Elimizding ontýstik astanasynda Almaty alipinizm federasiyasynyng úiymdastyruymen «Qazaqstan alipinizmining tarihy» taqyrybynda dәris oqyldy.

Qazaqtyng sport jәne turizm akademiyasynda ótken kezdesude KSRO-gha enbek sinirgen jattyqtyrushy, qyryq jyldan asa uaqyt boyy әskeriylerding sport kluby men Qazaqstan qúramasyna jetekshilik etken bilikti bapker Ervand Iliinskiy studentterge óz ómirinen ónegeli syr shertip, әlemning eng biyik shyndaryna shyqqan qazaqstandyqtar jayynda әngime qozghady.

«Qazaqstan alipinizmining tarihy tolayym tabystargha toly. Alghash ret 1936 jyly Han Tәniri shynyn Evgeniya Kolokolinikovanyng jetekshiligimen «Dinamo» komandasy baghyndyrdy. Búl ýlken jetistik bolyp qana qoymay, kópshilikke shabyt syilady. Sol arqyly Gimalay sapary, Everest shynyn baghyndyru jóninde oy tudy. Ol ekspedisiyany úiymdastyru ýshin az qadam jasalghan joq, -  deydi Ervand Iliinskiy.

Onyng aituynsha, 1989 jyly Kenes Odaghynyng ekinshi ekspedisiyasy Kanchendjangagha sapar shegedi.  Alghashqy ekspedisiyagha respublikadan 5 ókil qatyssa, ekishide 9 adamgha deyin kóbeygen. Naqtyraq aitqanda, búl komandalyq kórsetkishting 30 payyzyn qúraghan.

Sonymen qatar, dәris barysynda qazaq alipinizmining tarihyndaghy ekspedisiyalar hronologiyasy turasynda sóz boldy. Mәselen, 1991 jyly alghashqy tәuelsiz qazaqstandyq ekspedisiya Qazbek Valiyev pen agha jattyqtyrushy Ervand Iliinskiy basshylyghymen Dhaulagiriyge saparlaghan.  Ol sayahatta on alipinist Batys qabyrgha boyymen birinshi ret ottegini paydalanbay joghary kóterilgen.

1995 jyldary qys mezgilinde Valiyev Manaslu ekspedisiyasyn bastap, segiz adammen ottegisiz seksen myng km biyiktikti baghyndyrghan. Sodan song 96-shy jyly birlesken qazaqstan-japon ekspedisiyasy Cho-Oyygha ótse, 97-shi jyly Iliinskiyding basshylyghymen on alipinist soltýstikten Everestke ekspedisiya jasaghan. Olardyng qatarynda Qazaqstannan shyqqan alghashqy  әiel alipinist Ludmila Savina da bolghan.

Abai.kz