(Bir tilde sóileytin memlekette ghana memleketshildik payda bola aldy!)

Qazaq biyligi qazaq tilining kommunikativti qyzmetin әlsiz dep sanaydy. Ol "qazaq tili qoghamdyq qatynas jýiesin tolyqqandy qamtamasyz ete almay otyr" dep, әr uaqytta op-onay orys tiline, arakidik aghylshyn (qytay) tiline kóshe salady... Óitkeni, biylikte jýrgenderding deni orys tilinde, al "Bolashaqpen" shet elde oqyp kelgender - aghylshyn (qytay) tilinde oilaytyndar.

Olar bir nәrseni úqpay ne moyyndamay otyr: ol - elimizding Ata zany boyynsha da, Qazaqstan qoghamynyng damu tendensiyasy boyynsha da - Qazaqstan memleketi qazaq tilinen eshqayda qashyp qútyla almaytynynymyzdy úqpauy! Osy tendensiyany qogham jәne, eng aldymen onyng biyligi úqqanda - mәsele tipten ózgeshe bolar edi... (búrynghy japon, keyingi monghol, ózbek joly).

Biz "ekonomikany tez damytamyz" dep, elimizdegi asa manyzdy strategiyalyq baylyqty shet elderding qolyna berip qoyyp, endi barmaq shaynap jatyrmyz...

Endeshe, baylyqpen qatar, qazaq tilining mәrtebesi ýshin "sheginis jasap", qoghamdyq qatynas jýiesine ony tolyq engizsek - odan keler "memlekettik shyghyn" qazba baylyqtan aiyrylghan shyghyngha qaraghanda myndaghan ese tómen bolary anyq...

Esesine, qazaq tili qogham ómirining bar salasyna tezdete enip, ózining funksionaldy (quatyn) sapasyn jyldam arttyryp, jaqyn arada tolyqqandy ghylymnyn, informasiyanyn, naqty ilimderdin, medisinanyn, filosofiyanyng jәne t.b. tiline ainalyp shygha keler edi. (Óitkeni, onyng sózdik qorynyng potensialy óte joghary). Sóitip, Qazaq tili qazirgi obrazdyq-beynelik-poetikalyq ereksheligin saqtay otyryp, әlemdik ainalymdaghy naqtylyghy basym tilderding qataryna ener edi.

Nәtiyjesinde, biz - qazaq halqy memleketting "kópúlttyghyna" qaramastan (әri ony saqtay otyryp) - damyghan memlekettik tili, qazaq tilmen birge qalyptasatyn tól mәdeniyeti men dәstýri bar, tabighy túrghyda óte bay, tәuelsizdigi halqynyng otanshyldyghymen, memleketshildigimen qorghalghan irgeli elder qataryna baryp qosylar edik... (Ókinishke oray, Qazaqstannyng qazirgi ekonomikasynyng óz halqynyng paydasyna júmys istemey túrghany da osynyng joqtyghynan bolyp otyr). Eger, bizdegi qoghamdyq qatynastar jýiesinde qazaq tili ýstemdik etip jәne tilmen qabat, tilmen birge qalyptastatyn memlekettik (últtyq) sana bolghanda - ekonomikamyz bayaghydan-aq halyq pen memleketimizding mýddesine júmys jasaushy edi.

Úmytpayyq - bir tilde sóileytin memlekette ghana memleketshildik payda bolady! Olay bolmasa - biz barlyq uaqytta bizdi transúlttyq kompaniyalarymen shyrmaghan, túsap qoyghan ózge memleketterding mýddesine júmys jasaushy, soghan sәikes - kerisinshe, óz memleketining mýddesin kózdemeytin ekonomikalyq jaghdayda qala beretin bolamyz... (endi ony qalpyna keltiru shyghyny barlyq qazba baylyqtyng qúnynan asyp ketui de mýmkin-au)

Mine, osynday tәueldi jaghday, týpki maqsatynda, tildi de, óz ekonomikamyzdy da damytpaydy. Kerisinshe, "әlemdik ainalym" ("naryq" emes, "bazar") kýsheygen sayyn - biz qúryghan ýstine qúry beremiz! .. Aqyr sonynda, búl prosess bizding sanadan "Tәuelsizdik" degen úghymnyng bar qadir-qasiyetin joyyp tynatyn bolady!

Ábdirashit Bәkirúly

Abai.kz