Tólen RAMAZANÚLY. Qostanayda qazaq balalary oryssha oqugha mәjbýr
Qazaqstan Respublikasy Ýkimetining 21.12.2007 jylghy №1256 qaulysynda shaghyn eldimekenderding mektebinde bala sany keminde - 41, jalpy orta bilim beretin mektepte - 81 oqushy boluy kerek.Osyghan sәikes, Qostanay oblysy Qarabalyq audanyndaghy Maghynay negizgi mektebi men Tastyózek orta mektep-internaty 2000-jyldary jabylghan edi. Memlekettik tilde bilim beretin bilim oshaqtarynyng endi biri Órnek orta mektebi 2010 jylgha deyin negizgi mektep bolyp, byltyr 38-39 oqushysy bar mektep audan әkimining ýkimimen bastauysh mektepke ainaldy. Bәlkim, búl jaghdaylar zang ayasynda jýzege asqan bolar. Alayda elimizde 20-25 balany oqytyp otyrghan mektepter kóp qoy?! Mәselen, Qostanaydyng Jitiqara audanynyng resmy saytynda Kusakan auylynda - 32, Livovta - 23, al Komsomolda - 21 bala bilim alyp jatqany jóninde mәlimetter kórsetilgen. Beyresmy derekter boyynsha, Taran auylyndaghy mektepte nebәri 17 bala oqityn kórinedi. Sonymen qatar búl mektepterding eshqaysysynda sabaq memlekettik tilde ótpeydi. Sonda ýkimetting qaulysy qanday negizge sýienip shygharylghan? Qostanay óniri Reseymen shekaralas. Onsyz da qazaqtyng ýles salmaghy az keletin aimaqtaghy bilim salasynyng problemalary óte kóp. Mәselen, basqa tildi mektep jabyla qalsa, oqushylar kórshi auyldaghy mektepke auysa salady. Al qazaq tilinde bilim alghysy kelgen balagha audan ortalyghyna barugha tura keledi.
Qazaqstan Respublikasy Ýkimetining 21.12.2007 jylghy №1256 qaulysynda shaghyn eldimekenderding mektebinde bala sany keminde - 41, jalpy orta bilim beretin mektepte - 81 oqushy boluy kerek.Osyghan sәikes, Qostanay oblysy Qarabalyq audanyndaghy Maghynay negizgi mektebi men Tastyózek orta mektep-internaty 2000-jyldary jabylghan edi. Memlekettik tilde bilim beretin bilim oshaqtarynyng endi biri Órnek orta mektebi 2010 jylgha deyin negizgi mektep bolyp, byltyr 38-39 oqushysy bar mektep audan әkimining ýkimimen bastauysh mektepke ainaldy. Bәlkim, búl jaghdaylar zang ayasynda jýzege asqan bolar. Alayda elimizde 20-25 balany oqytyp otyrghan mektepter kóp qoy?! Mәselen, Qostanaydyng Jitiqara audanynyng resmy saytynda Kusakan auylynda - 32, Livovta - 23, al Komsomolda - 21 bala bilim alyp jatqany jóninde mәlimetter kórsetilgen. Beyresmy derekter boyynsha, Taran auylyndaghy mektepte nebәri 17 bala oqityn kórinedi. Sonymen qatar búl mektepterding eshqaysysynda sabaq memlekettik tilde ótpeydi. Sonda ýkimetting qaulysy qanday negizge sýienip shygharylghan? Qostanay óniri Reseymen shekaralas. Onsyz da qazaqtyng ýles salmaghy az keletin aimaqtaghy bilim salasynyng problemalary óte kóp. Mәselen, basqa tildi mektep jabyla qalsa, oqushylar kórshi auyldaghy mektepke auysa salady. Al qazaq tilinde bilim alghysy kelgen balagha audan ortalyghyna barugha tura keledi. Óitkeni ainaladaghy bilim oshaqtarynyng barlyghy oryssha oqytady. Balasy ýshin ýi-jayyn tastap audan ortalyghyna kóshken otbasygha basqa әleumettik problemalardy sheshu tipti qiyn. Sondyqtan amalsyz balasyn orystildi mektepke beruge mәjbýr bolady. Al múnyng barlyghy últtyghymyzdy qalyptastyrugha orasan zor kesirin tiygizedi. Audannyng qazaq balasynyng 80 payyzy ana tilinde bilim alu mýmkindiginen aiyrylghan. Mysaly, Novotroisk orta mektebindegi 163 oqushynyng 137-sining últy qazaq bolghanymen, bar bolghany 15-i qazaq tilinde bilim aluda. Jogharyda sóz etilgen jaghday tek bir ghana audannyng birneshe mektebine qatysty. Al jalpy oblys boyynsha múnday kelensizdikterden kóz sýrinedi.
Bilgimiz keletini, myna týrimizben memleket tildi qalay damytyp, qaytip el bolamyz? Qostanaydyng әkimqaralary ýshin búl jaghday problema bolmaghany ma? Osy mәsele boyynsha qúzyrly mekemeler arnayy shara qoldanyp, mәseleni nazargha alady dep ýmittenemiz.
Tólen RAMAZANÚLY,
Qostanaydyng bayyrghy túrghyny,
Soltýstik Qazaqstan oblysy.
http://www.zhasalash.kz/makataev-22/4993.html