Jaz mezgili balalargha kýnge kýiip, sugha shomylugha mýmkindik berip qana qoymay, olargha kóptegen qauipter de tóndirui mýmkin. Búl kóptegen faktorlarmen baylanysty. Jazda balalar  lagerge, ata-apasynyng janyna auyldyq aimaqtargha jiberiledi, olar әlbette sugha shomylghysy keledi, sonymen qatar kýnning ystyghy, jәndikter men tez búzylatyn taghamdar - osynyng barlyghy balalar ýshin týrli qauipter әkeledi.

Ata-analargha balalaryna óte múqiyat bolu qajet, óitkeni demalys oryndarynda týrli qauipter tónui mýmkin.

Jazghy demalys kezindegi qarapayym qauipsizdik erejeleri balalardy qorghaugha mýmkindik beredi.

Jәndikterding shaghuy

• Jaz kele shybyn, masa, sona, kene, qúrt-qúmyrsqa siyaqty týrli jәndikter men shybyn-shirkeyler kóbeye bastaydy.
• Ýi-jayda olardan fumigatordyng kómegimen qútylugha bolady. Balalar bólmesi ýshin jeli arqyly júmys isteytin fumigator qoldanghan jón, óitkeni ol janatyn shiyrshyqqa qaraghanda ottekti ózine sinirip almaydy. Terezege qaptalghan moskit tory nemese qarapayym dәke – balalardy jәndikterden qorghaytyn manyzdy element bolyp tabylady.
• Seruendeu kezinde balalargha arnayy repellent maylyqtary kómektesedi, olardyng qúramyna sinirilgen erekshe iyis úshyp jýrgen «basqynshylardy» birneshe saghat boyy ýrkitip qashyrady.
• Balaranyn, sonanyng nemese aranyng shaghuy keyde anafilaktikalyq shok jәne astmatikalyq ústamagha deyin kýrdeli allergiyalyq әserding payda boluyna әkeledi. Múnday jaghdaylarda balany shúghyl týrde auruhanagha emdeuge jatqyzu qajet.
• Balany kenening shaghuynan qorghau ýshin shashty jәne denening ashyq jerlerin jabu qajet – basyna bas kiyim, keudesine jeni úzyn jeyde, ayaghyna balaghy úzyn shalbar, jabyq ayaq-kiyim kiygizu qajet.

Kýnge kýiy jәne ystyq ótip ketu

• Dalagha shyghar aldynda balanyng basyna mindetti týrde bas kiyimin kiygiziniz.
• 6 aidan asqan balalargha keminde 15 birliktik qorghanys faktory bar kýnnen qorghaytyn krem jaghyp qoy qajet.
• Kýn búltty bolsa da, qorghanys kremdi denening ashyq jerlerine әr saghat sayyn, sonday-aq shomylghannan keyin de jaghyp túru qajet.
• Saghat 10.00-den bastap 15.00-ge deyin ulitrakýlgin sәulelerding ýdep túrghan kezinde mýldem kýnge kýimegen jón.
• Ashyq kýn astynda 30 minuttan asa jýruge bolmaydy.
• Bala merzimimen kólenkede salqyndap aluy qajet – qolshatyr, qalqa nemese aghash astynda.
• Balagha jenil maqta-mataly kiyim kiygiziniz.
• Kýn ystyqta balalar kóp su ishui qajet.

Taghamnan ulanu

Balany tamaq isher aldynda qoldy juugha nemese dymqyl maylyqpen múqiyat sýrtip shyghugha daghdylap ýiretiniz. Kýn ystyqta tez búzylatyn azyq-týlikterdi tútynbanyz.

Kókónister men jemis-jiydekterdi kóbirek jeuge tyrysynyz. Olardy tamaqqa qoldanar aldynda múqiyat juynyz. Mausymynan erte shyqqan jemisterdi satyp almanyz.

Kólik oqighalary

Balany erte jasynan bastap jol qozghalysy erejelerine ýiretu qajet.

Velosiypedpen jýrgen kezde shlem kii qajet, jeke velosiyped jolyn ghana paydalanyp, kólik qozghalysy baghytynda qozghalyp jýru qajet, qaranghyda jýruge bolmaydy, kózge kórinetindey jaryq shaghylystyratyn kiyim kiygen jón.

Balalardy jýrgin bólikte jýru daghdylaryna ýiretu qajet (baghdarshamnyng týsterin ajyratu, tyiym salu belgilerin, jayau jýrginshi belgisin bilu).

Balalardyng jýrgin bólikte, avtobus ayaldamalarynda oinauyna jol bermeu qajet, túraqta túrghan eki kólikting arasynan ótuge bolmaydy.

Joldy baghdarshamnan nemese jayau jýrginshi jolynan ótken kezde telefonmen sóilesuge bolmaydy.

Sugha ketu

Balalardy jýzuge jәne sugha batpay túru tәsilderine ýiretken jón.

Balalar sudyng janynda eresekterding qarauynda boluy kerek, belgilenbegen oryndarda jýzbeui jәne buykanyng arghy jaghyna shyghyp ketpeui qajet.

Qútqaru keudesheleri, jýzu basseynderining ainalasyndaghy qorshaular, qauipti su qoymalarynyng qorshaulary jәne shúghyl alghashqy kómek sugha batyp ketuding aldyn alady.

Qayyqta bolghan kezde qútqaru keudeshesin mindetti týrde kii kerek.

Osy qauipsizdik erejelerin saqtay otyryp, balalarynyzdyng demalysyn barynsha qauipsiz ete alasyzdar.

Qoghamdyq densaulyq saqtau últtyq ortalyghy

Abai.kz