikalyq damuyna qomaqty ýles qosady. Investisiyalar kólemi — 45 mlrd tenge, 250 jana júmys orny qúryldy. Jobada býkil әlemde qoldanylatyn gazdy dayyndaudyng standartty tehnologiyalary qabyldandy. Sonymen qosa, jalpy somasy 196,2 mlrd bolatyn, 1,6 myng jana júmys ornyn qúratyn 9 joba iske asyrylu ýstinde, jobalardy 2019–2021 jyldary paydalanugha engizu josparlanyp otyr.

AÓK: azyq-týlik ónimderi óndirisine salynghan investisiyalar 2,4 mlrd tengeni qúrady

QR agroónerkәsiptik keshenin damytudyng 2017–2021 jyldargha arnalghan memlekettik baghdarlamasy ayasynda 2018 j. 3,8 mln tengeden astam somagha nesie berildi. Bólingen barlyq qarjy tolyq kólemde iske asyryldy.

Auyl, orman jәne balyq sharuashylyghynyng negizgi kapitalyna investisiyalar 17,2 mlrd tengeni nemese aldynghy kezenmen salystyrghanda 156%-gha ósimdi qúrady. Onyng ishinde azyq-týlik ónimderi óndirisining negizgi kapitalyna investisiyalar 2,4 mlrd tengeni qúrady, ótken jyldyng osy kezenimen salystyrghanda ósim — 103%.

2018 jyly oblysta 23 mln tengeden astam somagha 42 investisiyalyq joba jýzege asyryldy, búl 362 jana júmys ornyn qúrugha mýmkindik berdi.

Sonymen qatar, oblysta 190 auyl sharuashylyghy kooperatiyvi tirkelgen. Olardyng ishinde et baghytynda – 105, sýt baghytynda – 64, auyl sharuashylyghynyng dәstýrli emes týrlerinde – 6 jәne 15-i kókónis ósirumen ainalysady.

Esepti kezenning 9 aiynyng qorytyndysy boyynsha oblystyng auyl sharuashylyghy kooperativteri 2 890 tonna et jәne 1 668 tonna sýt óndirip, ótkizdi.

133 mynnan asa adam shaghyn jәne orta kәsipkerlik salasyna tartylghan

2019 jyldyng 1 aqpanyndaghy jaghday boyynsha Aqtóbe oblysynda jalpy tirkelgen ShOB sany 66,8 myng adamdy qúrady jәne ótken jyldyng osy kezenimen salystyrghanda ósim— 5% (QR 3,7%). Onyng ishinde oblysta júmys istep túrghan ShOB subektilerining sany — 55,9 myng adam jәne 9,3%-gha artty (QR 10,1%).

Tirkelgen ShOB subektilerining sanynan júmys istep túrghandarynyng ýlesi — 83,7%, (QR boyynsha 79,4%). ShOB salasyna tartylghan azamattardyng sany 133,8 myng adamgha jetip, 104,8% qúrady (QR boyynsha 106,3%). Sonymen qosa, ShOB subektilerining óndirgen ónimderinin, atqarghan júmystary men kórsetken qyzmetterining kólemi 626,9 mlrd tengeni qúrady.

2019 jyldyng 1 qantaryndaghy jaghday boyynsha ónirde ShOB indikatorlarynyng ong dinamikasy bayqalady. Qol jetkizilgen nәtiyjeler shaghyn jәne orta biznesti qoldaugha jәne damytugha baghyttalghan memlekettik baghdarlamalardy iske asyrudyng arqasynda mýmkin boldy (BJK–2020, Ónimdi júmyspen qamtu jәne jappay kәsipkerlikti damytu baghdarlamasy).

2018 jyly «BJK–2020» jәne «Enbek» memlekettik baghdarlamalaryn iske asyrugha jalpy 7,3 mlrd tenge bólindi. 2018 jyly «Biznesting jol kartasy–2020» baghdarlamasyn iske asyrugha 2,4 mlrd tenge bólindi. Osy qarajat ayasynda biyl 257 ShOB subektisi qoldau aldy.

Halyq tabysyn arttyru: 100 mynnan asa budjet salasynyng qyzmetkerleri men jekemenshik kәsiporyndardyng júmysshylarynyng jalaqysy úlghaytyldy

Memleket basshysynyng Joldauynda kórsetilgen halyqtyng tabysyn arttyru mindetin oryndau maqsatynda ónirlik shtab qúrylyp, júmys bekitilgen is-sharalar josparyna sәikes jýrgizildi. Jogharyda aitylghan tapsyrmagha sәikes, 2019 jyldan bastap eng tómengi jalaqy 1,5 esege úlghaytyldy (budjettik úiymdar – 44 134 adam, kommunaldyq memlekettik kәsiporyndar – 485 adam, jeke kompaniyalar – 25 808 adam).

Osylaysha, kәsiporyndar basshylyqtarymen tikeley týsindiru júmystaryn jýrgizuding nәtiyjesinde 2019 jyldan bastap 176 kәsiporyn jalaqyny 31,9 myng qyzmetkerge (júmysshylardyng barlyq sanattary) ortasha alghanda 10%-gha arttyrdy.

Sonymen birge, oblysta ózin-ózi júmyspen qamtyghan halyqty formalizasiyalau júmystary jýrgizilip jatyr. Qazirgi tanda 107 526 azamattyng 76% nemese 81 326-nyng statusy ózektendirilgen.

Búdan ózge, ónirdegi júmyspen qamtu mәselelerin sheshu jolynda audandar men Aqtóbe qalasy tónireginde Halyqty júmyspen qamtudyng 2018 jylgha arnalghan keshendi jospary әzirlengen. Keshendi jospargha sәikes, 44 myng adamdy júmyspen qamtamasyz etu sharalarymen qamtu kózdelgen. 2019 jylghy 1 qantardaghy jaghday boyynsha jospardyng oryndaluy 113,1% nemese 49 761 adamdy qúrady.

Sonymen qatar, 2018 jyldyng qantar–jeltoqsan ailarynda oblysta 20,4 myng jana júmys orny ashyldy, búl 2017 jyldyng sәikes kezeninen 20% artyq.

Qolayly ómir sýru: 8 mynnan astam pәterdi paydalanugha beru jәne 400 shaqyrym avtojoldy jóndeu

2018 jyly «Núrly jer» baghdarlamasy ayasynda jyldyq jospar 870 myng sharshy metrdi qúrady. 2018 jyldyng qorytyndysy boyynsha 908,6 myng sharshy metr túrghyn ýy nemese 7 875 pәter paydalanugha berildi, onyng ishinde 2617 jeke ýy jәne kóppәterli ýiden 5258 pәter. Ósim 14,7% qúrady.

Nesiyege beriletin túrghyn ýy baghyty boyynsha «Núr Aqtóbe» túrghyn ýy alabynda týrli qúrylys materialdaryn paydalanumen jalpy aumaghy 186,5 myng m2 bolatyn nemese 2865 pәterlik nesiyege beriletin túrghyn ýilerding qúrylysy bastaldy. 2018 jyldyng qorytyndysy boyynsha jalpy aumaghy 89,3 myng m2 bolatyn nemese 1317 pәter paydalanugha berildi. Sonymen qatar pilottyq joba ayasynda 7,9 myng m2 túrghyn ýy nemese 70 pәter paydalanugha engizildi.

Satyp alu qúqyghynsyz jalgha beriletin túrghyn ýy baghyty boyynsha 2018 jyldyng qorytyndysy boyynsha 9,3 myng m2 nemese 120 pәter paydalanugha engizildi.

2018 jyldyng qorytyndysy boyynsha «Bәiterek Development» AQ men «Samúryq- Qazyna ÚÁQ» AQ yntymaqtastyghy ayasynda «Batys-2» jәne «Núr Aqtóbe» túrghyn ýy alaptarynda jalpy aumaghy 73,6 myng m2 bolatyn nemese 922 pәterlik nesiyege jәne jalgha beriletin túrghyn ýy paydalanugha berildi. Sonymen qosa, 2018 jyldyng qorytyndysy boyynsha túrghyn ýy qúrylysyna 69,3 mlrd. tenge investisiya salyndy, onyng ishinde 11,6 mlrd. tengesi — memlekettik investisiya.

Biyl túrghyn ýiler jappay salynatyn audandargha injenerlik-kommunikasiyalyq infraqúrylym salugha RB pen JB qarajaty qarastyrylghan.

2014 jyly Aqtóbe oblysynda halyqtyng túrghyn ýimen qamtyluy 20,8 sharshy metrdi qúrasa, 2018 jyldyng basynda búl kórsetkish bir adamgha shaqqanda 22 sharshy metrdi qúraghanyn atap ótken jón. Sonymen qatar oblysta túrghyn ýy qúrylysynda ong dinamika bayqalady, mәselen, 2015 jyly – 536,2 myng m2, 2016 jyly – 616,6 myng m2, 2017 jyly – 792,3 myng m2.

Sonymen qatar, 2018 jyly iske qosylghan «7–20–25» jana auqymdy baghdarlama túrghyn ýy ipotekasynyng qoljetimdiligin arttyrady. Últtyq bank derekterine sәikes, 2019 jylghy 15 aqpandaghy jaghday boyynsha Aqtóbe oblysynda ekinshi dengeyli bankter 3,7 mlrd tg somasyna ipotekalyq túrghyn ýy zaymyn alugha 451 ótinim qabyldaghan, onyng 2,1 mlrd tengege 243-i maqúldanghan.

2018 jylghy qyrkýiekte Aqtóbe oblysynyng әkimdigi «Baspana ipotekalyq úiymy» AQ-men niyettestik turaly memorandumgha qol qoydy, onyng ayasynda Aqtóbe oblysynda tayau jyldary 800 myng m2 astam nesiyelik baspana salynady. Sonymen qatar, oblys әkimdigi baghdarlamany iske asyru kezeninde budjettik qyzmetkerlerge, әskeriylerge, qúqyq qorghau organdarynyng (IID qyzmetkerleri) qyzmetkerlerine bastapqy jarnany 10% azaytyp qoldau kórsetu ýshin 2 mlrd tenge kóleminde qarajat bóludi josparlap otyr.

Bastapqy jarnany subsidiyalaugha qatysty. «Túrghyn ýy qatynastary turaly» QR Zanyna ózgerister engizilgennen keyin jәne Túrghyn ýy sertifikattaryn beruding ýlgilik erejeleri bekitilgennen keyin ónirde túrghyn ýy sertifikattaryn beru júmystary bastalady.

Biyl ónirding kommersiyalyq qúrylys salushylary 350 myng m2 nemese 3000 pәterge juyq kólemde kommersiyalyq túrghyn ýy salyp jatyr.

2018 jyldyng qorytyndysy boyynsha «Núrly jer» baghdarlamasy ayasynda Aqtóbe qalasynda 1317 nesiyelik pәter salyndy, onyng 50%-y QTQJB jelisi boyynsha jәne 50%-y «7–20–25» baghdarlamasy boyynsha beriledi. 2019 jyly jogharyda atalghan tetik boyynsha satylatyn 2528 pәter salu kózdelgen.

Memleket basshysynyng 2022 jylgha qaray jaqsy jәne qanaghattanarlyq jaghdaydaghy avtokólik joldarynyng ýlesin 90%-gha jetkizu jónindegi tapsyrmasyn oryndau maqsatynda jol jóndeu júmystarynyng kólemi jyl sayyn úlghaytylyp keledi. Mәselen, 2018 jyly «Núrly jol» infraqúrylymdy damytudyng memlekettik baghdarlamasy ayasynda jalpy somasy 35,7 mlrd tengege 400 shaqyrymnan astam jol jóndeldi. Jaqsy jәne qanaghattanarlyq jaghdaydaghy oblystyq jәne audandyq avtojoldardyng ýlesi 53% qúraydy. Oblysta úzyndyghy 319 shaqyrymdyq «Aqtóbe — Atyrau — Resey Federasiyasynyng shekarasy (Astrahanigha qaray)» respublikalyq manyzy bar avtokólik jolynyng uchaskelerin rekonstruksiyalau júmystary bastaldy.

Bilim beru jýiesin damytu: janartylghan mazmún boyynsha bilim beretin 13 myng múghalimning enbekaqysy 30%-gha úlghaytyldy

2018 jyly 4 mynnan astam oryngha 36 balabaqsha ashyldy. Sonyng nətiyjesinde mektepke deyingi bilimmen qamtylghan balalardyng ýlesi 2,7%-gha ósti, búl 3–6 jastaghy balalardy mektepke deyingi úiymdarmen 98,4%-gha qamtugha mýmkindik berdi. 116 jekemenshik balabaqshada memlekettik bilim beru tapsyrysy ornalastyrylghan. Orta bilim berude janartylghan mazmúndaghy baghdarlamalargha kóshu júmystary jalghasyp jatyr. Memleket basshysynyng tapsyrmasyna sәikes, janartylghan mazmún boyynsha sabaq beretin 13 mynnan astam múghalimning enbekaqysy 30% ósti. Jalpy, 2018 jylghy 1 qyrkýiekten bastap oblystaghy 399 mektepting 103 mynnan astam oqushysy bilim beruding janartylghan mazmúny boyynsha oqytylugha kóshti.

2018 jyly auqymdy mektep qúrylysy júmystary jýrgizildi. Mәselen, salynyp jatqan 27 mektepting 15-i paydalanugha berildi. Paydalanugha berilgen nysandar 2 apattyq, 2 eskirgen jәne 14 ýsh auysymdyq mektep mәselesin sheshti. Orta bilim beru jýiesinde janartylghan bilim beru mazmúnyna kóshu júmystary jalghasuda. Oblystaghy 399 mektepting 1–8 synyp oqushylarynyng 72%-dan astamy bilim beruding janartylghan mazmúny boyynsha oqytylyp jatyr.

Oghan qosa, oblystyng 233 mektebinde pilottyq rejimde jaratylystanu-ghylymy sikl pәnderi aghylshyn tilinde ótkiziledi.

Oblystaghy mektepterding 60,3% pәndik kabiynettermen jabdyqtalghan, 228 mektep jәne 76 balabaqsha beynebaqylau jýiesimen jaraqtandyrylghan. Oblystaghy jalpy bilim beretin mektepterding 100% keng jolaqty internetke qosylghan.

Búghan qosa, erekshe balalardy bilim beru ortasyna qosu boyynsha ónimdi júmys jýrgizilip jatyr. 71 balabaqsha men 241 jalpy bilim beretin mektepterde (60,4%) inkluzivti bilim beruge jaghdaylar jasalghan.

Qosymsha bilim beru úiymdarymen 129 mynnan astam oqushy, sport seksiyalarymen 59 mynnan astam oqushy qamtylghan. Búdan ózge, «Baqytty bala» biregey jobasy ayasynda elimizde alghash ret mýmkindikteri shekteuli balalargha arnalghan «Kýnshuaq» sauyqtyru lageri, erekshe bilim alu qajettilikteri bar balalargha — «Nektar» arnayy (týzetu) balabaqshasy ashyldy.

Sonday-aq, bilim beru jýiesine aqparattyq tehnologiyalar engizilgen, 46 kópfunksionaldy sport alany, 52 vorkaut, 52 oiyn alany, 27 hokkey alany, barlyghy 177 sporttyq oiyn alany iske qosyldy.

«Densaulyq» memlekettik baghdarlamasyn iske asyru ayasynda 2018 jyly oblysta kýtiletin ómir sýru úzaqtyghy 72,3-ten 73,47 jasqa deyin ósti. Qan ainalymy jýiesining aurularynan bolatyn ólim-jitim shamamen 20%-gha tómendedi. Búghan qosa, ótken jylmen salystyrghanda halyqtyng ambulatoriyalyq-emhanalyq úiymdarmen qamtamasyz etilui jana densaulyq saqtau mekemelerining salynuy esebinen 25% úlghaydy. MJÁ ayasynda 15 dәrigerlik ambulatoriya, felidsherlik-akusherlik punkt jәne medisinalyq punkt qúrylysy jýrgizildi.

Abai.kz