Qorghanys salasynyng alghashqy azamattyq basshysy Danial Ahmetovtyng ornyna týsui osy saladaghy bylyq-shylyqtyng etek jayghan kezenine dóp keldi. Osyghan baylanysty general-mayor, Jalpyúlttyq sosial-demokratiyalyq partiyasy tóraghasynyng orynbasary Ámirbek Tógisovten alghan bliys-súhbatymyzdy nazarlarynyzgha úsynudy jón kórdik.

- Danial Ahmetovtyng ornynan ketuine baylanysty qanday oigha keldiniz?

- Mynau orystarda «Priyshel, uviydel, pobediyl» degen qanatty sóz bar emes pe? Sol siyaqty, Danialgha qatysty osy sózding mәtinin mayystyryp, «Keldi, kórdi, bylyqtyrdy» dep aitugha bolady. Jalpy, әskery salada azamattyq basshynyng boluy - ózin týbirimen aqtaghan iydeya. Nege deseniz, әskery adamnyng sayasi-ekonomikalyq súraqtardan basyn arshyp alyp, týgelimen qaru synau, ya jattyghu jasaugha jibergen dúrys. Óz basym 32 jyl әsker salasynda bolghandyqtan, Qorghanys ministrligining basyndaghy janalyqtargha qúlaq týrip, jamanyna kýiinip, jaqsysyna sýiinip otyramyz ghoy. Sondyqtan, Danialdan, onyng aldynda ýkimetbasynyng ornynda úzaq otyryp kelgen son, ýlken jaqsylyqtardy kýtkenimiz ras.

- Osymen ýmitim aqtalmady demekshisiz ghoy sonda?

Qorghanys salasynyng alghashqy azamattyq basshysy Danial Ahmetovtyng ornyna týsui osy saladaghy bylyq-shylyqtyng etek jayghan kezenine dóp keldi. Osyghan baylanysty general-mayor, Jalpyúlttyq sosial-demokratiyalyq partiyasy tóraghasynyng orynbasary Ámirbek Tógisovten alghan bliys-súhbatymyzdy nazarlarynyzgha úsynudy jón kórdik.

- Danial Ahmetovtyng ornynan ketuine baylanysty qanday oigha keldiniz?

- Mynau orystarda «Priyshel, uviydel, pobediyl» degen qanatty sóz bar emes pe? Sol siyaqty, Danialgha qatysty osy sózding mәtinin mayystyryp, «Keldi, kórdi, bylyqtyrdy» dep aitugha bolady. Jalpy, әskery salada azamattyq basshynyng boluy - ózin týbirimen aqtaghan iydeya. Nege deseniz, әskery adamnyng sayasi-ekonomikalyq súraqtardan basyn arshyp alyp, týgelimen qaru synau, ya jattyghu jasaugha jibergen dúrys. Óz basym 32 jyl әsker salasynda bolghandyqtan, Qorghanys ministrligining basyndaghy janalyqtargha qúlaq týrip, jamanyna kýiinip, jaqsysyna sýiinip otyramyz ghoy. Sondyqtan, Danialdan, onyng aldynda ýkimetbasynyng ornynda úzaq otyryp kelgen son, ýlken jaqsylyqtardy kýtkenimiz ras.

- Osymen ýmitim aqtalmady demekshisiz ghoy sonda?

- Mening ghana emes. Preziydentting ony qorghanys salasyn kýsheytedi, jana serpin beredi degen maqsatpen osy lauazymgha qoyghan shyghar, biraq ol ýmitti de aqtamady. Áskery sayasattaghy kemshilikterin bylay qoyghanda, qaramaghyndaghylary jemqorlyqqa baylanysty qylmystyq isterge bastary shatyldy da qaldy. Bylyqqa batty. Ahmetovtyng orynbasary Meyirmanov bar, pәter bólu jaghynan Orazalinov bar, onyng aldynda Shoyynbaev degen general, barlyghy isti boldy. Osy jaylargha qarap-aq, Danial isker retinde júmysty ýilestire almady dep aitugha bolady. Áytpese, Meyirmanovtyn, Orazalinovtyng qanshama millardtardy qaltasyna basqandaghy kelisim-sharttary, qaghaz-qújattarynyng bәri Ahmetovtyng qolynan ótui kerek qoy. Sonshama qarjynyng ony teris ainalyp, jon arqasynan ótip ketui mýmkin emes. Ol qalsa, Ahmetovtyng qarjy jaghynan orynbasarlary bar, nege solar sóilemeydi? Bar kinәni Meyirmanovqa artyp otyr.

- Mýmkin, Ahmetovtyng uaghynda qorghanys salasyna kól-kósir aqshanyng bólinuinen osynday «astamshylyqtar» bolghan shyghar?

- Mýmkin. Mysalgha, kezinde aeromobilidi kýshterge «priyselinoe prisposobleniye» degen qúrylghylardy satyp alu ýshin birtalay qarjy bólingen eken. Biraq, sonyng kerekti normasynan 3-4 ese artyq alyp qoyghan. Endi ony basqa bir maqsattargha beyimdeu ýshin taghy 70 mln tenge kerek kórinedi. Búl jayynda biraz BAQ shulady ghoy. Ne degen ysyrap! Eng bolmasa, osy jaghynan Ahmetov útyp shyghuy tiyis edi, ol ýkimet basqaryp kelgen ekonomist emes pe?

- Al, mynau Ahmetovtyng túsynda qaru qoymalarynda jii jarylys boluy kezdeysoqtyq pa, әlde...

- Negizi, Ahmetov qana emes, onyng aldyndaghy ministrler de osy qaru-jaraq qoymalarynyng jaghdayyna jete nazar audarmady. Jarylys bolsa, onyng sebebin, negizin týptep, tynghylyqty ekspertiza jasalynbady. Óitkeni, kóptegen qoymalar eskiden qalghan, jana talaptargha jauap bermeydi, dabyl berushi, órt sóndirushi jaraqtary da kónergen. Ol qala berse, osy qoymalardyng qasynan ýiler, baraqtar salyna bastaghanda, eshkim «shәit» demegen. Araqashyqtyq, distansiya degen bolu kerek emes pe?

- Ahmetovtyng ýstinen qylmystyq is qozghaluy mýmkin be?

- Qazir sayasy jýiening ózi týsiniksiz sipat alyp barady. Búryndary ministr degen ýstine kir juymaytyn, shang túrmaytyn adam sekildi bolushy edi, qazir Ysqaqovty, t.b. ornynan alghan son, onday pikir aita almay qaldyq. Jarytyp joramal jasay almaymyn. Bir jaghynan, orystar aitpaqshy, ol «nepotoplyaemyi» adam ghoy, sәl kólenkede jýrip, qaytadan jogharydaghy bir oryngha jayghasar.

- Jalpy, osy kezge deyin Qorghanys salasynyng basynda bolghan 6 ministrding ishinde qaysysyn erekshe atar ediniz?

- .... Múhtar Altynbaev jaman júmys istegen joq, biraq «MiyG» úshaqtaryna baylanysty daudan atyn bylghap aldy. Odan song Koreyamen arada zenbirek dauyna da qatysy boldy-au, shamasy. Al, negizi erekshe atarym - Saghadat Núrmaghambetov aqsaqal, qalghandaryn bilmedim endi.

Órken KENJEBEKOV, «Abay-inform»